ساعدنیوز
ساعدنیوز

تاملی در باب اندیشه های آیت الله طالقانی 

  دوشنبه، 24 شهریور 1399 ID  کد خبر 101008
دکتر سید جواد میری : تاملی در باب اندیشه های آیت الله طالقانی 
ساعدنیوز: هر اندیشمندی در سنتی میاندیشد و هر سنت فکری ی دارای مجموعه ای از "مسئله ها" و "پرسش ها" و "دغدغه ها" می باشد که به نوعی به آن ژانر فکری هویتی مستقل از دیگر مکاتب و سنت های فکری می دهد. طالقانی نیز از این قاعده مستثنی نیست اما پرسش اینجاست که ژانر فکری او چیست؟

یادداشتی از دکتر سید جواد میری

هر اندیشمندی در سنتی میاندیشد و هر سنت فکری ی دارای مجموعه ای از "مسئله ها" و "پرسش ها" و "دغدغه ها" می باشد که به نوعی به آن ژانر فکری هویتی مستقل از دیگر مکاتب و سنت های فکری می دهد. طالقانی نیز از این قاعده مستثنی نیست اما پرسش اینجاست که ژانر فکری او چیست؟

طالقانی چه کلان پرسش هایی داشت و مبتنی بر چه مسئله هایی به سراغ قرآن و جامعه و اندیشه دینی رفت؟ به نظر من، طالقانی سه مسئله عمده داشت که در سه مفهوم "استعمار" و "استبداد" و "استحمار" خلاصه می شد. او بر این باور بود که جهان اسلام در عالم معاصر از سه درد مزمن رنج می برد و هر کدام از این سه ضلع تثلیث به نوعی انسان ایرانی را (که جزیی از جهان اسلام است) به بند کشیده است و او را از موهبت اختیار و آزادی و بسط وجودی و قسط اجتماعی و تعاون سیاسی محروم کرده است. اما نکته اینجاست که چگونه می توان انسان معاصر ایرانی را رهایی بخشید؟

یکی از دعواهای بنیادین در عالم معاصر اسلامی نسبت دین و تجدد بوده است و طالقانی با بازخوانی روایت علامه نائینی در کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله نشانه گذاری معناداری کرد و نشان داد که نسبتش با مقوله قدرت از منظر سنت شیعی چیست و حکومت را چگونه مقوله بندی می کند. به عبارت دیگر، برای مهار استبداد و قدرت استبدادی، طالقانی خوانش نائینی را برآمده از "متن سنت شیعی" می داند و راه مهار استبداد را باز-گشت به این سنت فکری می پندارد. مسئله دیگری که اراده ملل اسلامی را به زنجیر کشیده است "استعمار" است که به تنهایی نمیتواند به اهداف خویش برسد بل نیازمند نوعی "تحول فرهنگی" است که از آن طریق روحیه آزادیخواهی ملت ها را درهم شکند و در کشورهای اسلامی این دین است که از طریق آن هم می توان به رهایی رسید و هم می توان آن را دستمایه استحمار ملل اسلامی کرد. او در نهضت ملی به رهبری دکتر مصدق و اختلافاتی که بین رهبران مذهبی و سیاسی افتاد به فراست دریافت که مذهب چگونه می تواند علیه اهداف ملی مورد استفاده استعمار و استبداد قرار گیرد.

از آن روی بود که در ایام زندان دست به تفسیر قرآن زد تا بتواند "پرتوی از قرآن" را بر جامعه بتاباند و به ایرانیان بگوید که دال اصلی قرآن آزادی و قسط و تعاون در جامعه است و اگر انسان از این مولفه ها تهی گردد و جامعه خالی از این عناصر سازنده حیات جمعی بگردد آنگاه زیست انسانی دچار خطرات بنیادین می گردد و بهمین دلیل بود که به همان اندازه که نظام سرمایه داری را نقد می کرد به مراتب سخت تر نظام کمونیستی شوروی را نیز به باد انتقاد می گرفت و می گفت در جایی که آزادی نباشد و صرفاً مایحتاج جسمی انسان فراهم گردد آن جامعه مبتنی بر قسط نیست بل "قفس حیوانی" است و انسان در قفس می میرد. به سخن دیگر، اندیشه طالقانی تلاقی نظر و پراکسیس است و تفسیری که او از دین ارائه می دهد مبتنی بر اصل فلاح فردی و رهایی بخشی جامعوی است و این فلسفه ای است که انسان امروز بس تشنه آن است و ایران فردا در انتظار آن.

