شاهکارهای هنری ایران؛ نگاهی به کلکسیون آثار تاریخی و باشکوه ایرانی در موزه لوور پاریس+عکس
به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی ساعدنیوز، در سالهای نخست تاسیس مووزه لوور (پیش از شروع 1800 میلادی)، آثار ایرانی موزه به چندین قطعه خلاصه میشد که مهمترین آن جام خسرو دوم، پادشاه ساسانی بود. اما طولی نکشید که فرانسویها طی یک بازه حدودا 100 ساله، چندین قطعه آثار را به هزاران قطعه افزایش دادند و تا جایی پیش رفتند که امروز با پا گذاشتن به بخش «ایران باستان» موزه لوور (در طبقه همکف و منفی 1) حس حضور در پرسپولیس به شما دست خواهد داد. این غارت که در زمان قاجاریه آغاز شد بین سالهای 1883 تا 1979 به طول انجامید و باستان شناسان فرانسوی با دریافت امتیاز کاوش در خاک ایران به طور قانونی به مصادره بخش قابل توجهی از آثار پیش از اسلام ایران پرداختند.
لوح حمورابی نمادی از تمدن بینالنهرین است. این ستون سنگی بزرگ از جنس سنگ بازالت که در قرن هجدهم پیش از میلاد به فرمان شاه بابِل ساخته شد، یک اثر هنری، تاریخی و ادبی است و کاملترین چکیدهی قانونی عهد باستان بینالنهرین به شمار میآید.
این اثر شگرف توسط پادشاهی ایلامی در قرن دوازدهم پیش از میلاد، از بابِل به کاخی در شهر شوش منتقل شد. پس از کشف آن توسط باستانشناسان فرانسوی، این اثر ارزشمند برای مطالعه به موزهی لوور منتقل شد. لوح حمورابی در بخش بینالنهرین موزهی لوور در کنار دیگر شاهکارهای تاریخی منطقه به نمایش درآمده است. این لوح بازالتی احتمالاً در سیپار، شهری متعلق به خدای آفتاب بابلیان؛ شَمَش ساخته شده باشد.
دیگر آثار تاریخی مشابه این لوح، در شهرهای تحت حکمرانی حمورابی یافت شدهاند. سنت نوشتن قانون در منطقه بینالنهرین به پیش از دوران حمورابی بازمیگردد. برای مثال دو سند قانون سومری که به فرمان اورنامو؛ پادشاه شاه اور نوشته شده و لوح لیپیت ایشتار قدمت بیشتری از لوح حمورابی دارند.
لوح حمورابی اعتبار خود را از نوشتههای روی آن میگیرد. متون میخی بیشتر سطح این لوح را به اشغال خود درآوردهاند و اهمیت این اثر را دوچندان میکنند. صحنهی اصلی در این لوح، تصویری از شاه را به نمایش میگذارد که در حال دریافت اختیارات قانونی خود از شَمَش است.
این اثر که به لطف محتوای قانونی خود شگفتانگیز است، همچنین منبعی خارقالعاده از اطلاعات در مورد جامعه، مذهب، اقتصاد و تاریخ آن دوره نیز محسوب میشود. برخلاف کل موزه، مجموعهی آثار شرق نزدیک عاری از بازدیدکنندهی فراوان است. بااینحال، توضیح قانون حمورابی به برنامهی آموزشی مدارس فرانسه اضافه شده و هرروزه دانش آموزان فراوانی برای دیدار از آن به لوور میآیند.
کودورو (Kudurru) یا سنگ مرز به سنگهای کوچکی گفته میشود که حد و مرز زمینهای اهدایی پادشاهی را مشخص میکردند. این سنگها اولین بار در دوران حکمرانی کاسیها در بینالنهرین ظهور کردند. این نمونه از سنگها در موزهی لوور، متعلق به زمینهای اهدایی از سوی شاه ملی-شیپاک به پسر خود مَردوک اَپَل ایدین هستند.
چنین هدایایی تحت محافظت خدایان بزرگ معبد بابل قرار میگرفتند. نام و نشان خدایان بر روی این سنگها به منظور حفاظت از زمینها در برابر غارت و چپاول نوشته میشد.
بعد از سقوط اولین امپراطوری بابل و پس از عصر طلایی حکمرانی حمورابی، این قلمرو به تدریج و تحت فرمانروایی خاندان خارجی کاسیها جانی دوباره گرفت.
کاسیها بهسرعت زبان بابلی و رسم و رسومات آنها را یاد گرفتند. آنها سنگهای کوچکی موسوم به سنگ مرز را پدید آوردند که استفاده از آنها تا قرن هفتم پیش از میلاد رواج داشتند.
سنگهای مرز کتیبههای کوچکی هستند که بر روی آنها مشخصات زمینهای اهدایی از سوی حاکمان بابلی به خاندان سلطنتی و شهروندان ردهبالا یا شخصیتهای عالیرتبهی مذهبی نوشته میشد.
یکی از عجیبترین آثار موزهی لوور، دستگیرهای از یک کوزهی متعلق به قرن چهارم پیش از میلاد به شکل یک بز کوهی بالدار است. این دستگیره از طلا و نقره ساخته شده و به حدی ظریف و استادانه است که گویی پرواز میکند.
از دیگر آثار موجود در این مجموعه میتوان به ژتونهای سفالی، مهرهای استوانهای حجاریشده، جواهراتی از جنس طلا و سنگهای قیمتی، نیمتنههای سفالی و مجسمههای فلزی، سفالی و از جنس عاج فیل اشاره کرد.
ماهیت واقعی تمدن ایرانیان باستان در قرن نوزدهم و به لطف کاوشهای باستانشناسی با مشارکت موزهی لوور آشکار شد. دپارتمان دوران باستان شرقی در سال 1881 بهعنوان بخشی مستقل از دپارتمان آثار باستانی به خاطر کشف هنر سومری تأسیس شد.