ساختار عقیق
ترکیب شیمیای این گوهر Sio2(سیلیسوم دی اکسید) است و در رنگ های مختلف یافت می شود. این سنگ قیمتی سختی موس 6.5 تا 7 دارد و وزن مخصوص آن 2.66 است. بین کانی ها الماس با سختی ۱۰ بالا ترین درجه سختی را دارد و مقاوم ترین به شمار می رود و گرافیت (مغز مداد) هم سختی معادل یک دارد. عقیق اصل با ۳درجه اختلاف نسبت به الماس، سختی مناسبی دارد.
چگونگی تشکیل عقیق
عقیق در نتیجه جریانهای آب در سنگهای سیلیسی یا سنگهای سیلیکات دار و یا در نتیجه برخاستن گازهای اسید از درون زمین ایجاد می شود و در خلال سنگهای دیگر بوجود می آید. مخصوصاً در بین سنگهای آذرین سطحی که ساختمان سماکی دارد.
کانی شناسی
عقیق، سنگی سیلیسی و نوعی از در کوهی است که غالبا از سنگ یمانی ساخته شده است. ترکیب شیمیایی آن ۱۰۰% SiO۲ یا سیلیس است که گاهی عنصرهایی نظیر Al ،Fe،Mg ،Ca ،Ni ،Cr در کنار آن قرار می گیرد. از خواص عقیق یمنی و به طور کلی انواع آن، ریزدانه بودن و شفافیت رنگش است. این سنگ درخشان و دارای چمک بلورین می باشد. بهترین آن زرد، قرمز و سفید است. یک نوع از آن دانه های فراوان میکا دارد و براق می باشد، دلربا نامیده می شود. شکل بلورهای آن، ظریف و شش گوش است. این کانی با هیدروکسید پتاسیم (KOH) ترکیب و حل می شود. این سنگ به شکل بافت های گره خورده در صخره سنگ گدازه های آتشفشانی مشاهده می شود و وقتی صخره ها شکافته می شوند، با اشکال و رنگ های بی نظیری ظاهر می شوند.
آشنایی با گوهر های مصنوعی
خواص عقیق یمنی در احادیث
در احادیث به استفاده از سنگ عقیق یمنی و انواع دیگر بسیار توصیه شده است:
۱- در روایتی از حضرت محمّد (ص) درمورد این سنگ میخوانیم: در شب معراج که به آسمان ها سفر کردم (به عرش رفتم) به درجه ای رسیدم که نزدیکتر از آن به مرتبه ربوبیّت، ممکن و تصور پذیر نیست. پس خداوند در آنجا با من در میان دو کوه از عقیق سخن گفت. (الشیعه فی احادیث الفریقین، ص ١۶٨)
۲- زیاد قندى از امام موسی کاظم، از پدران بزرگوارش (ع) از حسین بن على (ع) روایتی نقل کرده است که فرمود: هنگامى که خداوند، موسى بن عمران را آفرید و در طور سینا با او سخن گفت، بر زمین نظرى افکند و از نور روى خود عقیق را آفرید، سپس در آن زمان فرمود: بحقّ خودم بر خود لازم کردم که کسى را که (انگشتر) عقیق دست داشته باشد، به آتش جهنم عذاب نکنم به شرط آن که على (ع) را دوست داشته باشد.
۳- امام صادق علیه السلام در روایتی از فواید و خواص عقیق فرموده اند که خداوند دستی که برای دعا کردن به درگاهش بلند می شود دوست دارد با این انگشتر باشد. ( مکارم الاخلاق ص ۸۸ ، وسائل الشیعه : ۵ /۹۱ )
۴- درباب فضیلت و خواص عقیق یمنی ذکر این مورد جالب توجه است که روزی جبرئیل به نزد پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) آمد و فرمود:
«یا محمد ربّی یقرؤک السّلام و یقول لک: البس خاتمک بیمینک و اجعل فصّه عقیقاً و قل لابن عمّک یلبس خاتمه بیمینه و یجعل فصّه عقیقاً…
ای محمد! پروردگارم به تو سلام می رساند و می فرماید: انگشترت را در دست راست کن و سنگ آن را عقیق بگذار و به پسر عمویت (علی (ع)) نیز بگو انگشترش را در دست راست بگذارد و برای آن نگین عقیق قرار دهد».
