شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد

فرزندخواندگی یعنی چه؟

پیش از آنکه درباره شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد صحبت کنیم، بهتر است با مفاهیم مربوط به آن و شرایط کلی اش آشنا بشویم. فرزندخواندگی به زبان ساده یعنی سرپرستی کودکی را بپذیریم که طبق قوانین، بی سرپرست است. والدین یا جد پدری این کودکان مشخص نیستند و تحت سرپرستی سازمان بهزیستی کشور نگهداری می شوند. در واقع این کودکان از طریق مراجع قضایی به سازمان بهزیستی سپرده می شوند. سازمان بهزیستی هم با درنظرگرفتن شرایط ویژه حضانت سرپرستی آنها را به خانواده هایی می سپارد که قانون مشخص کرده است.

در حال حاضر، فرزندخواندگی در ایران طبق قانون حمایت از كودكان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال ۱۳۹۲ انجام می شود. در این قانون، امور مربوط به سرپرستی این کودکان به سازمان بهزیستی کشور واگذار شده است. مطابق ماده ۵ این قانون، ۳ دسته از افراد می توانند سرپرستی چنین کودکانی را بر عهده بگیرند. این افراد به ترتیب اولویتی که در تبصره ۳ این ماده مشخص شده است، عبارت اند از:

• زن و شوهری که حداقل ۵ سال از ازدواجشان گذشته است و هنوز صاحب فرزندی نشده اند. سن یکی از این دو یا هر دوی آنها باید از ۳۰ سال بیشتر باشد.
• دختران و زنان مجرد که حداقل ۳۰ سال سن دارند؛
• والدین دارای فرزند که حداقل سن یکی از آنها بیش از ۳۰ سال است.

بر این اساس، فقط مردان ایرانی که همسری ایرانی یا همسری با تابعیت خارجی دارند می توانند حضانت کودکان را به عهده بگیرند. به عبارت دیگر، زنانی که همسری با تابعیت خارجی دارند نمی توانند تقاضای سرپرستی بکنند. شرایط فرزند خواندگی برای مردان مجرد هنوز فراهم نشده است و این افراد فقط می توانند حامی کودکان بی سرپرست بشوند و در فواصل معینی برای دیدار با آنها به مراکز مذکور مراجعه کنند.

شرایط واگذاری فرزندخوانده به دختران مجرد بالای 30 سال چیست؟

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که دختران مجرد بالای 30 سال که قصد اخذ سرپرستی کودکی را دارند باید دارای چه ویژگی هایی باشند؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت این افراد نیز همانند سایر متقاضیان اخذ فرزندخواندگی تمام شرایط عامی که برای دیگر سرپرستان مطرح است برای آنها نیز در نظر گرفته می شود. از جمله تقید به انجام واجبات و ترک محرمات، عدم محکومیت جزائی موثر، تمکن مالی، سلامتی جسمی و روحی، عدم حجر، عدم اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان ها و الکل، عدم ابتلا به بیماری های واگیر یا صعب العلاج، صلاحیت اخلاقی، اعتقاد به یکی از ادیان مطروح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و … از شرایط عمومی و اصلی اخذ فرزندخواندگی است. مسئله ای که همواره در این زمینه مورد سوال قرار می گیرد میزان تمکن متقاضایان جهت به عهده گرفتن سرپرستی کودکان می باشد؛ در این خصوص می توان گفت مقصود از تمکن مالی آن است که فرد متقاضی فرزندخواندگی باید دارای شغل و درآمدی ثابت بوده، بیمه داشته باشد و به طور کلی قادر به پرداخت هزینه های خود و کودک باشد. بنابراین، افرادی که فرزندی را به سرپرستی می پذیرند باید تمام هزینه های فرزندخوانده را متقبل شوند. با این حال، در تبصره هایی چنانچه خانواده صلاحیت و شایستگی داشته باشند اما تمکن مالی نداشته باشند کودک به آنها واگذار خواهد شد و حتی می توان به آنها کمک مالی نیز کرد. نکته قابل توجه در اینجا آن است که در صورتی که این دختران پس از اخذ فرزند خواندگی قصد ازدواج داشته باشند، باید همسر آنها نیز به سازمان بهزیستی معرفی شود و روند صلاحیت او نیز بررسی گردد تا در صورت تایید و داشتن صلاحیت فرزند مجددا به هر دوی آنها واگذار شود. همچنین با توجه به نوع انتخاب دختران مجرد در فرزندخواندگی و همچنین احراز شرایط مورد نیاز آن ها از سوی سازمان بهزیستی کشور، زمان تحویل فرزند خوانده به این افراد متفاوت است و نمی توان زمان دقیقی را برای این امر در نظر گرفت. به علاوه، زنان مجرد پس از دریافت فرزندی به فرزندخواندگی باید به یکی از کلینیک های مددکاری سازمان بهزیستی کشور مراجعه کرده و تشکیل پرونده بدهند؛ پس از آن بازرسان و ناظران این کلینیک ها حداقل 2 بار در سال از این فرزند و شرایط زندگی او بازدید می کنند

