به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از فرارو، در یکی از گزارش های خبری بین المللی آمده بود: "شواهدی ترسناک از این که چگونه یک عادت رایج می تواند خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را افزایش دهد". در خبری دیگر آمده بود: "مطالعات نشان می دهند که که فرو بردن انگشت در بینی و کندن مو می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد". تیتر خبری دیگری در نشریه ای استرالیایی این گونه بود: "آیا فرو بردن انگشت در بینی می تواند منجر به زوال عقل شود؟ پژوهشگران استرالیایی در حال بررسی این موضوع هستند".
با این وجود، اگر به نتایج مطالعه تحقیقاتی صورت گرفته مرتبط با این تیتر خبری نگاه کنیم ممکن است نیازی به نگرانی وجود نداشته باشد. شواهد ارتباط بین فرو بردن انگشت در بینی با خطر زوال عقل هنوز نسبتا غیر قطعی هستند.
چه موضوعی باعث افزایش انتشار تیتر ها درباره ارتباط میان فرو بردن انگشت در بینی با آلزایمر شد؟
پژوهشگران کوئینزلند نتیجه مطالعه خود را در ماه فوریه سال جاری میلادی در نشریه Scientific Reports منتشر کردند.
با این وجود، تا هشت ماه پس از انتشار آن مقاله نتایج مطالعه چندان رسانه ای نشد تا آن که در اواخر اکتبر یک بیانیه مطبوعاتی از سوی دانشگاه گریفیث منتشر شد. این بیانیه عنوانی مشابه با گزارش های خبری داشت: "پژوهش های تازه نشان می دهند که فرو بردن انگشت در بینی می تواند خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را افزایش دهد".
در این گزارش اشاره شده بود که پژوهش بر روی موش ها و نه انسان صورت گرفته است. با این وجود، در آن گزارش به نقل از یک پژوهشگر اشاره شده بود که این شواهد و نتایج پژوهش برای انسان ها نیز می تواند "بالقوه ترسناک" باشد.
کاری که آن مطالعه انجام داد چه بود؟
پژوهشگران می خواستند درباره نقش باکتری "کلامیدیا پنومونیه" و بیماری آلزایمر اطلاعات بیشتری کسب کنند. این باکتری در مغز افراد مبتلا به آلزایمر یافت شده است. اگر چه مطالعات بیش از ۱۵ سال پیش تکمیل شده بود. این گونه از باکتری می تواند باعث بروز عفونت های تنفسی مانند ذات الریه شود و نباید آن را با گونه هایی از کلامیدیا که باعث عفونت های مقاربتی (کِلامیدیا تِراکوماتیس) می شوند اشتباه گرفت.
پژوهشگران علاقمند بودند درک کنند که کلامیدیا پنومونیه به کجا رفته و با چه سرعتی از بینی به مغز می رسد و این که آیا این باکتری می تواند نشانه بیماری آلزایمر (پروتئین آمیلوئید بتا) را که در بافت مغز یافت می شود ایجاد کند یا خیر. بنابراین، آنان پژوهش کوچکی را بر روی موش ها انجام دادند.
پژوهشگران کلامیدیا پنومونیه را به بینی برخی موش ها تزریق کردند و نتایج خود را با موش های دیگری که به جای آن دوز آب نمک دریافت کردند مقایسه نمودند. آنان سپس یک، سه، هفت و بیست و هشت روز پیش از مرگ حیوانات منتظر ماندند و ارزیابی کردند که در مغز موش ها چه می گذرد.
آن چه نتیجه ارزیابی نشان داد
جای تعجبی نیست که پژوهشگران باکتری های بیش تری را در نزدیک ترین قسمت مغز به بینی در موش هایی که دوز عفونی دریافت کرده بودند شناسایی کردند. این منطقه بویایی مغز (درگیر و دخیل در حس بویایی) بود.