دیدگاه ها

  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
همزاد نرگس محمدی، با شباهت صد در صدی پیدا شد+عکس/یکی از یکی معروف تر و هنرمندتر (181 نظر) مازیار لرستانی: من خودم گیج ام توی مسیر یابی ولی مجبورم در اسنپ کار کنم! می‌گفتند شناسنامه بیار بعد که شناسنامه آمد گفتند ریش ات کامل نیست! (172 نظر) مهراوه شریفی نیا: خودم رو پذیرفتم با نقایصم، صورت استخونی ندارم لپ دارم همه ام بچگی می کشیدن دماغ زیبایی ندارم بزرگ هم نیست بخوام عمل کنم خوشحال میشدم اگر سربالاتر بود+ویدئو (120 نظر) قباد ایرانی یا قباد ترکیه‌ای؛ نگاهی به استایل و چهره اسماعیل حاجی اوغلو بازیگر نقش شهاب حسینی در سریال شهرزاد+عکس/ بنظرتون کدوم یکی خوشتیپ‌ترن؟ (114 نظر) بهاره رهنما: به من میگید پیرزن ناراحت نمیشم چون من پیرزن جذابی هستم/ هر چی پیرتر هم بشم دوست داشتنی تر میشم+ویدئو (109 نظر) خلاقیت خنده دار اوستا بنا با طراحی توالت در سقف حمام حماسه آفرید / هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (95 نظر) علی دایی: من پنت هاوس ندارم یه خونه 418 متری دارم؛ اگر می‌خواستم جور دیگری زندگی کنم 20 برج 20 طبقه داشتم+ویدیو (92 نظر) حدیث فولادوند بازیگر نقش فوزیه: من خیلی شبیه فوزیه هستم همین باعث شد گریم سنگینی نداشته باشم/ رسیدن به نقش خیلی مشکل بود (83 نظر) رهبر معظم انقلاب:هم پدرم، هم مادرم و هم خود من می‌خواستم طلبه بشم؛ از کلاس پنجم دبستان، عملاً درس طلبگی را در داخل مدرسه شروع کردم (76 نظر) خلاقیت تحسین برانگیز میوه فروش تهرانی با نوشته جالب در مغازه حماسه آفرین شد/ نمونه واقعی یک فرشته زمینی+عکس (75 نظر) دارا حیایی: به پول امین حیایی احتیاجی ندارم؛خونه 50متری خودمو به خونه 300متری بابام ترجیح میدم؛ کمک خانواده خیانته، فردا همسرم چه فکری در مورد من میکنه+ ویدئو (58 نظر) مهران مدیری: دختر که هیچ، گربه هم به هنرمند نمی دهم! شهرزاد رو میخوام ترشی بندازم پسرمو هم زن نمیدم +فیلم (57 نظر) نعیمه نظام دوست: کورتن مصرف کردم پناه بردم به غذا در حال حاضر نعیمه نظام دوست هستم یک چاق بی پول! فکر میکردم پف کردم نگو چاق شدم😂 (56 نظر) مهران مدیری: رفته بودم مراسم ختم برگشتم دیدم یه خانوم زده به ماشین من داره گریه میکنه خواستم جنتلمن باشم گفتم اشکالی نداره اما بعدش که رفت نشستم گریه کردم🤣+ویدیو (54 نظر) شاهرخ استخری: همسرم از 16 سالگی کف کارخونه کار کرده ، خانواده خانمم اصلا پولدار نیستن ، من متاسفم که تو جامعه ما سوئیچ ماشین از هنر و تحصیلات بیشتر اعتبار داره (50 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال شمع روزانه امروز پنجشنبه 24 آبان 1403
فال روزانه امروز پنجشنبه 24 آبان ماه 1403
فال ابجد روزانه پنجشنبه 24 آبان 1403
فال قهوه با نشان روز پنجشنبه 24 آبان ماه 1403
ایستگاه شکموها؛ آموزش گام به گام طرز تهیه ساندویچ هات داگ خوشمزه به روش فست فودی‌ها با قارچ و پنیر + نکات تکمیلی
فال حافظ با تفسیر روز پنجشنبه 24 آبان 1403+فیلم
جنایت هولناک وکیل ورشکسته در ولنجک از زبان دخترش
فال انبیاء روزانه پنجشنبه 24 آبان 1403
راهنمای خرید لپ تاپ دست دوم یا استوک / تمامی مواردی در خرید لپ تاپ استوک باید در نظر بگیرید
هدایای هوش پرانی که شاه پهلوی از جیب مردم به دوست دخترهایش می‌داد!
بدنام ترین دیکتاتور زنده جهان تماشاگر ویژه بازی تیم ملی فوتبال ایران و کره شمالی +عکس
در جواب صاحبش قابل داره چی بگیم؟ / 29 پاسخ‌ شایسته در مقابل "صاحبش قابل داره"
این فوتبالیست معروف آبی پوش خانوادگی‌اش را عوض کرد
نگاهی به تاریخچه غذای اصیل گیلانی میرزا قاسمی که توسط قاجاری ها کشف شد
علیرضا جهانبخش از عشق اش به مردم هلند گفت: منتظر بازی با فاینورد هستم!
منتخب روز   
آمار تاسف بار و حزن انگیز خودکشی بین دانش آموزان ایران/13 دانش‌‏آموز بر اثر خودکشی از اول سال 1403 جان باختند اتهام آدم‌ربایی برای زنی که می‌خواست شوهرش را سورپرایز کند! قرار شرم آور سیامک برای رسوایی دختر 22 ساله / اعتراف سیاه در کلانتری 4 کشته و 14 مجروح در واژگونی اتوبوس زائران حسینی در مسیر قروه به زنجان با 45 سرنشین قتل ناموسی دختر با شلیک گلوله در جنوب تهران توسط پدرش / از دامادم حرفی شنیدم که خونم را به جوش آورد پشیمان نیستم سگ هار جان کودک 9 ساله را در خوزستان گرفت/بیشتر مراقب کودکان باشید ننه لیلا، مادر جیب‌برهای ایران بود | جزئیات گفت و گو با دختر جیب‌بری که مدعی است نزد حرفه‌ای ترین جیب‌بر ایران آموزش دیده است! مردی سر همسرش را با کلنگ شکافت/ «10 روز بود به خاطر اختلاف خانوادگی با من روابط عاطفی نداشت» قتل دختر 19 ساله در باشگاه زیر زمینی بوکس/پسر رزمی کار از قصاص نجات یافت جزئیات دقیق پرونده قتل دوست صمیمی بر سر معامله / اولیای دم چرا بعد از 7 سال قاتل را بخشیدند؟ دام سیاه برای دختر 15ساله‌ای که رویای سوپراستار شدن داشت مسمومیت 42 دانش اموز در کاشمر