تعریف بلاک چین به زبان ساده

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، بلاک چین یا همان زنجیره بلوکی از جمله فناوری های عصر جدید می باشد ، بسیاری از مردم برا بالا بردن اطلاعاتشان در مورد بلاک چین با جستجوی عباراتی نظیر ” بلاک چین چیست و چگونه کار می کند” ، ” کاربردهای بلاک چین ” ، ” بلاک چین چیست ” و … در اینترنت با دنیای انبوهی از اطلاعات پراکنده مواجه می شوند! که بعضا موجب پیچیده تر شدن مفهوم بلاک چین در دید افراد می شود ، ما در دسته ای از مقالات سعی کرده ایم مفاهیمی همچون بلاک چین ، بیت کوین و … را با زبانی ساده و همراه با ویدئوهای آموزشی به شما توضیح دهیم.

اگر طی ده سال گذشته پیگیر مسائل بانکداری، سرمایه گذاری و یا ارز دیجیتال (cryptocurrency)بوده باشید، احتمالا باید با اصطلاح “بلاک چین”، که یک فناوری حفظ سوابق و اسناد در بستر شبکه بیت کوین است آشنا باشید. برای آموختن بیشتر در مورد بلاک چین احتمالا باید با چنین تعریفی برخورد کرده باشید: “بلاک چین یک دفتر کل یا حساب پراکنده ی غیر متمرکز همگانیست.”

بلاک چین به زبان ساده

اگر بخواهم تکنولوژی بلاک چین را به زبانی ساده تعریف کنم بهتر است با یک مثال ساده شروع کنم. وقتی شما پولی را در یک بانک سپرده گذاری می کنید، آن ها اطلاعاتی را در مورد سپرده شما و حساب شما در یک پایگاه داده بزرگ ذخیره می کنند. بیت کوین هم کار مشابهی را برای حفظ اطلاعات حساب های کاربران انجام می دهد، اما برخلاف یک بانک، در بیت کوین با توجه به ماهیتی که دارد نمی توان به یک قدرت مرکزی که پایگاه داده را برای کاربران مدیریت و ذخیره کند، اعتماد کرد.
بیت کوین این مشکلات را با تقسیم کردن پایگاه داده به مجموعه های کوچکی که «بلاک ها» نامیده می شوند حل کرده است. هر بلاک یک جور برچسب (Label) است که آن را به بلاک قبلی پیوند می دهد به ترتیبی که هر کسی می تواند تمام پایگاه داده را که از این قسمت های مجزا تشکیل شده گردآوری کند؛ به عبارتی هر کسی که از بیت کوین استفاده می کند، یک نسخه از کل پایگاه داده را که زنجیره بلوک نامیده می شود ذخیره می کند و این مجموعه های بسیار کوچک را بین هم ردوبدل می کنند. زنجیره بلوکی میان تمام کاربران بیت کوین به اشتراک گذاشته شده است و برای بررسی مقادیر آدرس های بیت کوین و جلوگیری از پرداخت دوگانه و سایر خرابکاری ها است.

نحوه کار تکنولوژی بلاک چین

هر تراکنش یک کد هش (Hash) 64کاراکتری تولید می کند. این کد با کد هش قبلی ترکیب می شود تا یک بلاک جدید ایجاد کند. هر بلاک با استفاده از بلاک های جدید، یک ترتیب خطی، زمانی و رشته کاراکترهای یک بارمصرف تولید می شود. به همین دلیل دست کاری و ایجاد اطلاعات نادرست و غیرقابل ردیابی، تقریباً غیرممکن است.

در حال حاضر سامانه های اداری و بانک ها در معرض جرائم سایبری قرار دارند؛ اما بلاک چین می تواند جلوی همه ی آن ها را بگیرد. بلاک چین می تواند با استفاده از جایگزین کردن پردازش های موجود پیچیده ، تمام تراکنش های انجام شده را ضبط و نگهداری کند.

دیو ریسیزین (Dave Hryciszyn) مدیر بخش فناوری و راهبردهای شرکت انگلیسی هدلاندن (HeadLondon) می گوید: «بلاک چین پایگاه داده ای است که محیط امن یکپارچه ای را در محیط های ناامن ایجاد می کند. به این معنا که تمام اطلاعات معاملات انجام شده در هر صنعتی را ذخیره می کند. می توان از این فناوری در زمینه های مالی، حسابرسی، پزشکی و صنعتی نیز استفاده کرد.»

چگونه این عملیات با یک بانک متفاوت است؟

نبوغ این پایگاه داده این است که نیازی به هیچ بانک یا شرکت مرکزی ندارد و شما مجبور نیستید به هیچ موسسه مالی اعتماد کنید. نیازی به هیچ واسطه ای نیست.