موش هایی که باکتری ها به بینی شان تزریق شد دارای خوشه هایی از پروتئین آمیلوئید بتا در اطراف باکتری بودند. موش هایی که این دوز را دریافت نکردند نیز پروتئین در مغزشان وجود داشت، اما بیش تر پخش شده بود. پژوهشگران مقایسه ای در این باره انجام ندادند که کدام موش ها تعداد بیش تر یا کم تری از این پروتئین را داشتند. در نهایت آنان دریافتند که پروفایل های ژنی مرتبط با بیماری آلزایمر در موش ها ۲۸ روز پس از عفونت در مقایسه با هفت روز پس از عفونت فراوان تر بود.
این نتایج را چگونه باید تفسیر کرد؟
این مطالعه در واقع به فرو بردن انگشت در بینی اشاره ای نکرده است. با این وجود، در انتشار رسانه ای آن به نقل از یکی از پژوهشگران گفته شده که فرو بردن انگشت در بینی عادت خوبی نیست، زیرا می تواند به بینی آسیب برساند. او در این باره گفته است: "اگر به دیواره بینی آسیب برسانید این کار می تواند باعث شود تا تعداد باکتری هایی که می توانند به مغز شما بروند افزایش یابند".
انتشار رسانه ای نتایج این مطالعه این گونه بود که با محافظت از بینی خود و عدم فرو بردن انگشت در آن خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش خواهید داد. این در حالی است که در نتیجه مطالعه علمی به این موضع اشاره نشده است. در بهترین حالت، نتیجه آن مطالعه نشان می دهد که در موش ها عفونت از طریق کلامیدیا پنومونیه می تواند به سرعت در مغزشان گسترش یابد. در نتیجه، تا زمانی که مطالعات قطعی و قوی تری روی انسان ها صورت نگرفته باشد می توانیم بگوییم که ارتباط بین فرو بردن انگشت در بینی و خطر ابتلا به زوال عقل اندک است.
فرو بردن انگشت در بینی یک عمل رایج و مادام العمر در بشر است. از هر ده نفر نه نفر گفته اند که این کار را انجام می دهند. تا سن ۲۰ سالگی حدود ۵۰ درصد از افرادی شواهدی از وجود کلامیدیا پنومونیه در خون شان کشف شد. این میزان در افراد ۶۰ تا ۷۰ ساله به ۸۰ درصد افزایش می یابد.
آیا این عوامل مرتبط با یکدیگر هستند و یکی باعث دیگری می شود؟
پژوهش پشت این گزارش های رسانه ای نکات جالبی را در مورد کلامیدیا پنومونیه در حفره بینی و ارتباط آن با رسوبات پروتئین آمیلوئید بتا (پلاک ها) در مغز موش ها و نه انسان ها را نشان می دهد. ما نمی توانیم تصور کنیم آن چه در موش ها اتفاق رخ می دهد به دلایل مختلف در مورد انسان ها نیز صدق می کند. علیرغم آن که باکتری کلامیدیا پنومونیه ممکن است در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر دیررس شایع تر باشد ارتباط با پلاک های آمیلوئید در مطالعه موش ها لزوما بدان معنا نیست که یکی باعث دیگری می شود.
هم چنین، موش ها حداکثر ۲۸ روز پس از قرار گرفتن در معرض آن مدت ها پیش از آن که فرصتی برای ابتلا به بیماری در آنان ایجاد شود کشته شدند. واقعیت آن است که موش ها به طور طبیعی به آلزایمر مبتلا نمی شوند. اگرچه موش ها می توانند پلاک های مرتبط با آلزایمر را جمع کنند، اما مشکلات حافظه ای که در انسان ها دیده می شود را از خود نشان نمی دهند.
برخی از پژوهشگران استدلال کرده اند که رسوبات پروتئین آمیلوئید بتا در حیوانات متفاوت از انسان ها است و بنابراین ممکن است برای مقایسه مناسب نباشد.
پس چه نظری می توان داشت؟
عوامل خطرزا برای ابتلا به آلزایمر ارزشمند است. با این وجود، مطرح کردن این نظر که طبق مطالعه صورت گرفته فرو بردن انگشت در بینی که کلامیدیا پنومونیه را وارد بدن می سازد ممکن است خطر ابتلا به الزایمر را در انسان افزایش دهد ارزیابی ای مبالغه آمیز است.
درمان آلزایمر در طب سنتی
