صفر تا صد کرایوتراپی برای درمان مشکلات پوستی 

کرایوتراپی، سرما درمانی یا “کرایوسرجری” یک روش ساده و غیرتهاجمی است که در آن از نیتروژن مایع برای فریز کردن و از بین بردن توده ها و دانه هایی که بر روی سطح پوست ظاهر می شوند، استفاده می شود. این یک روش درمانی مؤثر برای ضایعات پوستی پیش سرطانی (کراتوزهای آکتینیک یا آکنه ای) و همچنین سایر بیماری های پوستی مانند زگیل، تگ های پوستی و خال می باشد. استفاده از نیتروژن مایع بر روی ضایعات پوستی به متخصصین پوست این امکان را می دهد تا سلول های آسیب دیده پوست را هدف قرار داده و آن ها را در سطح سلولی از بین ببرند. بعد از فریز کردن، ناحیه آسیب دیده ممکن است تاول بزند و پوسته پوسته شود و باید طی سه تا شش هفته بهبود یابد.

مواد مورد استفاده برای منجمد کردن ضایعات پوستی

موادی که برای منجمد کردن ضایعات پوستی استفاده می شود، عبارت اند از:

• نیتروژن مایع (رایج ترین ماده ای که توسط پزشکان مورداستفاده قرار می گیرد).
• یخ دی اکسیدکربن (20 سال پیش متداول ترین ماده محسوب می گردید).
• دی متیل اتر و پروپان یا DMEP

نیتروژن مایع چیست؟

نیتروژن مایع حالت مایع از گاز نیتروژن است که ۷۸٪ هوای تنفس ما را در برمی گیرد. نیتروژن مایع بسیار سرد است و دارای نقطه جوش منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد است. این ماده به راحتی در بطری و محفظه های مخصوصی ذخیره و حمل می شود و این امر آن را به عنوان یک عامل انجمادی بسیار مؤثر تبدیل کرده است که به صورت موضعی در درمان های پزشکی مبتنی بر سرما درمانی به کار برده می شود.

چه کسی کاندید مناسبی برای کرایوتراپی است؟

بیمارانی که دارای توده هایی بی خطر مانند زگیل، خال و ضایعات پوستی هستند، کاندیدهای خوبی برای کرایوتراپی هستند. اگرچه برداشتن توده ها و زائده های خوش خیم (غیر سرطانی) از بدن شما ضروری نیست، اما بسیاری از افراد به دلایل زیبایی و راحتی خود درصدد برطرف کردن آن ها هستند. به عنوان مثال، اگر یک تگ یا ضایعه ی پوستی در کمرتان به طور ناخوشایندی به لباس شما مالیده شود، ممکن است بخواهید که آن را بردارید. به همین ترتیب، ممکن است بخواهید یک زگیل خیلی معلوم بر روی صورتتان برداشته شود تا دیگر خجالتی در مورد ظاهر خود نداشته باشید.

کرایوتراپی همچنین یک روش درمانی توصیه شده برای کراتوزهای اکتینیک (ضایعات پیش سرطانی روی پوست) و برخی از انواع سرطان پوست است. هر زمان که یک ضایعه یا تومور در معرض دید قرار گیرد و میزان آن به راحتی قابل تشخیص باشد، کرایوتراپی می تواند گزینه درمانی مناسبی باشد. امروزه حتی در برخی از سرطان های داخلی از جمله سرطان کبد یا سرطان پروستات در مواردی که تومور موضعی بوده و به اندازه کافی بزرگ باشد و در هنگام جراحی توسط تجهیزات بتوان به آن دسترسی داشت باشند، از کرایوتراپی استفاده می شود.

کرایوتراپی یا سرما درمانی چگونه انجام می شود؟

در کرایوتراپی یا سرما درمانی معمولاً از نیتروژن مایع که در دمای ۳۲۱- درجه فارنهایت (۱۹۶- درجه سانتیگراد) ذخیره و نگه دارید می شود، برای “یخ زدن” بافت آسیب دیده استفاده می کنند. اگرچه، در سال های اخیر پزشکان دست به استفاده از گازهای مایع دیگری را در درمان های کرایوتراپی، از جمله دی اکسید کربن، آرگون و مخلوط اختصاصی از شرکت های تهیه کننده محصولات پزشکی، زده اند.

