به نظر می رسد، چین سفر پلوسی به تایوان را نیز در راستای همین نوع اقدامات تحریک آمیز ارزیابی می کند که می توتواند به فروش سلاح به جریان جدایی طلب و تحریک آنها به عبور از خطوط قرمز پکن منتهی شود.
ساعدنیوز: طرح موضوع سفر نانسی پلوسی رئیس مجلس ایالات متحده آمریکا به تایوان با واکنش بسیار تند دولت چین مواجه شده است. علیرغم این که هنوز برنامه ریزی دقیقی برای این سفر صورت نگرفته و زمان دقیق آن مشخص نیست، چرا این موضوع تا این حد برای چین حساسیت برانگیز است؟
دکتر امیرعلی ابوالفتح: البته این طور نیست که برنامه ریزی ای برای این سفر صورت نگرفته باشد. این سفر قرار بود که در ماه مارس انجام شود و به دلیل ابتلای پلوسی به کرونا به تعویق افتاد. مجدداً این سفر برای ماه اوت برنامه ریزی شده است و به یک معنا سفری قریب الوقوع است. بنابراین، شواهد و قراین حاکی از عزم جدی نانسی پلوسی برای سفر به تایوان است.
نکته دوم، جایگاه پلوسی به عنوان رئیس مجلس ایالات متحده آمریکا در این مسأله بسیار حائز اهمیت است. چینی ها همواره به سفر مقامات ایالات متحده آمریکا به تایوان حساسیت داشته اند. این در مورد مقامات هر کشوری که با آمریکا مناسبات سیاسی دارد صادق است. چون تایوان بخشی از خاک چین محسوب می شود، هر دولتی برای مناسبات دیپلماتیک باید به پکن سفر کند و بعد از آن، می تواند به تایوان به عنوان بخشی از خاک چین سفر کند. چین روی این مسأله بسیار حساس است و این حساسیت تا به جایی است که اگر یک مقام رسمی از یک کشور بدون هماهنگی با پکن به تایوان سفر کند تا مرز قطع روابط با آن کشور ممکن است چین پیش برود.
پلوسی بعد از رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور آمریکا سومین شخصیت بلندپایه ایالات متحده آمریکا است. طبیعتاً با توجه به جایگاه پلوسی و نیز تنش ها و رقابت هایی که میان آمریکا و چین به عنوان دو ابرقدرت وجود دارد، این سفر تا به این حد حساسیت برانگیز است. در 25 سال اخیر، هیچ یک از رؤسای مجلس آمریکا به تایوان سفر نکرده است.
در شرایط کنونی جهان، چین احساس می کند که آمریکا تصمیم گرفته است که در پیگیری سیاست چین واحد تجدیدنظر بکند. رفتارهای ترامپ در این خصوص و اقداماتی که در دولت او در راستای کنار نهادن سیاست چین واحد صورت گرفت این تردیدها را تقویت کرده است.
در حال حاضر، جهان درگیر جنگ اوکراین است، جنگی که با اقدامات تحریک آمیز ایالات متحده آمریکا شکل گرفت و امروز شاهد فاجعه انسانی در اوکراین هستیم. به نظر می رسد، چین سفر پلوسی به تایوان را نیز در راستای همین نوع اقدامات تحریک آمیز ارزیابی می کند که می توتواند به فروش سلاح به جریان جدایی طلب و تحریک آنها به عبور از خطوط قرمز پکن منتهی شود. اگر اینگونه شود، یک جنگ خانمانسوز دیگر می تواند این بار در شرق آسیا رخ دهد.
اکثریت نخبگان آمریکا بر این اعتقاد هستند که دقیقاً امروز زمان سرشاخ شدن با پکن برای آمریکا است. این گروه از سیاستمداران آمریکایی بر این باور هستند که پیش از قدرتمندتر شدن باید سر این مار را به دیوار کوبید. در غیراینصورت، اژدهای زرد جای آمریکا را خواهد گرفت.
ساعدنیوز: با توجه به این که ایالات متحده آمریکا امروز درگیر عواقب بسیار سنگین آتش افروزی در شرق اروپا است و مسأله اول دولت بایدن در حال حاضر مدیریت منابع انرژی برای تأمین بنزین مورد نیاز آمریکایی ها است. با این وصف، توان آمریکا برای پیشروی در جبهه تایوان تا چه اندازه است؟ آمریکا این تنش ها را با چین تا کجا می تواند ادامه دهد؟
دکتر امیرعلی ابوالفتح: تقریباً در آمریکا بر سر چین دودستگی وجود دارد. اقلیتی از نخبگان ایالات متحده آمریکا بر این باور هستند که آمریکا باید رابطه ای متعادل با چین داشته باشد و از هر نوع سرشاخ شدن با این کشور اجتناب کند. این گروه بر این باور است که در وضعیتی که امروز یک جنگ نیابتی با روسیه در جریان است، وارد شدن به یک درگیری با چین می تواند منجر به شکل گیری یک ائتلاف هژمونیک به رهبری چین و روسیه بر علیه منافع ایالات متحده آمریکا شود.
