انتخاب کفش مناسب با اندازه و شکلی مطلوب یکی از نکات قابل توجه برای افرادی است که ورزش می کنند، به راستی یک کفش ورزش باید چه شاخص هایی داشته باشد و آن را چگونه انتخاب کنیم؟ تهیه کفش ورزش که امروزه به عنوان یکی از ابزار اصلی هر رشته ورزشی مطرح است برای اجرای بهتر ورزش بسیار مهم بوده و دارای سه کارکرد اصلی حفاظت از پا، راحتی و حمل وزن بدن است. به طور کلی عناصر آناتومیک و فیزیولوژیک به طور همزمان سبب حرکت موثر می شوند. در حرکت سه فاکتور حرکت ایمن، حرکت موثر و حرکت با کیفیت بسیار مهم است.آناتومی اصلی یک پا را ۲۶ استخوان، ۳۳مفصل، ۱۹عضله و یک گروه از لیگامنت ها تشکیل می دهند. ساختار پا نقش بسیار مهمی درحرکت دارد. علوم حرکت شناسی و بیومکانیک در حرکت پا بسیار به یکدیگر وابسته هستند. یک پا به طور متوسط روزانه ۱۰هزار بار با زمین برخورد می کند و به طور میانگین ۱۸۶هزار و ۷۵ کیلومتر را در طول زندگی طی خواهد کرد، در پرش یک پا و یا دریک گام بلند حدود ۳۱۵ و نیم کیلومتر فشار روی پای ورزشکار وارد می شود. در پا سه مکانیسم ذخیره انرژی (جذب شوک) شامل کشش تاندون آشیل، صاف شدن قوس پا و بالشتک زیر پاشنه پـا وجود دارد.
کفش هایی که برای موقعیت های رسمی به پا می کنیم معمولاً از چرم ساخته می شوند. امروزه بیش تر کفش های ورزشی از جنس لاستیک، پلاستیک و پارچه هستند که در مورد آخر گاهی تکه ای چرم هم به آن دوخته می شود.
چرم دباغی نشده به راحتی آب را به خود جذب می کند و زود فاسد می شود. برای جلوگیری از آن، چرم را دباغی می کنند. به دنبال روند دباغی، به چرم ماده شیمیایی افزوده می شود. این کار سبب می شود تا پروتئین ها به هم بپیوندند. دباغی کردن چرم باعث می شود تا خاصیت ضد آب بودن آن بیش تر شود، احتمال فاسد شدن آن کم تر شود و نرمی و انعطاف بیش تری پیدا کند.
روند دباغی پیچیده است. شامل مراحلی برای جدا کردن چربی و موی چسبیده به پوست جانوری، تنظیم میزان اسیدیته آن و خیساندن آن در محلول دباغی است. این محلول حاوی تانن است. تانن نوعی اسید است که در پوست درخت بلوط و دیگر بافت های گیاهی یافت می شود. در محلول دباغی از ترکیبات کروم هم استفاده می شود، چون سریع تر روی چرم اثر می گذارند و آن را در مقابل چروک خردگی مقاوم تر می کنند.
در ساخت کف کفش ها هم از چرم استفاده می شود، ولی امروزه برای ساخت آن ها به طور گسترده ای مواد ترکیبی مصنوعی به کار می برند، چون کشش و دوام بیش تری دارند و از نفوذ آب به درون کفش به خوبی جلوگیری می کنند. برخی از این مواد «اتیلین وینیل استات»، «لاستیک»، «لاستیک ترموپلاستیک»، «فوم لاستیکی» و «پلی یورتان» هستند.
لاستیک ترموپلاستیک در حقیقت دو ترکیب مخلوط شده با هم است. یکی از آن ها «استیرن» است. استیرن پلاستیکی است که مدل های هواپیما را از آن درست می کنند. ترکیب دیگر «لاستیک بوتادین» است. واژه ترموپلاستیک به معنی این است که می توان لاستیک را ذوب کرد و در قالب ریخت که با این روش ساخت کف کفش آسان تر می شود و می توان برجستگی ها و فرورفتگی های بیش تری در آن ایجاد کرد. همچنین اگر ماده ای ترموپلاستیک باشد، یعنی قابل بازیافت نیز هست.
اتیلین وینیل استات هم از دو پلیمر تشکیل شده است. بسیاری از کالاهای ساخته شده از فوم لاستیکی این پلیمرها را دارند. پلیمرها از مولکول های مونومر که به هم متصل شده اند و تشکیل یک زنجیره بلند را داده اند ساخته می شوند. سفت بودن پلاستیک و بافت لاستیکی آن به خاطر وجود پلیمرها است.
ساختار کفش ورزش
برای رعایت سه فاکتور مهم در حرکت باید توجه زیادی به پا داشته باشیم و برای رسیدن به این هدف باید کفش مناسبی را انتخاب کنیم. یک کفش ورزشی مناسب دارای آناتومی خاص خود بوده که قسمت های مهم آن شامل محل شست پا، پشت پاشنه، داخل کفی، وسط کفی، خارج کفی، گردنی مچ پا و زائده پاشنه است.
بدنه کفش upper
منظور از بدنه کفش کل ساختار رویه کفش است که شامل رویه جلوی کفش ، کناره ها ، زبانه و پاشنه میشود که هر کدام خود در قسمتی جدا به انها خواهیم پرداخت.برندهای مختلف ممکن است کل بدنه کفش را با یک الگوی یکسان طراحی کنند ، مثلا اگر جنس کفش چرم است کل رویه بصورت یکپارچه با همین چرم پوشانده میشود.نوع دیگر طراحی بدنه کفش استفاده از الگوهای جداگانه برای رویه جلو ، میانه و پاشنه کفش است که معمولا بصورت تخصصی تر به هر قسمت نگاه میشود که هدف بالا بردن راندمان کفش در آن قسمت است.