در محیط های درمان پوستی، جایی که ناحیه ی تحت درمان معمولاً خارجی و نسبتاً کوچک است، نیتروژن مایع غالباً با پنبه یا تکه فوم استعمال می شود. هدف این است که بافت پوست سریع منجمد شود و سپس اجازه داده شود که به آرامی گرم شود که این کار سلول های پوستی را تخریب می کند. بسته به اندازه ناحیه ی تحت درمان، ممکن است نیاز باشد که این مایع بار دیگر استعمال شود. علاوه بر این، ممکن است پزشک شما با برداشتن مقداری از بافت با یک چاقوی مخصوص آن ناحیه را آماده کند، یا به شما یک داروی اسید سالیسیلیک بدهد تا برای چندین هفته قبل از این درمان، روی محل مورد استعمال کنید.

در شرایطی دیگر، ممکن است نیتروژن مایع روی لوله ای به نام کرایوپروب پاشیده شود یا در آن گردش داده شود. هنگامی که از کرایو پروب برای درمان تومورهای داخلی استفاده می شود، پزشک معمولاً از فناوری سونوگرافی یا MRI برای هدایت این لوله استفاده می کند.

اگرچه بیماران در زمان انجام این روش، مقداری درد را تجربه می کنند اما این درد به طور کلی خیلی کم و قابل تحمل است و نیازی به بی حسی موضعی نیست. بیماران می توانند بعد از این درمان از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنند. کرایوتراپی یک روش کم تهاجمی است و به دلیل حداقل بودن زمان، درد و هزینه ای که با خود به همراه دارد، اغلب در اولویت با گزینه های جراحی با شدت بیشتر توصیه می شود.

مراقبت های بعد از کرایوتراپی

در مراقبت های بعد از کرایوتراپی، فرد کاربر باید یک سری اقدامات پیشگیرانه ای را انجام دهد تا از بروز هرگونه مشکلی در اثر عوارض جانبی سرما درمانی جلوگیری کند. در صورت ظاهر شدن این عوارض، خیلی بهتر است که در مورد آن ها بدانید و یک سری مراحل را برای مراقبت های بعد از کرایوتراپی انجام دهید.

بهتر است که اثرات فیزیولوژیکی سرما درمانی از ابتدا برای فرد مشخص باشد به طوری که هیچ کاربری پس از درمان از ظاهر این اثرات متعجب نشود.

برخی از تأثیراتی که ممکن است بعد از این درمان ایجاد شود، ظاهر شدن تورم و یا تاول در ناحیه ای است که منجمد (فریز) شده است: دلیل این امر این است که نیتروژن مایع مورد استفاده برای انجماد، در دمایی نزدیک به ۲۰۰ درجه زیر صفر قرار دارد که این دمای خیلی پایین می تواند باعث سوختگی در اثر اعمال شدن سرما به پوست از طریق جت فشار هوا شود.

اگرچه تورم ممکن است به خودی خود از بین برود، اما تاول ها معمولاً ۴۸ ساعت بعد و بدون اینکه جای زخمی باقی بگذارند، می ترکند. در این شرایط، کاربر می تواند یک سوزن استریل را به تاول بزند تا آن را برای ترکیدن تحریک کند و همچنین بهتر است از یک ماده ی ضد عفونی کننده برای جلوگیری از عفونت استفاده کند یا ناحیه را با پانسمان تمیز بپوشاند. همچنین علاوه بر هیدراته نگه داشتن پوست، باید مراقب تمیزی و بهداشت ناحیه ای که در معرض سرما قرار گرفته است باشد، این کار را می توان با آب و صابون انجام داد. توصیه دیگر که باید در قالب مراحل بعد از کرایوتراپی دنبال کنید، استفاده از کرم ضد آفتاب در طی هفته های بعد از درمان برای جلوگیری از پررنگ تر شدن و تیره شدن لکه های باقیمانده است.

جدول زمانی برای بهبودی بعد از کرایوتراپی

• بعد از درمان: ناحیه تحت درمان اغلب قرمز و متورم می شود. ممکن است تاول ایجاد شود و گاهی اوقات پر از خون می شود که این مورد بی خطر است. تاول ها بهتر است به حال خود گذاشته شوند، اما اگر ناراحت کننده و آزاردهنده باشند، می توان آن ها را با سوزن استریل ترکاند.
• روزهای ۲ و ۳ پس از درمان: در این مرحله ممکن است منطقه مرطوب شود (مایع ترشح کند). اگر این تراوش خفیف است، به جای اینکه سعی کنید محل را محکم با لباس یا پانسمان بپوشانید، آن را در هوا باز بگذارید. می توانید با خیال راحت محل را با آب و یک صابون جایگزین ملایم بشویید (از شستشو با شامپو بدن و صابون حمام خودداری کنید). اگر تراوش زیاد است، سعی کنید منطقه را با پانسمان بپوشانید. استحمام با محلول نمک (۱ قاشق چای خوری نمک به یک فنجان آب گرم) ممکن است کمک کند.
• روزهای ۳ تا ۴ بعد از درمان: در این مرحله، تراوش مایع از ناحیه متوقف می شود و ممکن است پوسته هایی در محل ایجاد شود. این پوسته ها تا ۲ هفته باقی می ماند و سپس باید این منطقه بهبود یابد. اگر تا این زمان ناحیه ی تحت درمان بهبود نیابد برای بررسی آن به پزشک خود مراجعه کنید.
• در درمان برخی از زگیل ها، برای رسیدن به نتایج نهایی به بیش از یک جلسه ی درمانی نیاز است. اگر زگیل ۷ تا ۱۰ روز پس از بهبودی بعد از درمان، هنوز وجود دارد، برای بررسی و ادامه ی درمان کرایوتراپی یا یک روش درمانی جایگزین، به کلینیک یا پزشک متخصص خود مراجعه کنید. کرایوتراپی ممکن است منجر به تیره یا روشن شدن ناحیه تحت درمان نسبت به قبل شود. اگرچه ظاهر پوست اغلب با گذشت زمان بهبود می یابد، اما تغییر رنگ می تواند دائمی باشد.