اما اکثریت نخبگان آمریکا بر این اعتقاد هستند که دقیقاً امروز زمان سرشاخ شدن با پکن برای آمریکا است. این گروه از سیاستمداران آمریکایی بر این باور هستند که پیش از قدرتمندتر شدن باید سر این مار را به دیوار کوبید. در غیراینصورت، اژدهای زرد جای آمریکا را خواهد گرفت. رویارویی با روسیه در اوکراین نیز بر اساس چنین باوری شکل گرفت. این دسته از نخبگان سیاسی آمریکا معتقدند که همان طوری که با روسیه تکلیفمان را یک سره کردیم، با چین هم بایدن همین کار را کنیم. به اصطلاح، مرگ یک بار شیون هم یک بار!
این گروه بر این باور هستند که اگر تقابل با چین به تعویق بیفتد در دهه پنجم و ششم قرن جای، چین به اندازه ای قدرتمند خواهد شد که دیگر کاری از دست آمریکا برنخواهد آمد. بر اساس همین تحلیل، اصرار دارند که سفر پلوسی به تایوان رقم بخورد و ایالات متحده آمریکا از دولت خودخوانده تایوان حمایت کند و حتی استقلال این جزیره را به رسمیت بشناسند تا دقیقاً به مانند روسیه، آمریکا بتواند اموال چین را در خارج مصادره کند، بازارها را از دست چین خارج کند، نظام تحریم بین المللی علیه چین وضع کند و در نهایت، چین را در جهان منزوی سازد.
من به صورت قاطع نمی توانم بگویم که سفر پلوسی انجام خواهد شد یا نه! اما همین قدر می دانیم که دسته دوم، شمشیر را بر علیه چین از رو بسته است و می خواهد که سناریوی اوکراین را در تایوان نیز پیاده کند. البته جو بایدن با سفر پلوسی مخالفت کرده است و این نشان می دهد که این واکنش اقلیت در برابر اکثریت در خصوص مسأله تایوان در مقطع کنونی می تواند تا مدتی آرامش را در دریای چین حفظ کند و این گروه افراطی را تا مدتی مهار کند.
تایوان بخشی از خاک چین است. پکن هم می تواند با طرح همین موضوع و تلاش برای مبارزه با جدایی طلبان از عملیات نظامی در داخل مرزهای خودش دفاع کند.
ساعدنیوز: ما در جبهه اوکراین شاهد یک نوع ملاحظات از جانب مسکو در خصوص حجم و دامنه حملات و بمباران ها هستیم. عملیات نظامی روسیه در اوکراین با توانایی نظامی این کشور از جهاتی تناسب ندارد. اگر احیاناً تنش ها در جزیره تایوان بالا بگیرد و جنگی درگیرد به نظر شما پاسخ چین چگونه خواهد بود؟
دکتر امیرعلی ابوالفتح: این بستگی به این موضوع دارد که در تایوان چه اتفاقی رخ دهد. شواهد و قراین حاکی از این است که چین روابط آمریکا با تایوان را تا جایی می پذیرد که واشنگتن به سیاست چین واحد پایبند است. اگر تغییری در سیاست کاخ سفید در این مورد رخ دهد، و تایوان مسیر استقلال را در پیش بگیرد، طبیعتاً چینی ها اقدام نظامی را در دستور کار قرار خواهند گرفت. از آنجایی که آمریکا و چین هر دو مسلح به بمب اتم هستند، جنگ به صورت نیابتی خواهد بود. چنانکه ائتلافی از سوی آمریکا با حضور کشورهایی مانند استرالیا، کره جنوبی، حتی فلیپین و دیگر کشورها بر علیه مواضع چین شکل خواهد گرفت. با ارسال تسلیحات به تایوان تلاش خواهند کرد تا چین را به چالش بکشند.
اما نکته ای که وجود دارد این است که موازنه میان تایوان و چین به شدت نابرابر است و قابل مقایسه با موازنه روسیه و اوکراین نیست. اوکراین یک کشور مستقل است. یکی از کشورهای پهناور اروپای شرقی است. ارتش خودش را دارد و اگر بخشی از سرزمین اش را از دست بدهد، مرکز را در اختیار دارد. این کشور عمق استراتژیک خودش را دارد. با اروپا همسایه است و اروپایی ها می توانند از طریق زمین، کمک هایی را برای این کشور ارسال کنند. اما تایوان یک جزیره است. برتری تسلیحاتی چین در برابر تایوان بلامنازع است. این جزیره محصور در دریا است. با آمریکا پیوستگی سرزمینی ندارد. امدادرسانی در تایوان در صورت وقوع جنگ، بسیار دشوار خواهد بود.
از سوی دیگر، در مورد جنگ اوکراین، شکل گیری جبهه جهانی بر علیه روسیه و وضع تحریم ها، به این دلیل بود که روسیه به یک کشور مستقلی به نام اوکراین حمله کرده است. اما تایوان بخشی از خاک چین است و عملاً این زمینه برای حمایت از تایوان وجود ندارد. پکن هم می تواند با طرح همین موضوع و تلاش برای مبارزه با جدایی طلبان از عملیات نظامی در داخل مرزهای خودش دفاع کند. همین حق دفاع از تمامیت ارضی بود که به بریتانیا این اجازه را داد که با ایرلند شمالی وارد جنگ شود و در نهایت هم پیروز شد. یا در جنگ داخلی آمریکا، جنگ دولت مرکزی آمریکا با ایالت های جدایی طلب در قالب همین موضوع رخ داد. بنابراین، آمریکا نمی تواند روی بسیج کردن جهان بر علیه چین با آتش افروزی در تایوان خیلی حساب باز کند.
ظهور دولت های چپگرا در آمریکای لاتین در سایه کاهش قدرت ملی ایالات متحده