شرایط فرزند خواندگی در ایران

با توجه به توصیه به حمایت و پذیرش مسئولیت کودکان بی سرپرست در اسلام استقبال از این سنت خداپسند در جامعه ما رواج دارد اما در این میان ابهاماتی در ارتباط با شرایط پذیرش فرزخدخواندگی وجود دارد که در ادامه به بخشی از آنها اشاره خواهد شد. این شرایط در ماده ۶ قانون حمایت از كودكان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست قید شده است.

• مقیّدبودن به انجام واجبات دینی و ترک محرمات؛
• نداشتن محکومیت جزایی مؤثر طبق قانون مجازات اسلامی؛
• داشتن تمکن مالی و اینکه شغل ثابتی داشته باشد، بیمه پایه داشته باشد. به عبارت بهتر، با درآمد مکفی بتواند هزینه های زندگی خود و فرزندخوانده اش را بپردازد.
• عدم حجر؛
• داشتن سلامت جسمی و روانی و همچنین توانایی برای نگهداری از کودک یا نوجوان تحت سرپرستی؛
• اعتیادنداشتن به مواد مخدر، روان گردان و الکل؛
• داشتن صلاحیت اخلاقی؛
• مبتلانبودن به بیماری های واگیردار یا صعب العلاج؛
• اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور که در قانون اساسی آمده است.

فرزند خواندگی کودکان بی سرپرست از گذشته بین افراد جامعه از اقدامات رایج و متداولی می باشد. به همین دلیل به جهت حمایت و حفظ حقوق کودکان مطابق قانون شرایطی برای به فرزند خواندگی گرفتن و سرپرستی از این کودکان وجود دارد که این قوانین و شرایط با توجه به نیازهای روز تغییر کرده و روزآمد می شوند. همان طور که گفتیم، فقط زنان مجرد می توانند کودکان بی سرپرست را به فرزندی بپذیرند. شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد با شرایط افراد متأهل تقریبا یکسان است. در ادامه، شرایط اختصاصی مادران مجرد را معرفی می کنیم.

• فقط سرپرستی دختران: بر اساس ماده ۵ قانون حمایت از كودكان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، زنان مجرد فقط می توانند سرپرستی دختران تحت تکفل بهزیستی را بر عهده بگیرند.

• تمکن مالی مادران مجرد: مطابق مقررات کشور، زنان مجرد نیز باید مانند سایرین مدارک مربوط به تمکن مالی شان را به مرکز بهزیستی ارائه بدهند. زنانی که شغل آزاد دارند نیز باید جواز کسبشان را همراه با سایر مدارک بفرستند. علاوه بر این، زنان مجرد باید صاحب منزل مسکونی مستقل باشند، البته اگر این زنان در خانه ای همراه با اعضای خانواده شان زندگی می کنند باید این نکات رعایت شوند:

1. خانه مدنظر امکانات رفاهی لازم برای زندگی کودک را داشته باشد؛
2. صلاحیت اعضای خانواده بررسی و تأیید شود.

طبق قوانین موجود و برای حفظ منافع کودک نیز باید یک سوم اموال والدین از طریق مراجع قضایی به فرزندخوانده انتقال یابد.

• نداشتن فرزند: یکی دیگر از شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد این است که صاحب فرزندی نباشند. چنین زنانی در صورتی که بخواهند حضانت خواهران، برادران، برادرزاده ها، خواهرزاده ها یا نوه هایشان را عهده دار شوند، باید موضوع را با سازمان بهزیستی در میان بگذارند. این سازمان نیز مسئله را به دادگاه خانواده گزارش می کند. پذیرفته شدن این موضوع به موافقت دادگاه خانواده بستگی دارد.