عوارض روش کرایوتراپی

• زمانی که ضایعه توسط کرایوتراپی یا سرما درمانی منجمد شد به مدت چند روز ممکن است به صورت تاولی سفید رنگ قرمز یا کبود شود و پس از چند روز پوسته پوسته شده سپس به طور کامل از بدن جدا می شود.
• در برخی موارد جای این ضایعه ممکن است به شکل یک لکه سفید رنگ یا اسکار در محل باقی بماند.
• وجود تورم بعد از انجام کرایوتراپی طبیعی است و پس از چند روز کاملا فروکش می کند.
• ترمیم پوست به نوع ضایعه و محل قرار گیری آن بستگی دارد.

فواید کرایوتراپی

• یکی از فواید کرایوتراپی کم تهاجمی بودن آن می باشد.
• قابل تکرار بودن این روش در افرادی که به دلیل مسائل و مشکلاتی نمی توانند از روش های پزشکی استفاده کنند، از جلسات مکرر کرایوتراپی می توانند بهره مند شوند.
• این روش دوره ریکاوری کوتاهی دارد و بهبودی بسیار سریع تر می باشد.
• برای کاهش درد در کرایوتراپی فقط از بی حسی موضعی استفاده می شود.

سؤالات رایج کرایوتراپی

• آیا این روش بی خطر است؟ بله. استفاده مستقیم کرایوتراپی در نواحی خاص بدن و یا استفاده از اتاق های مخصوص کرایوتراپی که کل بدن را پوشش می دهد، بیش از 30 سال است که استفاده می شود. هیچ واکنش منفی خاصی تاکنون گزارش نشده است.
• آیا این روش راحت است؟ قبل از ورود افراد به کریو سونا (اتاقک های مخصوص کرایوتراپی)، باید از لباس های محافظتی استفاده نمایید. این لباس ها شامل: جوراب نخی، لباس زیر پنبه ای (برای مردان) و دستکش می باشد. همچنین به شما یک باند نخی ارائه می شود که با آن می توانید گوش های خود را پوشش دهید. یک ماسک یک بارمصرف هم برای پوشش دهان شما ارائه می شود. مدت زمان درمان کوتاه (2 الی 3 دقیقه) است و از سرمای "خشک" استفاده می شود، بنابراین برای شما بسیار قابل تحمل خواهد بود. در آخر جلسه درمانی، ممکن است، شما احساس سوزن سوزن شدن داشته باشید که بلافاصله پس از درمان از بین خواهد رفت.
• بعد از درمان چه احساسی خواهم داشت؟ در طول هر جلسه درمانی بدن هورمون اندورفین تزریق می کند، این هورمون باعث می شود احساس خوبی در شما ایجاد شده و پرانرژی تر گردید. احساس شادابی شما پس از هر جلسه درمانی تا روزها می تواند ادامه داشته باشد.
• به چند جلسه درمان نیاز خواهم داشت؟ بسته به شرایط شما، در ابتدا نیاز است به طور متوالی 5 الی 10 جلسه درمانی (بافاصله یکی دو روز، به عنوان مثال: سه بار در هفته) داشته باشید، تا حداکثر نتیجه مطلوب را به دست آورید. پس از آن برای حفظ نتایج به دست آمده و افزایش بهبودی، می توانید فاصله درمان را بیشتر نمایید (به عنوان مثال یک بار در هر هفته یا دو هفته یک بار).
• آیا قبل و یا بعد از درمان باید دوش بگیرم؟ نه، نیازی نیست. این روش کاملاً خشک است و پوست شما مرطوب نخواهد شد.