سفر به تهران قدیم؛ بدنام‌ترین و بی‌احترام‌ترین ماموران دولت در عهد قاجار

  یکشنبه، 23 اردیبهشت 1403 ID  کد خبر 388246
سفر به تهران قدیم؛ بدنام‌ترین و بی‌احترام‌ترین ماموران دولت در عهد قاجار
ساعد نیوز: 21 کیلومتر وسعت و چیزی در حدود 250 هزار نفر هم تعداد ساکنان این شهر بود. ساخت خندق و دروازه برای تامین امنیت تهران و برای جلوگیری از حمله اشرار، دزدان و احیانا دشمنان از زمان صفویه شروع شد و ناصرالدین شاه قاجار به دلایلی به آن وسعت بخشید و به تعداد دروازه‌ها افزود.

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعد نیوز به نقل از همشهری، بدین ترتیب به تهران شهر دروازه‌ها هم لقب دادند؛ دروازه دولت، ‌دروازه شاه عبدالعظیم و... از جمله این دروازه‌ها بودند.

تهران دوران قاجار شهری بود خوش آب‌وهوا با جمعیت و وسعت کم با حصاری دور شهر و دروازه‌هایی که بر آمد و شد مردم نظارت و از مردم و بار عوارض و عشریه دریافت می‌کردند.

21 کیلومتر وسعت و چیزی در حدود 250 هزار نفر هم تعداد ساکنان این شهر بود. ساخت خندق و دروازه برای تامین امنیت تهران و برای جلوگیری از حمله اشرار، دزدان و احیانا دشمنان از زمان صفویه شروع شد و ناصرالدین شاه قاجار به دلایلی به آن وسعت بخشید و به تعداد دروازه‌ها افزود. بدین ترتیب به تهران شهر دروازه‌ها هم لقب دادند؛ دروازه دولت، ‌دروازه شاه عبدالعظیم و... از جمله این دروازه‌ها بودند.

در این دوره حصاری با 12 دروازه به دور تهران کشیده شد تا بر ورود و خروج افراد نظارت دقیق انجام گیرد و هر 12 دروازه به غیر از دروازه بدون سقفی که محل عبور ماشین دودی بود، از اذان صبح باز و کمی بعد از غروب آفتاب بسته می‌شد. این دروازه‌ها چنانکه بنجامین، نخستین سفیر آمریکا در زمان قاجار، می‌گوید، «تقریبا مشابه یکدیگر با کاشی، کتیبه و نقش و نگار رستم و اسفندیار و ... ساخته شده و متشکل از ستون‌ها و مناره‌هایی زیبا بودند.»

اتول‌سوارها یک تومان می‌دادند

اما بشنوید از نواقل یا همان عوارضی‌بگیرها به زبان امروز که نگهبانانی بودند که از مردم عوارضی (پول) می‌گرفتند تا به آنها اجازه ورود به داخل شهر را بدهند. آن زمان اینطور بود که اداره این دروازه‌ها به شکل پیمانکاری به اشخاص واگذار و از محل جمع‌آوری پول‌ها توسط نواقل درآمدی هم نصیب دولت می‌شد.

جعفر شهری در کتاب «طهران قدیم» به مقدار این عوارض اشاره کرده است: «یک‌دهم ریال هر لنگه بار الاغ و دودهم ریال، هر لنگه بار قاطر و ربع ریال، هر لنگه بار شتر، ایضا دو قران درشکه و سه قران کالسکه و چهار قران دلیجان و پنج قران گاری پستی و یک تومان گاری تجارتی، به علاوه نفری دو درهم ریال که از هر مسافر دریافت می‌گردید.»

گویا آن زمان تک و توک اتول هم به تهران آمده بود که عوارض آن را هم شهری در کتابش آورده است: «عوارض و حق‌العبور اتومبیل که در آن زمان شاید در روز از تعداد انگشتان دست یک مامور تجاوز نمی‌نمود مبنایی نمی‌توانست داشته باشد که اولا مربوط به انصاف و مروت نواقلی‌ها و دروازه‌دارها بود... و دیگر بستگی به آنکه چه کسی راکب چنان مرکوب می‌باشد و کم‌زوری و پرزوری او... ولی آنچه مسلم و جزء قوانین خودساخته دروازه‌بانان بود آن بود که از هر اتومبیل یک تومان و از سرنشین آن دو قران دریافت می‌کردند...»