اگر بخواهیم بیشتر توضیح دهیم، این پایگاه داده متعلق به هیچ فرد یا سازمانی نیست. این اطلاعات متعلق به همه افرادی است که یک کپی از آن اطلاعات را دارند. اما این بدان معنا نیست که هر یک از افرادی که دارای کپی هستند، کنترل دارند.

علاوه بر این، ما این پایگاه داده را «تغییرناپذیر» می نامیم یا به طور عام آن را غیرقابل برگشت می دانیم. هر رکوردی که ساخته شده است تا زمانی که اینترنت هست، به طور دائم وجود خواهد داشت. حال اگر نفر دوم بخواهد پول نفر اول را پس بدهد، این یک رکورد جدید است.

به خاطر تصمیمات مربوط به طراحی فناوری، دست بردن در رکوردهای این پایگاه داده غیرممکن است. اگر شخصی که یک یا چند نسخه از این اطلاعات را در رایانه های خود داشته باشد و سعی کند به طور غیرقانونی آن را تغییر دهد، آن تغییرات توسط بسیاری از رایانه های دیگر در روند تأیید این تغییرات، رد می شود و داده ها با هم تطابق نخواهند داشت.

بخشی از کاربردهای فناوری بلاک چین

فناوری بلاک چین، کاربردهای زیادی دارد. یکی از کاربردهای آن ایجاد زیرساخت های ارزهای رمز پایه است و فناوری بلاک چین یکی از زیرساخت های اساسی بیت کوین است. به بیان دیگر، فناوری بلاک چین در دامنه بسیار وسیعی از برنامه های کاربردی مالی و غیر مالی دیگر نیز به عنوان فناوری زیرساخت به خوبی به کار گرفته شده است و اختراعات متعددی بلاک چین، استفاده از این فناوری در زمینه ثبت و شمارش آرای انتخاباتی است.

در حوزه های اعتبارسنجی تراکنش های مراقبت های بهداشتی، مسائل بانکی، انتخابات و رایانشی به ثبت رسیده است و به همین دلیل دولت ها و مراکز قانون گذاری، مطالعه پیرامون بهره گیری از آن را در دستور کار خود قرار داده اند. فناوری بلاک چین، سیستمی برای ایجاد «تفاهم توزیع یافته»” در دنیای آنلاین دیجیتال پایه ریزی می کند. به این معنا که با توجه به ثبت انکارناپذیر اطلاعات در دفتر کلی تمامی اجزای شبکه از تحقق یک رویداد دیجیتالی آگاه گشته و آن را به رسمیت می شناسند.

این فناوری دریچه ای به سوی توسعه اقتصاد دیجیتالی باز و مقایسه پذیر در مقابل اقتصاد متمرکز فعلی، می گشاید. فرصت های بسیار بزرگی در پس این فناوری نهفته است و تحولات در این زمینه، تازه آغاز شده و کشورها و دولت ها مطالعه پیرامون این فناوری را آغاز کرده اند. برای مثال یکی از نمایندگان شرکت آی.بی.ام با شرکت در جلسات استماع کنگره آمریکا، مزیت های این فناوری و نحوه استفاده بخش دولتی از فناوری بلاک چین را به نمایندگان معرفی کرد (جری کوما، ۱۳۹۵). بانک مرکزی چین، کار گروه بررسی بلاک چین دولت روسیه، مجلس ملی فرانسه، پارلمان اتحادیه اروپا و بسیاری از دیگر دولت های جهان، مطالعه و بهره مندی از مزایای این فناوری را در دستور کار خود قرار داده اند. فناوری بلاک چین اولین بار فقط برای تبادل ارزهای دیجیتالی به وجود آمده بود، ولی ویژگی هایی مانند متن باز بودن، رایگان بودن، امکان ثبت اسناد به صورت عمومی و غیرمتمرکز بودن آن باعث شد تا برای ارائه خدمات مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. یکی از مسائل کلان و راهبردی کشور ایران بحث انتخابات و شمارش آرای انتخاباتی است. ازجمله اختراعات ثبت شده در زمینه فناوری بلاک چین، استفاده از این فناوری در زمینه ثبت و شمارش آرای انتخاباتی است.

انواع بلاک چین

در حال حاضر به طور کلی سه نوع بلاک چین قابل راه اندازی است. اما احتمالا در آینده از انواع بلاکچین های جدید بهره مند خواهیم شد.

بلاکچین عمومی ضد انحصاری

مثال اجرایی: بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و انواع سیستم های عمومی و آزاد مبتنی بر بلاک چین

اغلب شما این یکی را می شناسید. بیت کوین و اتریوم نمونه هایی از این نوع بلاکچین هستند. در این نوع بلاک چین، ما انحصار تراکنش ها را در اختیار نداریم. برای مثال بیت کوین را در نظر می گیریم که یک دفترکل توزیع شده است.

