آبشارهای شوشتر که با نام سیکاها نیز شناخته میشود در استان خوزستان واقع شده است. آبشارهای شوشتر به عنوان سازههای آبی زیبا در دوران ساسانیان برای بهرهگیری از نیروهای آب به عنوان محرکی برای آسیابهای صنعتی طراحی و ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ ساختمان آسیابها، آبشارها، کانالها و تونلهای عظیم هدایت آب و سیکا که محلی بسیار عالی برای استراحت و تفریح است قابل مشاهده میباشد.
سازندگان سازههای آبی شوشتر از نبوغ و دانش فنی زیادی در زمینه مهندسی برخوردار بودهاند و با مدیریت و کنترل آب، اقدام به بهرهبرداری صحیح و اصولی از منابع آبی کردهاند. آنها با احداث سازههای آبی متعدد، انحراف و انتقال آب رودخانه کارون کاملا هوشمندانه از آب نهایت استفاده را بردهاند و از آن برای آشامیدن، آبیاری زمینهای کشاورزی و صنعت استفاده کردهاند. اگرچه احتمال میرود سنگبنای سازههای آبی شوشتر در زمان هخامنشیان گذاشته شده باشد، قدمت این مجموعه شگفتانگیز به عصر ساسانی برمیگردد و ساختوساز آن را به پادشاهانی چون اردشیر اول و شاپور نسبت میدهند؛ اما بهطور کلی این مجموعه در طی زمان و در دورههای مختلف کاملتر شده و بخشهایی به آن اضافه شده است. بر اساس اسناد و مدارک در عهد قاجار نیز مرمت و بازسازی در این اثر صورت گرفته است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیابها، آبشارها، کانالها و تونلهای عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در قسمت پایانی ضلع غربی این مجموعه، سیکا قرار دارد که دسترسی به فضای درون آن از طریق چند پله دستکند میسر است. درون این فضا یک حوض 8 ضلعی با کانالهای کوچک به چشم میخورد. آب این حوض از طریق یک جوی که از دیواره سیکا خارج شده و از طریق دو کانال کوچک به درون رودخانه هدایت میشود. این مجموعه جزئی از کانالهای آبرسانی به آسیابها بوده است.
هر یک از سازههای آبی شوشتر کارکرد و کاربرد خاص خود را دارند که در ارتباط با یکدیگر، مجموعهای به هم پیوسته را تشکیل میدهند. در ساخت و معماری سازههای شوشتر نیز مصالحی چون سنگ، آجر و ملات ساروج به کاررفته است. این سازهها، روزگاری موجب رونق صنعت و کشاورزی بودند و نقش مهمی در حمل و نقل، ارتباطات و بازرگانی داشتند. سازههای آبی شوشتر، آب را یکسان و برابر به همه شهر رسانده و از فوران رود کارون جلوگیری میکردند. همچنین هوای خنکی را پدید میآورند که از راه شوادونها که در گویش شوشتری به سردابه و زیرزمین گفته میشود، آب را به خانههای مردم میفرستادند. افزون بر آن، زمینهای کشاورزی سیراب میشدند و چرخهای آسیاب برای تهیه آرد گندم به کار میافتادند.