هرج‌ومرج و مصیبت مردم

گویا ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شد و گاه کنتراتچی‌ها از آشفتگی و ضعف دولت‌ها استفاده کرده و قوانین را به میل خود تغییر داده و عوارض را چند برابر می‌کردند که جعفر شهری در این باره می‌نویسد: «تنها راه چاره این‌گونه مواقع برای مردم آن بود که متحمل مرارت تغییر مسیر گردیده به طور قاچاق از بیراهه و شکاف خندق‌ها و مثل آن رفت‌وآمد بکنند.

مردم بیچاره بعد از گذشتن از سد ماموران دروازه باید سبیل ماموران تفتیش را هم چرب می‌کردند. مامورانی که کارشان بازرسی اموال مردم بود. آنها مردم را مجبور می‌کردند که همه بارهای خود را باز کنند و به تناسب میزان آنها دوباره عوارض بپردازند...»

به قول شهری، ماموران “نواقل” بدنام‌ترین و بی‌احترام‌ترین ماموران دولت بودند. حتی از میوه و تره بار و سبزی و زغال و هیزم هم باج می‌گرفتند و یک نوع باجی بود که چون ده یک کالا بود، به آن “عشریه” می‌گفتند و این عشریه حتی شامل نمک هم بود.

برچسب ها: دولت قاجار

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
پربازدید شدن نمای بیرونیِ منزل شخصی رهبر معظم انقلاب+عکس/ نمایی سیمانی با آیفونی قدیمی و درب خانه ای ساده و بدون زرق و برق (322 نظر) سه پرس کباب سفارش پسر کوچک رهبر معظم انقلاب برای خانواده شش نفره‌شان+عکس/ فرزندانی که در ساده زیستی راه پدر را ادامه میدهند (167 نظر) ساده زیستی مثال زدنی رهبر انقلاب ؛ از عینک شکسته و کفش قدیمی تا مبل ساده و عبای نخ کش شده +عکس (150 نظر) نوزاد بانمک و خوشگل المیرا شریفی مقدم مجری خوش اخلاق صداوسیما سر سفره ساده عید/ پروفیل یک مادر مهربون+عکس (49 نظر) پیام توئیتری علی دایی درباره حمایت از کاندیداهای ریاست جمهوری+عکس (36 نظر) خلاقیت پدر ایرانی در ثبت اولین عکس متفاوت از پسرش حماسه ساز+عکس/کل آتلیه های شهر زیر سوال رفت...🤣 (35 نظر) خلاقیت بی نظیر راننده یزدی، با نوشته جالب پشت کامیون حماسه ساز شد/ آدم حَظ میکنه از این درک و فهم بالا... (21 نظر) تزیین ماشین مخصوص حاجی ها/ مُد جدید این روزهای کشورمان +عکس (20 نظر) تصویری از خانه ابدی همسر جوان نسرین مرادی، فریده سریال نون خ/ روحش شاد و یادش گرامی (19 نظر) نگاهی به سبک دکوراسیون و سلیقه ساده پسندِ خانه علیرضا زاکانی+عکس/ خانه ای با فرش ماشینی و لوازم در حد شهروند عادی (18 نظر) مراسم تشییع پدر محسن تنابنده، شوهر همای پایتخت با حضور چهره های سرشناس و بازیگران/ روحش شاد و یادش گرامی +عکس (15 نظر) (عکس) انگشتر بسیار زیبای رهبر انقلاب با طرحی دلربا و چهره شاداب و پرانرژی ایشان در 85 سالگی / پیر ما اشرف مخلوقات است ... (10 نظر) رستوران گردی دو نفره حامد آهنگی با مادر شاد و خوش پوشَش+عکس/ خلوت مادر و پسری به سبک مجری خوش خنده😍 (10 نظر) نگاهی به کیک تولد متفاوت و به شکل سالاد الویه حامد آهنگی در مراسم سورپرایز تولدش+ویدیو/ چه ذوقی میکنه آقای خوش خنده😍 (9 نظر) میز غذای خوشمزه و مفصل سپیده بزمی پور برای مهمانانش/ خوش به حال آقا شاهرخ با این خانوم کدبانو (8 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