شرایط زنانی که پس از گرفتن سرپرستی ازدواج می کنند

حالا اگر بعد از به سرپرستی گرفتن کودک، فرصت ازدواج برای مادر پیش بیاید، چه؟ قانونی وجود ندارد که دختران مجرد بعد از قبول سرپرستی کودک، نتوانند ازدواج کنند، اما این قانون هست که باید همسر آن ها هم به تایید صلاحیت سازمان بهزیستی برسد. متخصصان می گویند که همسر دخترانی که فرزندی را به سرپرستی گرفته اند، از طرف سازمان بهزیستی و مراکز مشاوره مورد ارزیابی قرار می گیرند و در صورت احراز صلاحیت وی، حکم فرزند خواندگی دوباره برایشان صادر می شود: «و چه حسی بهتر از داشتن یک خانواده کامل برای کودک؟»

نکاتی که باید پیش از فرزندخواندگی در نظر بگیرید

درباره فرزندخواندگی و شرایط قانونی اش نکاتی را مطرح می کنیم که باید پیش از فرزندخواندگی در نظر بگیرید، پذیرش حضانت کودکان هم برای خانواده ها و هم برای افراد مجرد شرایط قانونی خاصی دارد، اما پیش از آنکه سرپرستی یک کودک را بپذیرید بهتر است به این ۵ مسئله فکر کنید.

۱. اهدافتان در زندگی

زندگی یک مسیر طولانی است ولی مسلما این مسیر طولانی باید مقصدی داشته باشد و برای رسیدن به چیزی طی شود. در غیر این صورت بیهوده و بی ارزش به نظر می آید.هدف نقطه ایست که هر کسی قصد رسیدن به آن را دارند و برای رسیدن به آن با آگاهی قدم بر می دارند. اگر در زندگی اهداف شغلی یا شخصی دارید که هنوز محقق نشده اند، به دقت به این مسئله فکر کنید که فرزندخواندگی بر زندگی و توانایی تان برای رسیدن به اهدافتان چه تأثیری می گذارد. آیا با احساسی که دارید مشکلی ندارید؟

۲. کسانی که از شما حمایت می کنند

همه والدین نیاز به حمایت دارند. شما هم اگر مجرد هستید و قصد دارید سرپرستی یک کودک را به عهده بگیرید، به حمایت بقیه نیاز دارید. بدون داشتن پشتیبان، حتی انجام کارهای روزمره هم ممکن است دشوار باشد. وجود خانواده و دوستانی که از تصمیمتان برای پدر یا مادرشدن به تنهایی حمایت می کنند و می خواهند در مراقبت از فرزندتان مشارکت داشته باشند بسیار ارزشمند است.

۳. بودجه و امور مالی

در جایگاه مادر مجرد، برعهده گرفتن مسئولیت مالی فرزند ممکن است کمی دلهره آور باشد. لازم نیست برای فرزندخواندگی ثروتمند باشید، اما باید وضع مالی ثابتی داشته باشید و بتوانید از خودتان و فرزندتان حمایت کنید. برای جلوگیری از استرس های بیهوده، به این مسئله به دقت فکر کنید که چگونه در کوتاه مدت یا بلندمدت زندگی تان را تأمین خواهید کرد و آیا نیاز به پس انداز دارید یا خیر.

۴. وضعیت استخدامی

والدین مجرد هم مثل بقیه نیازمند شغل هستند. بنابراین این مسئله را در نظر بگیرید که کارفرمای شما چقدر خانواده دوست است و شغل فعلی تان چقدر با فرزندخواندگی سازگار است. وقتی کودکی برای اولین بار با شما زندگی می کند، باید مرخصی بگیرید و ممکن است به حق اولاد و حق دریافت مرخصی نیاز داشته باشید. بنابراین پیش از هر چیز، شرایط محل کارتان را بررسی کنید. بعضی از سرپرستان مجرد تصمیم می گیرند که کودکان در سن مدرسه را به فرزندخواندگی بپذیرند، چون این طوری سامان دادن به امور شغلی راحت تر است.

