کوارتز یا دُرّ کوهی، بعد از فلدسپات, دومین ماده کانی فراوان پوسته زمین است. کوارتز از شبکه پیوسته SiO۴ تشکیل شده، بگونه ای که هر اتم اکسیژن بین دو چهار وجهی قرار گرفته است. بنابر این فرمولعمومی کوارتز SiO۲ می باشد. بلورهای کوارتز در شکلهای مختلف یافت می شوند و برخی از آنها بعنوان جواهر استفاده می شوند.کلمه کوارتز از لغت آلمانی “Quarz” مشتق شده و این کلمه احتمالاً از لغت اسلاوی tvrdý (به معنی سخت) ریشه گرفته است.کوارتز به دستگاه بلوری تریگونال تعلق دارد.
یکی از پلی مورف های سیلیس (اکسید سیلیسیم) با ساختار بلوری لوزی پهلو است. آب های داغ دارای محلول های SiO۲ در شکاف هاو درزها سرد می شوند و رسوب SiO۲ در این مکان ها بلورهای زیبای کوارتز را به وجود می آورند. کوارتز تورمالینی یکی از انواع بسیار جالب وزیبای کوارتز است که رشته های تورمالین را در بلور زیبا و شش وجهی خود جای داده است. محلول های دارای SiO۲ می توانند در شکاف مرکزی سنگ ها رسوب کنند که زمین شناسان آن ها را ژئود کوارتز می نامند.
امروزه همه افراد جامعه تقریبا از زیورآلات متناسب با جنسیت و سن خود استفاده می کنند؛ گردنبند،گوشواره،دستبند و …که در این میان هرروز بر تنوع و طرح آن ها اضافه می شود. در این میان استفاده از انواع نگین ها و سنگ ها در ساخت زیورآلات رواج پیداکرده است و به وفور بر روی فلزات گران بهایی مثل طلا، پلاتین، نقره و انواع جواهرات به کار می رود یکی از پرکاربردترین سنگ که خود نیز به چندین زیرشاخه تقسیم می شود کوارتز است. آیا شما کوارتزها را می شناسید؟آیا می دانید راه های تشخصی کوارتز اصلی از مصنوعی چیست؟ آیا می دانید کاربرد سنگ کوارتز در کجاست؟ و چندین سؤال دیگر که در این مقاله به اکثر آنها پاسخ داده خواهد شد.
کوارتز یکی از مهم ترین سنگ های معدنی بر روی زمین است که از چندین سنگ رنگی ساخته شده و جزو سنگ های محبوب محسوب میشود. کوارتز به عنوان دومین ماده معدنی از نظر فراوانی بر روی پوسته زمین بعد از فلدسپار ها است. به نظر می رسد کلمه کوارتز از ریشه کلمه آلمانی (quarz) حاصل شده است. که به معنی سختی در زبان اسلاوی و لهستانی است. کوارتز به عنوان یک ماده معدنی دارای مقیاس سختی 7 موس(mohs) می باشد و در مقایسه با دیگر سنگ های قیمتی سخت تر، نازک تر و بادوام تر است. دو نوع اصلی کوارتز وجود دارد که می تواند به گونه های مختلف تقسیم شوند. تمام سنگ های قیمتی کوارتز دارای ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید با درجات و ساختار های مختلف هستند. دو شاخه اصلی کوارتز شامل کوارتز ماکرو کریستالی و کوارتز کرپیتو کریستالی است. کوارتز ماکرو کریستالی شامل آمتیست، سنگ کریستال، کوارتز آبی، سیترین، چشم هوس، پرسیولیت، کوارتز چشم گربه ای، کوارتز دودی، کوارتز رز و چشم ببری است.
کوارتز ماکروکریستال نسبت به کریپتوکریستال شفاف تر و بزرگتر بوده کوارتز کریپتوکریستال دارای کریستال های میکروسکوپی است که در اکثر مواقع حتی دیده نمی شود. سنگ های قیمتی کوارتز بسیار جذاب، بادوام و سخت هستند. همچنین در اغلب موارد، کوارتز نسبتا ارزان و در دسترس عموم است اما بعضی از کوارتز ها بسیار نادر هستند در حالی که بعضی دیگر به راحتی در دسترس می باشند. کوارتز به عنوان یک سنگ بسیار متنوع است و می توان آن را به شکل ها و اندازه های مختلف برش داد.
تشخیص کوارتز
هیچ آزماش قطعی برای شناسایی کوارتز وجود ندارد.تعدادی تست برای دستیابی قطعی لازم است.اکثر آزمایش های ترکیبی از تجزیه و تحلیل سنتی و ابزار های پیشرفته است و بررسی سنتی در ارتباط تقسیم بندی رنگ ها در کوارتز انجام می گیرد.طیف سنجی مادون قرمز برای نشان دادن طول موج جذب شده سنگ کوارتز مورد استفاده قرار می گیرد.کریستال های کوارتز دارای ویژگی مشترک با سنگ هایی مثل تورمالین است.کوارتز مصنوعی اغلب دارای رنگ هایی هستند که طبیعی نمی باشند.در بسیاری از موارد رنگ ها خیلی شفاف و پر رنگ هستند.