نسبت فامیلی فاطمه گودرزی توران سریال لحظه گرگ و میش و حمید گودرزی نادر سریال دلدادگان/ گودرزی های سینمای ایران را بشناسید
روایت‌هایی تاریخی از قتل فجیع امیرکبیر در کاشان توسط ایرانی‌ها انگلیسی‌ها / جان کندن او چهار ساعت طول کشید ...
همدستی خانم وکیل و پرستار بیمارستان در قتل مرد ثروتمند / پای 24 میلیارد تومان وسط بود
وقتی گریه رضا شاه را خارجی‌ها درآوردند!
نکات مهم درباره نظافت ماشین ظرفشویی که باید بدانید
خواننده معروف لس آنجلسی به ایران بازگشت+عکس خواننده در فرودگاه
فرهنگ عجیب ازدواج زنان با درخت در هند!!
پشت‌پرده علاقه عجیب ایرانی‌ها به خرید بچه میمون! / دیگر سگ و گربه جواب نمی‌دهد!
بیوگرافی و زندگی خصوصی شبنم قلی خانی، یکتای سریال هشت و نیم دقیقه و همسر جنتلمنش+تصاویر جذاب و دیدنی
تدارکات ساده رهبر معظم انقلاب برای پذیرایی کردن از مهمانانش+عکس/از قند و چای گرفته تا بشقاب کوچک از شیرینی نارگیلی برای کسانی که قند دوست ندارند
حمایت تمام قد قالیباف از جلیلی: همه باید تلاش کنیم تا نامزد جبهه انقلاب آقای دکتر جلیلی بعنوان رئیس دولت چهاردهم انتخاب شود
تاریخ مناظره‌ ها و برنامه‌های تبلیغاتی دور دوم انتخابات ریاست‌ جمهوری + جدول
میانجی گری پسر 17 ساله با از دست دادن جانش تمام شد
یک حیوان نایاب پس از 2 قرن در ایران دیده شد + فیلم | این حیوان گمشده، ایرانی‌ها را خوشحال کرد
قدرت صدای علیرضا قربانی بنای تخت جمشید را خراب می‌کند؟ حاشیه‌های تازه کنسرتی که از امروز شروع می‌شود
منتخب روز   
(عکس) استایل کُت و شلواری محمود احمدی نژاد در خیابان/ ذکر گفتن آقای سیاست مدار در حال پیاده روی بازی های مادرانه مینا مختاری همسر بهرام رادان با پسر تُپُل و مُپلش/ چه شیطون شده جان کوچولو ویدئویی از خانه ابدی آیت الله آل هاشم و گریه های جگر سوز پدر روحانی شهید/ روحش شاد و یادش گرامی مجید واشقانی پرسپولیس را با خاک یکسان کرد/ افشاگری آقای بازیگر از تاکتیک پرسپولیس برای قهرمانی در حضور پورعلی گنجی افشاگری عادل فردوسی پور از گول مالیدن سر خواهر برادر کوچکترش/ از شما خیلی خیلی بعید بود!! شعری که استاد شهریار با خواندن آن اشک ریخت و تا آخر به صورت گریان ادامه داد/ طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند سکانس غَش آور از سریال 3 در 4 با هنرنمایی علی صادقی/ ایشون اول نمک بودن بعدا دست و پا در آوردن! زنی که قهرمان زلزله کاشمر شد! / این است زن شجاع ایرانی ... حضور حمید نوری در منزل حسین امیرعبداللهیان برای عرض تسلیت به خانواده ایشان و قدردانی از تلاشهای وزیر شهید برای آزادی وی+عکس