می خواهم ۵ بیت کوین ارسال کنم. به افراد فعال در شبکه که ماینر نام دارند، فریاد می زنم «بچه ها، می خواهم این ۵ بیت کوین را به این فرد (آدرس بیت کوین) بفرستم.»

آیا من واقعاً ۵ بیت کوین دارم؟ ادعای دروغ نیست؟ نمی خواهم تقلب کنم؟ افراد فعال در شبکه بیت کوین پیغام من را می شنوند و روند تأیید معامله را شروع می کنند. فردی که تراکنش را تأیید می کند، انتخابی نیست. ما نمی توانیم تأییدکننده را تعیین کنیم. نکته اینجاست که هیچ کس این قدرت را نخواهد داشت.

از این نوع بلاک چین زمانی استفاده می شود که نظر تمام جامعه مورد نظر در آن شبکه مهم باشد، نه فقط چند فرد خاص.

در این بلاک چین هر کسی می تواند قراردادهای هوشمند ایجاد کند و یا پول و داده ها را منتقل کند. اطلاعات مهم در این بلاک چین ها به صورت رمزنگاری شده قابل ذخیره سازی هستند.

«علی می خواهد برنامه ای را توسعه دهد که همه بتوانند دیدگاه سیاسی خود را در آن بیان کنند. او باید از حریم خصوصی مشترکین محافظت کند.»

برای کار علی، ما می توانیم از بلاک چین ضد انحصاری استفاده کنیم. هرکس در هر جای دنیا می تواند با اجرای شبکه نظرش را بیان کند. هیچ قدرتی نمی تواند چیزی را حذف یا تغییر دهد.

بلاکچین عمومی انحصاری

مثال اجرایی: چند شرکت فرآورده های گوشتی در ایالات متحده

در این بلاک چین افرادی خاص برای تأیید فعالیت ها انتخاب می شود. این افراد می تواند یک مقام، کارمند ارشد، دولت، موسسه یا اشخاص دیگری باشند. داده ها قابل مشاهده برای عموم هستند اما می توان از یک سری اطلاعات خاص محافظت کرد.

«محمد یک پرورشگاه ماهی دارد. او می خواهد زنجیره تأمین پرورشگاهش را برای عموم شفاف سازی کند. مثلاً او می خواهد مردم بدانند که ماهی که خریداری می کنند، از کجا صید شده، چه زمانی بسته بندی شده و انواع اطلاعات دیگر»

در این نوع بلاک چین محمد روی ماهی هایش یک کد QR قرار می دهد و مشتریان می توانند با اسکن کد هر ماهی از اطلاعات آن آگاه شوند. مشتریان فقط قادر به مشاهده اطلاعات هستند و نمی توانند چیزی را کم و زیاد کنند. برای ثبت اطلاعات هر ماهی در بلاک چین از روش های مختلفی می توان کمک گرفت. مثلاً به ماهی گیران و کارمندان بخش بسته بندی، اجازه ثبت اطلاعات در بلاک چین داده می شود تا زمان صید یا بسته بندی هر ماهی با استفاده از دستگاه های مخصوص ثبت شود. اطلاعات ذخیره شده روی بلاک چین قابل تغییر نیستند بنابراین برای شرکت اعتبار بزرگی محسوب می شود.

بلاکچین خصوصی انحصاری

مثال اجرایی: سیستم های پرداخت حقوق با بلاک چین

این نوع بلاک چین می تواند برای نهاد های مختلف خصوصی و دولتی مورد استفاده قرار گیرد. در این بلاک چین افرادی خاص برای تایید فعالیت ها انتخاب می شود و فقط افرادی خاص امکان مشاهده اطلاعات ثبت شده را دارند.

«کسب و کار میلاد به دو شرکت کوچک و یک شرکت حسابداری دیگر هم مرتبط است. آن ها به طور منظم با یکدیگر همکاری می کنند.»

میلاد می خواهد یک اعتماد کامل بین طرفین برقرار شود اما نمی خواهد به جز سران شرکت، فرد دیگری اطلاعات را دستکاری کند یا بخواند. بهترین گزینه برای میلاد استفاده از نوع سوم بلاکچین است.

آینده ی تکنولوژی بلاکچین

فناوری بلاک چین نمی تواند به سرعت، اینترنت را تغییر دهد. وینکلسپکت می گوید: «موارد زیادی است که این فناوری را به چالش می کشد. مردم ممکن است متوجه شوند این فناوری، یک تحول ایجاد خواهد کرد؛ اما نمی دانند این فناوری چگونه به بهبود کسب وکار آن ها کمک می کند.»

بلاک چین یک فناوری نوظهور است که نیاز دارد تا برنامه هایی سازگار با آن تولید شود. همچنین برای استفاده از این فناوری باید مجموعه ای مقررات تنظیم شود. این فناوری باید بتواند کارآمدی خود را اثبات کند تا بتواند به صورت گسترده به کار گرفته شود.