روستای میمند کجاست؟
روستای میمند در استان کرمان و در شهر بابک در شمال شرقی شهر کرمان واقع شده است. خانه های این روستا مانند خانه های روستای صخره ای کندوان در آذربایجان شرقی، در دل صخره های سخت کنده کاری شده است و طبق نظر محققان، قدمت این خانه ها به ۱۲ هزار سال قبل برمی گردد خانه هایی که توسط نیاکان میمندی های امروزی هزاران سال پیش ساخته شده است و امروزه برای آن ها به یادگار مانده است.
جالب است بدانید که این روستا تا اندازه ای به نسبت دیگر روستاهای ایران بکر مانده است به طوری که هنوز هم در این روستا بسیاری از کلمه ها و لغت های پهلوی استفاده می شود. باستان شناسان بر این عقیده اند که ساخته شدن این حفره ها به عنوان خانه در دل کوه ها به دلایل مذهبی بوده است چرا که مردم روستای میمند قبل از پیدایش زرتشت مهر پرست بوده اند و برای آن ها و از نظر آن ها کوه عنصری مقدس بوده است. به همین دلیل شروع به کندن در دل این کوه ها می کنند تا از آن ها به عنوان پرستش گاه استفاده کنند. البته این موضوع فعلا در حد نظریه است و قطعیت ندارد به عبارت دیگر هنوز انگیزه ی اصلی مردم این روستا از ساختن این خانه ها در کوه مشخص نیست.
یک نطریه ی دیگر هم وجود دارد این است که دخمه هایی که در دل دل کوه هستند محلی برای دفن مرده ها بوده اند که نمونه آن را در نقاط دیگر ایران هم می بینیم. اما اگر هم که این نظریه درست باشد به قبل از ۳۰۰۰ سال پیش برمی گردد چون از ۳۰۰۰ سال پیش تا به امروز در این روستا سکونت شده است.
معنی میمند
میمند از دو لغت می (شراب) و مند (مست) تشکیل شده است. اهالی روستا داستان های متفاوتی را برای این نام گذاری روایت می کنند. بر اساس داستان هایی که سینه به سینه نقل شده است، مردم این روستا پس از نوشیدن می و مست شدن، شروع به کندن حفره ها در دل صخره می کردند. اما عده ای معتقدند میمند یعنی میمنت. در این میان نیز برخی می گویند: مردم میمند فارس در گذشته به این مکان نقل مکان کرده اند و به همین دلیل نام این جا را میمند گذاشته اند. البته فرضیه سوم به دلیل تاریخچه و قدمت روستای میمند و با توجه به کوچ نشینی ساکنان نخست روستا فرضیه ای سوخته می باشد.
کجا اقامت کنیم؟
اگر می خواهید به روستای تاریخی میمند بروید می توانید در مراکز اقامتی شهربابک اقامت داشته باشید و برای بازدید از میمند به این روستا که در نزدیکی شهربابک است سفر کنید. اگر هم علاقه مند هستید اقامتی صخره ای همانند مردمان میمند داشته باشید اقامتگاه بومگردی صخره ای میمند در فاصله 36 کیلومتری شهر بابک بهترین انتخاب است.
این اقامتگاه که قدمتی بیش از 13 هزار سال دارد در دل کوه واقع شده است. اتاق های اقامتگاه سنتی میمند به گونه ای تعبیه شده اند که امکانات اولیه برای اقامت گردشگران را دارا هستند. سرویس خواب برخی از اتاق ها به صورت تخت و مابقی به صورت تشک، ملحفه و پتو است.
اتاق های اقامتگاه میمند به صورت پلکانی و در دل کوه واقع شده است به طوری که این اتاق های پلکانی تا سه طبقه را پوشش داده اند بنابراین این اقامتگاه برای سالمندان و کودکان پیشنهاد نمی شود.
اتاق های اقامتگاه بوم گردی میمند برای حفظ بافت سنتی روستا، سرویس بهداشتی و حمام ندارند اما در نزدیکی اتاق های اقامتگاه، حمام عمومی و سرویس های بهداشتی تعبیه شده است.