۵. روابط عاطفی

ممکن است نخواهید برای همیشه مجرد بمانید. در این صورت، باید به دقت درباره زمان و نحوه برقراری ارتباط پس از ازدواجتان فکر کنید. فرزندتان برای چندین ماه به توجه شما نیاز دارد. حتی ممکن است سال ها طول بکشد تا کودکی در کنارتان کاملا احساس امنیت داشته باشد. علاوه بر این، باید به دقت این مسئله را در نظر بگیرید که چه زمانی و چگونه فرزندتان را با فردی جدید آشنا کنید و چگونه به شریک جدید زندگی تان فرزندخواندگی را آموزش بدهید. باید به این موضوع هم فکر کنید که در چنین شرایطی چگونه می توانید نیازهای فرزندتان را برآورده کنید. با همه تجربه های ناب و بکری که مادر داشتن به زندگی بچه های بی سرپرست اضافه می کند، زندگی در چنین خانواده ای و بدون پدر سخت و آسیب زا نیست؟ موضوعی که خانم بهدادفر در پاسخ به آن از تجربه همه این سال ها معاشرتش با این کودکان درباره آن می گوید: «معلوم است که پدر هم در زندگی یک کودک بسیار با اهمیت و تاثیرگذار است؛ اصلا برای همین است که زوجین در اولویت اول سرپرستی فرزند هستند، چرا که کودک وارد یک خانواده کامل می شود و حس حمایت پدر و محبت مادر را به طور همزمان تجربه می کند. در واقع قانونگذار با مطرح کردن همین اولویت ها، نشان داده است که یک خانواده کامل را برای کودک بیشتر می پسندد؛ اما اولویت های بعدی هم فرصت خوبی است برای این که برخی از این کودکان از حداقل کانون گرم خانواده بهره مند شوند.» اتفاقی که با داشتن مادر هم برایشان رخ می دهد: «حس خوب داشتن مادر برای این بچه ها، غیرقابل انکار است.» درست به همان اندازه که تجربه مادری کردن به این شکل برای زنان مجرد خاص و متفاوت است. حالا اگر بعد از به سرپرستی گرفتن کودک، فرصت ازدواج برای مادر پیش بیاید، چه؟ قانونی وجود ندارد که دختران مجرد بعد از قبول سرپرستی کودک، نتوانند ازدواج کنند، اما این قانون هست که باید همسر آن ها هم به تایید صلاحیت سازمان بهزیستی برسد. متخصصان می گویند که همسر دخترانی که فرزندی را به سرپرستی گرفته اند، از طرف سازمان بهزیستی و مراکز مشاوره مورد ارزیابی قرار می گیرند و در صورت احراز صلاحیت وی، حکم فرزند خواندگی دوباره برایشان صادر می شود: «و چه حسی بهتر از داشتن یک خانواده کامل برای کودک؟»

مراحل فرزندخواندگی برای زنان مجرد

گر فکر می کنید که می توانید از عهده فرزندخواندگی بربیایید، اجازه ندهید سختی ها و مشکلات شما را از پذیرش سرپرستی یک کودک بازدارند. اگر مایل به انجام این کار هستید، در طول مراحل آماده سازی و ارزیابی، فرصت دارید تا با کسانی که قبلا این کار را انجام داده اند درباره شرایط سرپرستی بچه و شرایط مادر مجرد صحبت کنید. در ادامه ساعد نیوز مراحل فرزند خواندگی برای زنان مجرد را بیان کرده است.

۱. ثبت نام در سامانه ملی فرزند خواندگی

به طور کلی پس از صدور حکم قطعی سرپرستی، مفاد حکم از سوی دادگاه به اداره ثبت احوال و اداره بهزیستی مربوط ابلاغ می شود. اداره ثبت احوال مکلف است نام و نام خانوادگی کودک یا نوجوان تحت سرپرستی و همچنین مفاد حکم سرپرستی را در اسناد سجلی و شناسنامه سرپرست یا زوجین سرپرست وارد کند. همچنین اداره ثبت احوال مکلف است شناسنامه جدیدی برای کودک یا نوجوان تحت سرپرستی با درج نام و نام خانوادگی سرپرست یا زوجین سرپرست صادر و در قسمت توضیحات مفاد حکم سرپرستی و نام و نام خانوادگی والدین واقعی وی را در صورت مشخص بودن، قید نماید.
به علاوه، اداره ثبت احوال مکلف است سوابق هویت و نسبت واقعی طفل را در پرونده وی حفظ نماید. لازم به ذکر است، کودک یا نوجوان تحت سرپرستی می تواند پس از رسیدن به سن هجده سالگی، صدور شناسنامه جدیدی را برای خود با درج نام والدین واقعی در صورت معلوم بودن، یا نام خانوادگی مورد نظر وی، در صورت معلوم نبودن نام والدین واقعی، از اداره ثبت احوال درخواست نمایند.

پس از آنکه مطمئن شدید شرایط لازم برای پذیرفتن سرپرستی کودک را دارید، باید در سامانه ملی فرزند خواندگی ثبت نام کنید. برای این کار، باید به سایت ثبت نام فرزند خواندگی به آدرس http://adoption.behzisti.net مراجعه کنید.