رویه جلوی کفش front upper
یکی از اصلی ترین و بهتر است بگویم بیشترین قسمت کفش که بازیکنان بیشتر آن را حس می کنند رویه جلویی کفش است ، یک رویه مناسب و خوب در لمس و کنترل بهتر توپ شما را کمک میکند که در نتیجه کیفیت بازی شما را بالاتر خواهد برد.برند های مختلف با روش های مختلفی جهت کنترل و احساس لمس بهتر رویه هایی متنوع را طراحی نموده اند تا سطح درگیری بین توپ و کفش را افزایش داده و همچنین حس راحتی جلوی پا را نیز در کفش فراهم کنند.
الگوی یکپارچه
بعضی از کفش های فوتبال بصورت عمومی کل جلوی کفش را با سطحی نازک و البته برجسته می پوشانند که بصورت عمومی باعث درگیری بهتر بین توپ و کفش میشود ، این الگوی برجسته میتواند یکسری نقاط سه بعدی و ریز باشند و یا خطوطی منظم یا نامنظم که کل جلوی کفش را میپوشانند.
الگوی تخصصی
در بعضی مدل کفش ها نیز بصورت تخصصی تر فقط قسمت هایی که بازیکنان بیشتر با آن قسمت ها توپ را کنترل می کنند یا به توپ ضربه می زنند از الگوی برجسته و پیشرفته استفاده می کنند که البته از لحاظ کارایی بهتر از الگوی قبلی است
زبانه کفش tongue
زبانه کفش ها فوتبال در طول زمان دچار تغییرا فراونی شده و شکل های متنوعی بخود گرفته است تا جایی که ما امروزه شاهد حتی حذف زبانه در بعضی مدل کفش ها هستیم.
انواع زبانه
زبانه کلاسیک
این نوع زبانه در واقع شکل و تصویر سنتی زبانه هست که ما در ذهنمان داریم که قسمتی کاملا جداگانه از رویه کفش است و از کناره ها براحتی جابجا میشود و بوسیله بندهای کفش سرجایشان محکم میشوند.
زبانه پیوسته با بدنه
این نوع زبانه شکلی پیشرفته تر از زبانه سنتی است که تفاوتش با زبانه سنتی در وصل بودن آن از کناره ها به بدنه کفش است که بازیکن دیگر دردسر جابجا شدن آن را ندارد و پای آن بخوبی در کفش فیت و ثابت میشود.
زبانه حذف شده
این نوع زبانه را کمتر کسی حتی تصور می کرد که اتفاق بیفتد ولی امروز به واقعیت تبدیل شده و در بعضی مدل کفش های پیشرفته دیگر چیزی بنام زبانه دیده نمیشود و رویه کفش کاملا یکدست و صاف طراحی شده ،فیت شدن عالی کفش و داشتن سطحی صاف برای کنترل و شوت عالی از مزایای این نوع کفش ها است.این نوع زبانه خود به دو نوع تقسیم میشوند ، کفش هایی که الیافی کشباف جای زبانه را گرفته و با ساختار کفش پیوند خورده و کفش هایی که اصلای هیچ اثری از زبانه نیست و کلا یکدست است.
کناره های کفش midsole
کناره های کفش بیشتر حکم هم محافظ و هم نگهدارنده ساختار کفش را دارند و در اکثر مواقع مرز وصل کننده بین جلو و عقب کفش هستند و جنسشان یا از جنس رویه جلوی کفش است یا الیافی سبکتر که در حفظ وزن ایده آل کفش کمک کند.در میانه کفش بعضی برندها سعی می کنند از اسکلتی بیرونی یا درونی برای قوام و ایستایی کفش استفاده کنند یا از الیافی سبک و منفذ دار برای تهویه و سبکی کفش و ترکیب این دو هم بعضا دیده میشود که امکاناتی عالی را فراهم می کند.
پاشنه heel
همانقدر که جلوی کفش اهمیت دارد عقب کفش نیز دارای اهمیت است و در خصوص ایمنی پا حساس ترین نقطه کفش محسوب میشود و به همین خاطر یک اصل همیشه در این قسمت رعایت میشود و آن طراحی محفظه ای محکم جهت حفظ سلامتی پاشنه و تاندون پا است.
ساختار اصلی پاشنه کفش های فوتبال معمولا از جنس پلاستیک فشرده و محکم است که با روکش های متفاوتی چه از داخل و چه بیرون کفش پوشانده میشود ، روکش بیرونی پاشنه معمولا از جنس بدنه کفش است ولی روکش داخلی پاشنه که پا در آن قرار می گیرد ممکن است از جنس پارچه یا مخمل و یا روکش های چرمی نرم است که همگی یک هدف را دنبال می کنند و آن فراهم نمودن فضایی راحت است.طراحی پاشنه کفش دارای تنوع زیادی است که عمدتا بصورت کلاسیک هستند ولی پاشنه هایی هستند که به دهانه ورودی کفش جهت بهتر فیت شدن پا در کفش می کنند.
کفی کفش insole
امروزه کفی کفش ها از یک لایه پارچه ای و معمولی که کف پا روی آن قرار می گیرد خیلی فراتر رفته و وظایف مهمتری را برعهده دارند.برند های مختلف در کفی کفش ها فناوری های مختلفی را برای دو عامل اصلی بکار می برند عامل اول کاهش لغزندگی کفی و فضای داخلی کفش که باعث ثابت ماندن پا بر روی کفی کفش میشود و عامل دوم افزایش جریان گردش خون جهت برگشت انرژی و کاهش خستگی در این قسمت از پا در طول بازی.