منظر فرهنگی میمند؛ مردم و جریان زندگی
میمند به واسطه منظر فرهنگی نابش توانسته به فهرست میراث جهانی یونسکو راه یابد؛ اما وقتی از منظر فرهنگی سخن می گوییم دقیقا به چه چیز هایی اشاره داریم؟ این چیزی است که در این قسمت به بررسی آن می پردازیم و می بینیم که چرا منظر فرهنگی یک روستا باید تا این حد اهمیت داشته باشد.
منظر فرهنگی چیست؟
وقتی از منظر فرهنگی سخن می گوییم به منظومه پیچیده ای از پدیده های مختلف اشاره داریم که در یک گستره جغرافیایی پراکنده اند. این پدیده ها یا از انسان متاثر شده اند و یا بر او تاثیر گذار بوده اند. به عبارت دیگر هر چه در یک محدوده در تعامل با انسان پدید آید و یا در اثر دخالت انسان دچار تغییر شکل و ماهیت شود، عنصری از یک منظر فرهنگی به شمار می آید.
منظور از منظر فرهنگی میمند چیست؟
منظر فرهنگی میمند علاوه بر روستای میمند شامل روستا های کوچک و بزرگ دیگری است که همگی از شرایط جغرافیایی و اقلیمی یکسانی برخوردارند. بخش شمالی منظر فرهنگی میمند به کوه های پورکان محدود می شود که بیش از ۲۵۰۰ متر ارتفاع دارند قسمت جنوبی، اما دشت های وسیعی است که شهر هایی همچون شهربابک و خاتون آباد را در خود دارند.
رودخانه های جاری در منظر فرهنگی میمند جریان های فصلی هستند که از کوه های شمالی سرچشمه می گیرند و تا دشت های جنوبی ادامه دارند. چهار رودخانه اصلی که در فصل بهار و ماه های پربارش آب دارند عبارتند از: مورنگ، لاخیس، لاخورین و کرم که همگی نقش مهمی در جانمایی سازه های خدماتی مانند آسیاب ها و حوض انبار ها داشته اند.
یکی از ویژگی های مهم روستای میمند، وجود جریان زندگی در آن است؛ چیزی که در هیچ روستای صخره ای دیگری از این نوع نمی بینید. با کمی دقت می فهمیم که پدیدآورندگان این دیار موقعیت روستا و منطقه پیرامونی آن را به خوبی می شناخته اند و عناصر طبیعی ارزشمند از جمله آب ها، پوشش گیاهی و بستر طبیعی زمین را به خوبی مورد بررسی قرار داده بودند. آن ها به بهترین شکل به طبیعت و عناصر طبیعی مربوط به آن توجه داشته و کمترین دخل و تصرف و آسیب به طبیعت اطراف را وارد کرده اند. به همین دلیل با گذشت سالیان بسیار هنوز هم طبیعت منطقه بکر است و زیبایی آن هر کسی را تحت تاثیر قرار می دهد. برخورد آگاهانه و تعامل خوب و ساده انسان با محیط پیرامون خود باعث شده تا مجموعه ای بی نظیر خلق شود. تعامل میان انسان و طبیعت را می توان به وضوح در تمامی ابعاد زندگی اهالی میمند دید و لمس کرد؛ ابعادی، چون خوراک، پوشاک، صنایع دستی و ابزار زندگی روزمره، مصالح و شیوه ساخت و ساز، معماری، فضا های زندگی، شیوه زندگی، معیشت و حتا رفتار مردم.
برای همین است که میمند به عنوان یک منظر فرهنگی اهمیت دارد؛ جایی که گفتگوی انسان با طبیعت را به شکلی خارق العاده به نمایش گذاشته است و با پشت سر گذاشتن سرد و گرم روزگار هنوز هم اصالت و راهکار های همزیستی مسالمت آمیز با طبیعت را مورد توجه قرار می دهد. مردم آن قدر به سنت های خود پای بندند که هنوز هم سه دوره در یک سال به زندگی کوچ نشینی می پردازند و یک دوره را در این روستا به سر می برند. روستای دست کند میمند بخش زمستان نشین این کوچ به شمار می رود و اوایل آبان تا اوایل دی ماه میزبان مردم می شود. در این دوره فعالیت هایی، چون گلیم بافی و رسیدگی به دام ها کم و بیش صورت می گیرد؛ مردم بیشتر ترجیح می دهند از آذوقه های ذخیره شده استفاده کنند و در پناه گرمای خانه های شان باشند.
