بر اساس روایات متعدد، کوه عقیق یمن اولین کوهی است که به ولایت حضرت علی (ع) اقرار نموده است و به همین دلیل در میان مسلمانان از ارزش بسیار بالایی برخوردار می باشد. از دیرباز در دست داشتن انگشتر عقیق یمن یا عقیق یمانی، نشانه اعتقادات و طبقه اجتماعی فرد محسوب می شده است و اکنون نیز تا حدود زیادی همین گونه است. بر اساس پژوهش ها سایر ادیان و نیز علم سنگ درمانی، خواص بسیاری را برای عقیق ذکر نموده اند که جهت جلوگیری از اطاله کلام از ذکر آن ها در این مبحث خودداری می کنیم.مناطق جنوبی یمن، دارای معادن بسیار غنی عقیق بوده و سابقه تراش عقیق در این منطقه به حدود ۷۰۰۰ سال قبل باز می گردد. بر طبق گزارشات موسسه تجارت خاورمیانه، شغل استخراج و تراش عقیق در یمن، به کاهش نرخ بیکاری کمک شایانی می کند؛ شغلی که حتی در این اوضاع نابسامان کشور یمن نیز رونق خاصی دارد. استخراج و تراش عقیق سابقاً در انحصار تعدادی از خانواده های معروف همانند “حاج علی ابوطالب” و “محمد المبنن” بوده است. لازم به ذکر است که هنوز هم در این خانواده ها، اسرار خاص تراش و محل های غنی عقیق اصل یمن و … سینه به سینه منتقل می گردد. عقیق یمن که شرافت خاصی برای مسلمانان دارد از منطقه انس و عنس در استان ذمار (Anse Dhamar) استخراج می گردد. سایر مناطق جمهوری یمن نیز دارای عقیق های بسیار با کیفیتی بوده که آن ها هم در بازار به اسم یمنی به فروش می رسد.
میزان شفافیت عقیق
به میزان شفافیت سنگ دقت کنید. میزان شفافیت عقیق طبیعی به خوبی عقیق مصنوعی نیست. عقیق طبیعی از اندکی هرج و مرج و بی نظمی در شفافیت برخوردار است و بعضاً می توان درون آن خطوط و ابرهایی دید، در حالی که عقیق مصنوعی از شفافیت خیلی خوبی برخوردار بوده که مثل شفافیت گوی شیشه ای می باشد.بافت را مورد توجه قرار دهید. در مقایسه با عقیق طبیعی، نوع مصنوعی ساخته شده از سنگ از بافت نرم تری برخوردار است. اگر با یک تکه یشم بر روی سنگ خراش ایجاد کنیم، عقیق مصنوعی خراش برمی دارد، اما عقیق طبیعی خراش برنمی دارد.
رنگ عقیق اصل
عقیق واقعی دارای رنگی روشن و متمایز است، در حالی که عقیق بدلی از روشنایی کمتری برخوردار است. عقیق طبیعی از رنگ های روشن و رگه های واضح برخوردار است. اگر با دقت به عقیق طبیعی نگریسته شود، لکه های قرمز متراکم کوچک در نوارهای قرمز قابل مشاهده است. انتهای عقیق مصنوعی ساخته شده از سنگ، دارای الگوی گلبرگی می باشد. همچنین عقیق آبی رنگ شده دارای رنگ روشن یکدست می باشد، که به ما احساس غیرطبیعی بودن را می دهد.
تشخیص عقیق یمنی اصل
تشخیص عقیق یمنی اصل مستلزم چشم آگاه، تجربه کافی و یک دستگاه میکروسکوپ می باشد. مواردی مانند گذاشتن تار مو روی عقیق و سوزاندن آن و یا خط انداختن بروی شیشه و یا دیدن اشکالی مانند گلبرک درون عقیق و… کمکی به تشخیص هیچ عقیقی از جمله عقیق یمنی نمی کند. عقیق یمنی با کیفیت، رنگ کاملاً یکدست دارد و بدون هیچ رگه یا نقاط پررنگ تر و کمرنگ تر یا خطوط موازی رنگی در سنگ و یا دانه های رنگی می باشد. در واقع ساختار سنگ و رنگ درون این عقیق آنچنان نرم و ریز هستند که با چشم معمولی سنگ یک دست بنظر می رسد. رنگ آن کاملاً یکدست عسلی تا قهوه ای رنگ هست. در مقابل نور درون عقیق حالت روغنی دارد در حالی که سایر عقیق ها چنین جلایی ندارند. اما اگر عقیقی دارای رگه طبیعی بود و کمی رنگدانه هم داشت بشرط شفاف بودن وحرارت ندیدن عقیق با ارزشی می تواند باشد. نمونه هایی از عقیق یمنی را در تصویر مقابل مشاهده می فرمایید.در یک جمع بندی ساده عقیق ها ۱- رنگ شده هستند. ۲- رنگ نشده اند اما رنگ یکدستی ندارند. ۳-رنگ یکدستی دارند ولی در نقاطی از سنگ نقاط پر رنگ تری دیده می شود.۴- رنگ کاملاً یکنواخت و صافی دارند.ارزش این عقیق ها از شماره ۱ به ۴ افزایش می یابد و آخرین عقیق از نوع ممتاز محسوب می شود. اما تشخیص آن را به متخصصین واگذر کنید. عقیق های دیگری که دارای رنگ طبیعی و شفاف باشند نیز در ردیف عقیق های ممتاز قرار می گیرند.
به نظر برخی کارشناسان سنگ وجود شبکه لانه زنبوری در عقیق یمن به شناسایی آن کمک فراوانی می نماید. این شبکه لانه زنبوری باید به هم پیوسته باشد. یعنی اگر یک خط طولی دیدید که چند شاخه از آن انشعاب گرفته بدانید که عقیق یمن نیست. شبکه ها باید مانند لانه زنبور به شکل چند ضلعی های نامنظم باشد که مرزهایش قابل تفکیک است. البته اگر این شبکه داخل نگین نبود، نباید با نظر قاطع آن را مردود کرد، اما وجود آنها در نگین نشانه یمنی بودن عقیق است. برای مشاهده شبکه در داخل نگین بهتر است آن را در مقابل یک نور قوی گرفته و به دقت داخل آن را بررسی نمایید.