سپس علی (ع) درباره این سنگ سوال می فرمایند و حضرت محمد (ص) فرمایند: «کوهی است در یمن».
۵- امام صادق (ع) فرمودند: دوست دارم هر مومنی پنج انگشتر در دست داشته باشد، عقیق بابت دفع و دوری از فقر، فیروزه بابت گشایش در امور، یاقوت برای دفع پریشانی، حدید بابت پیروزی بر دشمنان، درنجف برای آسان شدن امور
۶- از دیگر روایات نقل شده درباره خواص عقیق یمنی این است که حضرت امیر المؤمنین (ع) چهار انگشتر در دست می کردند، انگشتر یاقوت برای شرافت و زیبایی آن، فیروزه برای پیروزی و یاریش، حدید صینی برای قوتش و انگشتر عقیق یمنی برای محافظت و دفع دشمنان و بلاها.
۷- در حدیث صحیح از حضرت علی بن موسی الرضا (ع) آمده که این گوهر فقر و تنگدستی را برطرف می کند و در دست کردن آن، نفاق را از بین می برد.
۸- امام رضا (ع) فرمودنده اند هرکه قرعه به این انگشتر بزند، بهره او بهتر و کامل تر بیرون می آید.
۹- در روایتی معتبر از امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده است که انگشتر عقیق در دست کنید که مبارک است و هرکس که این انگشتر در دست داشته باشد، امید است که عاقبش به خیر و نیکی باشد. (کتاب حلیه المتقین از علامه محمد باقر بن محمد تقی مجلسی)
۱۰- همچنین امام صادق علیه السلام درباره خواص عقیق یمنی فرموده اند که حرز در سفر است و دست کردن انگشتر آن در زمان سفر، انسان را از آسیب های سفر حفظ می کند و مصون می دارد. ( کافی ۶ / ۴۷۰ ، الامان ص ۵۲ ، وسائل ۵ / ۸۹ ، و ۹۰ )
۱۱- امیر مومنان علی علیه السلام می فرمایند : شخصی که انگشتر عقیق در دست دارد و دو رکعت نماز با آن بجا آورد، ثواب آن دو رکعت، برابر است با هزار رکعت نمازی که بدون آن خوانده شود. ( اعلام الدین ص ۳۹۳ ، بحارالانوار : ۸۰ / ۱۸۷ ، عده الداعی ص ۱۳۰ ، وسائل الشیعه ۵ )
خواص معنوی عقیق
۱- همراه داشتن آن فقر را دور می کند از بین می برد.
۲- باعث فراخی و زیادی رزق و روزی می شود.
۳- دفع بلا، در برابر حوادث و خطرات که از صاحب آن محافظت می کند.
۴- برای محافظت از چشم زخم توصیه شده است.
۵- ترس را از بین می برد و شجاعت را برای صاحبش به ارمغان می آورد.
۶- سنگ عقیق باعث خوش شانسی و خوش اقبالی فرد استفاده کننده از آن نیز می باشد.
آیا عقیق های یمنی اصلی رنگ میشوند؟
بله. در استخراج عقیق در یمن همانند سایر نقاط جهان راف های بی کیفیت نیز یافت میشود و برای افزایش ارزش آنها راهی جز رنگ کردنشان نیست. در ایران نیز بسیاری از عقیق های خراسان و دیگر نقاط فقط رنگ و یا فقط حرارت دهی و یا ترکیبی از هر دو میشوند. درباره نحوه رنگ کردن انواع عقیق به قسمت بهسازی سنگ ها مراجعه نمایید.
