ما تا زمانی که مدیران و حکمرانانی در سطوح متوسط و پائین نداریم که مسائل را درست تحلیل کنند، فاقد دستگاه فکری منطقی متقن و مستحکم باشند، فاقد یک مطالعه روشمند نسبت به پدیده های اجتماعی هستند، ما با همین ناکارآمدی مواجه خواهیم بود.
ساعدنیوز: آقای امیرحسین بانکی پور نماینده مردم شریف اصفهان در مجلس در مصاحبه ای با اشاره به وجود تعداد زیادی از دختران مجرد بالای 30 سال در کشور راه حل "ازدواج بین المللی" را طرح کرده اند. طرح بحث از ازدواج با اتباع خارجی با واکنش شدیدی از سوی فعالان حقوق زنان و نیز کنشگران اجتماعی و سیاسی در کشور مواجه شده است. به نظر حضرتعالی این نوع نگاه به موضوعات بنیادین در جامعه ریشه در چه نوع رویکردی به مسائل دارد؟
دکتر بهمن اکبری: نوع برخورد و مشکل عمده در این نوع بیانات و گفتگوها در فقدان قدرت تحلیل تلقی میکنم. وقتی عمیقاً به این موضوع نگاه می کنید، درمی یابید که در نهادهای تصمیم ساز ما با گروهی مواجه هستیم که مشکلات اجتماعی را نه تحلیل دقیق و جامع می کنند و نه راه حل جامعی ارائه می دهند. یک گوشه را می بینند و همان گوشه را پاسخ می دهند.
به بیان دیگر، جامعیت، قدرت فراگیری ذهنی نسبت به موضوعات مختلف و استحضار ذهنی به جوانب یک امر را ندارند. مشکل عمده حکمرانی نادرست و مدیریت ناتمام امروز در فقدان اوتوریته علمی و فهم مسائل برای حل مشکلات کشور است. متأسفانه ما مواجهیم با گروهی که اصولاً در برابر مشکلات پیچیده راه حل های ساده نه در معنای سهل الوصول بلکه سهل انگارانه عرضه می کنند. اینها بساطت و سادگی ذهنی خودشان بر حل مسأله تعمیم می دهند؛ درست مثل بچه هایی که مشکل خودشان را به ساده ترین وجه پاسخ می دهند.
این مسأله بسیار مهمی است که دغدغه ذهنی من است. امروز مباحثی که آقای قالیباف و دیگران هم در مجلس مطرح کردند، معطوف به ناکارآمدی در عرصه حکمرانی بودند. من فکر می کنم که ادامه بحث ها همین است. ما تا زمانی که مدیران و حکمرانانی در سطوح متوسط و پائین نداریم که مسائل را درست تحلیل کنند، فاقد دستگاه فکری منطقی متقن و مستحکم باشند، فاقد یک مطالعه روشمند نسبت به پدیده های اجتماعی هستند، ما با همین ناکارآمدی مواجه خواهیم بود. این ناکارآمدی مشروعیت زدایی می کند و به طور طبیعی یأس و ناامیدی را برای مردم در پی خواهد داشت.
اگر رهبری بر حضور مؤسسات دانش بنیان در عرصه تولید و اقتصاد برای حل مسائل و مشکلات کشور اصرار دارند، در حوزه های فرهنگی و اجتماعی نیز ما باید به مؤسسات دانش بنیان و علمی و تخصصی اجازه دهیم تا مشکلات فرهنگی و اجتماعی را حل کنند.
ساعدنیوز: برخی بر این باور هستند که دیدگاه آقای بانکی پور درباره ازدواج با اتباع بار حقوق بشری دارد و به نوعی نقض حقوق اولیه زنان در جامعه است. نظر حضرتعالی در این خصوص چیست؟
دکتر بهمن اکبری: بله؛ این جمله ایشان جنبه حقوق بشری دارد. ما نباید "سیاستِ بدن" بکنیم و در حریم خصوصی افراد دخالت کنیم. چه حکومت و چه دستگاه های نظارتی باید این موضوع را آموزش ببینند که دخالت در حریم خصوصی و دخالت در آن چه که به اشخاص مربوط است، یک امر مذموم است. این که دستور بدهیم که با چه کسی شوهر کنید؟ یا چه کسی را به عنوان همسر اختیار کنید؟ دستورات اگر در مقام توصیه اخلاقی یا تربیتی است بحث دیگری است ولی به عنوان بحث حقوقی و قانونی حتماً مشکل زا خواهد بود.
این گفتگو نشان می دهد که ما خودمان را وکیل و وصی مردم تصور می کنیم و مردم را مجموعه ای از افراد صغار تلقی می کنیم که نیاز به ریاست و مدیریت ما دارند!
همه این موضوعات ریشه در عدم حضور نخبگان در بدنه حکمرانی دارد. متأسفانه با تصدی امور توسط برخی کسانی که ممکن است خوب باشند ولی صلاحیت علمی و نظری را ندارند، نخبگان کنار زده می شوند و روح نخبگی و نگاه دانش بنیان را به مفاهیم و مسائل اجتماعی از دست می دهیم.
اگر رهبری در تولید به دانش بنیان بودن و مراکز دانش بنیان در حل مسائل اقتصادی توجه می دهند و تأکید می کنند، در موضوعات فرهنگی نیز باید به دانش بنیان بودن راه حل ها توجه کنیم. حکمرانی شایسته فقط با حضور نخبگان در عرصه مدیریت میسر است.
چه کنیم که برخی افراد که دارای صلاحیت علمی و تخصصی نیستند، جای اهل علم را اشغال می کنند و این کار متأسفانه به ضرر نظام تمام می شود، چرا که دستاورد این افراد غیرمتخصص چیزی جز مشروعیت زدایی نیست. خطاب به یاران وفادار شهدا عرض می کنم و باز تأکید می کنم که اگر رهبری بر حضور مؤسسات دانش بنیان در عرصه تولید و اقتصاد برای حل مسائل و مشکلات کشور اصرار دارند، در حوزه های فرهنگی و اجتماعی نیز ما باید به مؤسسات دانش بنیان و علمی و تخصصی اجازه دهیم تا مشکلات فرهنگی و اجتماعی را حل کنند تا فضا برای اظهارنظرهای ضدفرهنگی و ضداجتماعی افراد غیرنخبه و غیرمتخصص باز نباشد و نظام اسلامی که یادگار خون پاک شهدا و مجاهدان فی سبیل الله است آسیب نبیند.
دکتر بهمن اکبری : مرجعیت شیعی و اولویت حقوق مردم بر سیاست
