شناخت تیله بازی (تشله بازی) محلی

تیله بازی

تیله بازی (که در افغانستان گولّه بازی و در خراسان توشله بازی همچنین در خوزستان به ویژه اهواز فِنگ بازی یا گلوله بازی گفته می شود) یا تشیره یک بازی تفریحی با گوی های شیشه ای است که باید با غلتاندن و زدن گوی های شیشه ای (تیله) به هم و حرکت دادنشان آن ها را از محدوده خاصی خارج کرد. این بازی که معمولاً به صورت دو نفره انجام می شود همانند بازی پاسور دارای بازی های مختلفی است؛ ولی اصلی ترین بازی آن که مردم بیشتر آن را می شناسند «کل» است.البته این هم نامی است که در نقاط مختلف تفاوت دارد

نوع بازی: سرگرمی تفریحی
تعدا بازیکنان: گروهی
وسایل بازی: تیله های شیشه ای رنگی
گروه سنی: نوجوانان ، جوانان
جنسیت: پسران ( درصد کمی از دختران هم بازی میکنند)

شرح بازی: بازی به گونه ای است که برای شروع باید دو چاله کوچک به اندازه ۱۰ سانتی متر قطر و ۵ سانتی متر عمق داشته باشد. دو نفر به صورت ایستاده بازی را شروع می کنند و انتخاب فرد آغازکننده به شکل های مختلف از جمله سنگ کاغذ قیچی یا تعیین قراری از قبل انجام می شود. البته در جاهایی این بازی به صورت چند نفره یا حتی به صورت تیمی اجرا می شد.

انواع تیله بازی

روش اول: «بیخ دیواری»

آموزش بازی با تیله به روش بیخ دیواری کار سختی نیست: در این روش که توسط دو نفر در محیط های خاکی یا در خیابان های آسفالت شده بازی می شود، بایستی نزدیک دیوار با فاصله حداقل ۲ متر صورت گیرد. بازیکنان تیله خود را به سمت دیوار پرت می کنند تا در نزدیک ترین فاصله با دیوار قرار گیرد، هرکسی که تیله اش در نزدیک ترین فاصله با دیوار قرار گرفته باشد برنده است و تیله های دیگر را جمع می کند. آموزش تیله بازی به این روش کار سختی نیست: ابتدا طبق قرعه آخرین فرد مشخص می شود چون معمولا برنده همان نفر آخری است که تیله خود را پرت می کند. در اموزش بازی با تیله به این روش، تیله ها معمولا در سه وضعیت ممکن قرار می گیرد:

آموزش گوشه بازی یا طناب بازی برای کودکان

• وضعیت اول در آموزش این بازی به این شیوه زمانی است که تیله به دیوار بچسپد که در این صورت سه امتیاز نصیب صاحب تیله می شود،
• در حالت دوم تیله یک وجب یا کمتر از یک وجب از دیوار فاصله دارد که دو امتیاز داده می شود
• در حالت سوم تیله نسبت به دیگر بازیکنان نزدیک تر قرار می گیرد که یک امتیاز داده می شود.

روش دوم

برای آموزش بازی با تیله سعی کنید روش های مختلف این بازی را بشناسید. در روش دوم چند بازیکن روی خط مستقیم می ایستند و با فاصله ای مساوی چاله هایی کوچک روی زمین حفر می کنند. نفر اول تیله خود را در لبه چاله اول می گذارد. در امتداد چاله ها و با فاصله دو خانه نقطه ای به عنوان نقطه شروع انتخاب می شود.

در این روش بازیکنان به ترتیب از نقطه شروع تیله های خود را به سمت چاله ها می زنند. در این حالت چندین وضع پیش می آید:

• یکی اینکه بازیکنی که تیله را زده است تیله اش به لبه چاله برمی خورد و برمی گردد که در این حالت دوباره باید آن را بزند. اگر تیله ای به خانه برود یا به تیله یک بازیکن دیگر برخورد کند در این صورت نیازی به تکرار بازی نیست.
• حالت دیگر این است که تیله به لبه چاله بخورد و به طرف چپ یا راست منحرف شود، در این صورت بازیکن دوباره باید تیله را بزند. هربار که تیله یک بازیکنی به تیله یکی دیگر از بازیکنان بخورد یک امتیاز می گیرد. در نهایت هر بازیکنی که امتیاز بیشتری کسب کند برنده بازی خواهد بود.

روش سوم

در روش سوم آموزش تیله بازی، بر روی زمین چند گولو به فاصله ی پنج شش گام از هم می کنند و دو بازیکن از فاصله ای تیله های خود را روی زمین بازی می اندازند. برای آموزش این بازی به این روش تیله ها باید طوری انداخته شوند که در جای مناسب و نزدیک به گولوهای بیشتری باشد به عبارتی در جای استراتژیک قرار گیرد. هدف هر کس انداختن تیله ی خود درون گولوها است و اگر کسی گولوهای بیشتری را بگیرد (یعنی یک بار تیله اش را درون آن گولو برساند) برنده ی آن دور بازی می شود. اگر کسی گولویی را بگیرد بازیکن دوم دیگر نمی تواند آن گولو را بگیرد و امیتاز آن را از دست داده است. پس از گرفتن هر گولو باید از آن بیرون آمد و به سوی گولوهای دیگر نشانه رفت. اگر هم تعداد گولوهای هر بازیکن با دیگری برابر باشد نتیجه ی آن دور برابر است. وقتی همه ی گولوها گرفته شدند دور بعدی آغاز می شود.

چگونه تیله ها را به گولو برسانیم؟

در این بخش از آموزش باید سعی کنید یاد بگیرید چگونه تیله ها را به گولو برسانیم. برای این کار یک انگشت معمولا انگشت اشاره یا میانی را پشت تیله قرار دهید. بعد انگشت زیرین را رها کنید به تیله ضربه بزنید تا به سوی گلو برود.

شان زدن یک روش دیگر راندن تیله است، شان کوتاه شده نشان است: در این روش انگشت کوچک را روی زمین بگذارید و شصت را روی هوا ببرید و با انگشت اشاره یا میانی و شصت دست دیگر تیله را نشانه گیری و با انگشت میانی تیله را با شدت پرتاب کنید. گاه می توان پیش از شان زدن، وجب هم گرفت و تیله را یک وجب جلوتر برد. این کار را «وجب شان» می گویند. مورد قبول بودن وجب شان یا همان وجب نشان باید قبل از شروع بازی مورد توافق قرار گیرد.