مردم با آمدن بهار دوباره به مراتع و دشت ها باز می گردند تا در کنار دام خود در سرآغل ها به دامداری مشغول شوند. تابستان هم فصل مراجعه به مزارع و باغ هاست و همه به جمع آوری محصولات می پردازند؛ محصولاتی، چون پسته وحشی، بادام وحشی، بادام، گردو و زیره و .... همین کوچ سه ای دوره میمند و مجموعه بستر طبیعی و اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی آن است که منظر فرهنگی نیمه بیابانی را شکل می دهد؛ منظری که در نوع خود بی نظیر است و همه را حتا از آن سوی مرز ها انگشت به دهان گذاشته است. میمند می تواند یکی از بهترین مراجع برای تحقیق در خصوص فرهنگ ایرانیان قدیم نیز باشد.
دیدنی های روستای میمند
• حمام میمند
حمام میمند مثل خانه های آن در دل سنگ کنده شده و مانند حمام های سنتی دارای خزینه و رختکن بوده است. از عجایب این حمام وجود سنگ مرمری است که نور را در کل فضا منعکس می کند و در واقع منبع روشنایی حمام بوده است.
• مسجد سنگی میمند
مسجد به صورت مدور و نامنظم کنده شده و محراب آن با ارتفاع یک متر در سنگ کنده شده است، وجود طاقچه های سنگی در ورودی مسجد برای قرار دادن کفش ها، منبر سنگی و … همه از دیدنی های این مسجد هستند.
• مدرسه میند
مدرسه ی دست کن میمند نیز با دارا بودن ۵ فضا به عنوان کلاس و دفتر و حیاطی در جلو کلاسها از عجایب میمند است.
• حسینیه میمند
این بنا دارای چهار ستون قطور مستطیل شکل و با ۲۰۰ متر مربع مساحت در وسط روستا قرار دارد. حسینیه مانند دیگر بناهای میمند تزیین خاصی ندارد و در آن کتیبه ایی که به تاریخ حسینیه اشاره کند نیز وجود ندارد. با توجه به افزایش جمعیت روستا، فضای داخلی حسینیه نیز مدام در حال تغیر بوده و در دوره های مختلف بزرگتر شده است.
تاریخچه روستای میمند کرمان
چندین نظریه در رابطه با پیدایش سازه های زیرزمینی میمند مطرح شده است: نخست این که مجموعه میمند در قرون هشتم و هفتم پیش از میلاد همزمان با قوم ماد که در غرب ایران آثار معماری صخره ای متعددی را به یادگار گذاشته اند، توسط گروهی از اقوام آریایی به وجود آمده است. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که بناهای صخره ای میمند ناشی از اعتقادات آیین مهرپرستی بوده است، چرا که یکی از ارکان این آیین مبتنی بر جاودانگی پدیده ها است و همین عقیده آن ها را به سوی تقدیس کوه ها کشانده است.
احتمالا میمند، روستایی با قدمت دو یا سه هزار ساله است که این را سفال های کشف شده در این منطقه ثابت کرده است. قدمت این سفال ها به دوره اشکانی، ساسانی و دوره اسلامی برمی گردد. این روستا متعلق به قرون دوم و سوم میلادی است. در زمان اشکانیان در بخش جنوبی کرمان قبایل کوچ نشین به مناطق مختلف کوچ می کردند، اما آن دسته از قبایلی که جابه جا نشده بودند.
در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان منطقه خوش آب و هوایی را برای سکونت انتخاب کردند و در دل کوه ها خانه هایی را برای سکونت ساختند. علاوه بر نظریه های فوق بسیاری از کارشناسان پیشینه این روستا را بین ۸ تا ۱۲ هزار سال می دانند. نقوش سنگ نگاره موجود در منطقه که قدمت آن را به ۱۲هزار سال پیش نسبت می دهند، یکی از شواهد این کارشناسان است.
دمای هوا در خانه های روستای میمند
حرارت این اتاق ها حدود ۵ درجه متفاوت از بیرون است. در سال ۱۳۸۳ در بهمن ماه در حالی که در بیرون حرارت ۱۰ درجه سانتیگراد بود، در درون ۱۵ درجه و در خرداد ماه ۱۳۸۴ در حالی که بیرون ۲۴ درجه سانتیگراد بود، دمای درون کیچه ها ۱۸ درجه سانتیگراد بود.