در این سایت مدارک لازم برای فرزندخواندگی را بارگذاری می کنید که مهم ترین آنها عبارت اند از:

• تصویر صفحه اول و دوم شناسنامه؛
• حکم سرپرستی آزمایشی از مراجع قضایی؛
• برگ عدم سوءپیشینه کیفری؛
• گواهی سلامت جسم و روان از پزشک قانونی؛
• مدارک مربوط به تمکن مالی مانند تصویر فیش حقوقی، سند منزل مسکونی و خودرو؛
• برگه تأیید سلامت از پزشک مبنی بر عدم ابتلا به بیماری های واگیردار و صعب العلاج؛
• گواهی عدم اعتیاد.

۲. بررسی شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد

پس از آنکه مدارک را برای سازمان بهزیستی ارسال کردید، نوبت به بررسی صلاحیت تان می رسد. پرونده ای که برای فرزندخواندگی تشکیل شده است در کمیته فرزندخواندگی مطرح می شود. این کمیته شرایط شما به عنوان متقاضی فرزندخواندگی را بررسی می کند.همچنین اگر در اثنای سرپرستی از فرزند، مادرخوانده تصمیم به ازدواج داشته باشد صلاحیت شوهر او نیز بررسی می شود. در نهایت پس از بررسی مدارک و احراز صلاحیت متقاضی فرزند خواندگی، پرونده به دادگاه ارجاع می شود و ابتدا قرار بر سرپرستی ۶ ماهه از فرزند می باشد تا نظارت ها و بررسی تخصصی وضعیت زندگی کودک به فرزندی پذیرفته شده صورت گیرد. سپس حکم سرپرستی دائم توسط دادگاه مربوطه صادر می شود و سرپرست کودک می تواند برای گرفتن شناسنامه برای فرزند خود اقدام کند. البته باید گفت که بحث نظارت سازمان بهزیستی به زندگی فرد تحت سرپرستی محدود به آن ۶ ماه نبوده و حتی سال ها گاه و بیگاه تحت نظارت قرار می گیرند.

۳. گذراندن دوره آزمایشی

بعد از اینکه کمیته فرزندخواندگی درخواست تان را پذیرفت، در فهرست نوبت متقاضیان واجد شرایط قرار می گیرید. زمانی که نوبت به شما رسید، برای انتخاب فرزند به یکی از شیرخوارگاه های زیر نظر سازمان بهزیستی معرفی خواهید شد تا کودکی را انتخاب کنید. پس از انتخاب فرزند، به دادگاه خانواده معرفی می شوید و حکم سرپرستی موقت برایتان صادر می شود. سپس کودکی که انتخاب کرده اید با امضای صورت جلسه به شما تحویل داده می شود.

دوره آزمایشی فرزندخواندگی ۶ ماه است. در این دوره، مددکاران اجتماعی حداقل ۳ بار از خانه شما بازدید و وضعیت زندگی تان را بررسی می کنند تا مطمئن شوند که همه چیز خوب پیش می رود.

۴. صدور شناسنامه

پس از تمام شدن دوره آزمایشی و تأیید وضعیت کودک و توانایی شما برای فرزندخواندگی، گزارش نهایی به دادگاه ارسال می شود. در این مرحله، دادگاه حکم قطعی سرپرستی را صادر می کند و می توانید برای کودک با مشخصات خودتان شناسنامه جدید بگیرید.در این امر ثبت احوال کشور در صورت تقاضا، شناسنامه جدیدی برای کودک یا نوجوان تحت سرپرستی با درج نام و نام خانوادگی سرپرست یا زوجین سرپرست صادر می کند و در قسمت توضیحات حکم سرپرستی و در صورت داشتن والدین واقعی نام آنان را قید خواهد کرد.
هنگامی که کودک از سن ۱۸ سالگی عبور کند، اگر مایل باشد می تواند بار دیگر درخواست صدور شناسنامه جدید با نام پدر و مادر واقعی خود را کند.

۵. نظارت های بعد از فرزندخواندگی

صدور حکم قطعی سرپرستی به این معنا نیست که نظارت سازمان بهزیستی بر امور زندگی کودک قطع می شود. زنان مجرد پس از دریافت حکم سرپرستی قطعی باید در یکی از کلینیک های مددکاری سازمان بهزیستی کشور پرونده تشکیل بدهند. پس از فرزندخواندگی تا زمانی که کودک به ۱۸سالگی برسد، بازرسان و مددکاران بهزیستی حداقل ۲ بار در سال به منزلتان می آیند و شرایط زندگی کودک را بررسی می کنند تا در صورت بروز مشکلات به شما کمک کنند.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

حضانت اطفال بعد فوت پدر با کیست؟