تنگه ظلمات گرمسار که «تنگ ظلمات» نیز خوانده میشود، یکی از جاذبههای ساخته دست طبیعت است که در پارک ملی کویر، شهرستان اردستان و پشت کوههای خاور میباشد. این مکان جذاب به دلیل قرار گرفتن در کویر، نسبتا ناشناخته و بکر مانده است. تنگه ظلمات در استان سمنان، نزدیک به استان اصفهان و جنوب شهر گرمسار قرار دارد. تنگه ظلمات از نظر جغرافیایی میان شهرستانهای اردستان، آران و بیدگل قرار دارد. فاصله تنگه تا مرکز شهرستان اردستان، حدود 88 کیلومتر است و مسیر صعبالعبوری دارد. این تنگه، در غرب کویر مرکزی ایران و جنوب شرقی پارک ملی کویر واقع شده است. پارک ملی کویر یکی از قدیمیترین و بزرگترین پارکهای ملی ایران است و 670 هزار هکتار وسعت دارد. پارک ملی کویر به دلیل وجود گونههای جانوری فراوان، در گذشته به «آفریقای کوچک» معروف بود؛ البته امروزه از تعداد آنها کاسته شده است. بیشتر مساحت پارک ملی کویر در استان سمنان قرار دارد و بخش کوچکی از آن در استانهای تهران، قم و اصفهان است. این پارک در سال 1343 بهعنوان منطقه شکار ممنوع و در سال 1355 بهعنوان پارک ملی کویر به ثبت رسید.
تغییرات محیطی و طبیعی در کشور، تنگههای بسیاری را به وجود آوردهاند؛ اما تنگه ظلمات به دلیل قرارگیری در دل کویر و شرایط محیطی خاص از دیدنیترین تنگههای کشور به شمار میرود. طی این سفر خاطرهانگیز، در دل کویر ناگهان به تنگه حیرتآور و عجیبی میرسید که بعضی از قسمتهای آن بسیار تاریک است و دلیل نامگذاری این تنگه به «ظلمات» همین است. تنگه ظلمات در واقع در طول مسیلی قرار گرفته است که توسط جریانهای آب ناشی از بارندگیهای فصلی، از ارتفاعات پارک ملی کویر در بستر سنگهای نرم زمینهای منطقه ایجاد شده است. محققان شکل کنونی این تنگه را حاصل فرسایش ناشی از باد و طوفان میدانند. به بیانی دیگر این تنگه، شکافی آبرفتی در میان لایههای رسوبی قسمتهای جنوب شرقی پارک ملی کویر است. تنگه ظلمات دو کیلومتر طول دارد و جهت آن شمالی به جنوبی است. دیوارههای تنگه ظلمات در قسمت شمالی کوتاهتر هستند و هرچه به جنوب میرویم، بلندتر میشوند و در برخی قسمتها به 30 متر میرسند. این افزایش ارتفاع بر هیجان پیمایش میافزاید؛ زیرا تنگه بسیار عمیقتر و سایهها بسیار گستردهتر میشوند. زمینهای منطقه تنگه ظلمات به دلیل وجود آب و نمک زیاد در زمان بارندگی حالت لجنی پیدا میکنند. در ورودی تنگه ظلمات شاهد تخته سنگ عظیمی هستیم که از بالا به پایین سقوط کرده است؛ ولی در میانه مسیر مابین دیوارهها گیر افتاده و بهصورت معلق باقی مانده است. یکی از زیباییهای مسیر اصلی تنگه سنگهایی هستند که میان آنها راهی شکل گرفته است. گفته میشود که احتمالا این مناظر در اثر یک زمینلرزه شدید شکل امروزی خود را به دست آورده باشند. ورودی تنگه ظلمات از بیرون تاریک به نظر میرسد؛ اما با وارد شدن به آن متوجه روزنههای تابش خورشید میشوید. داخل تنگ همواره خنک است و صدای پیچیدن باد کمی ترسناک به نظر برسد.
با ورود به تنگه دو مسیر پیش روی شما قرار میگیرد که یکی فرعی و دیگری اصلی است. تنگه فرعی حدود 200 متر است و بعد از آن میتوانید به بالای تپهای که در آنجا قرار دارد بروید و از آنجا منطقه را تماشا کنید. در مسیر اصلی تنگه ظلمات مسیر هیجانانگیزی پیش روی شما است. درون تنگه دیوارهها، فضا را به نسبت تاریک و خنک کردهاند و صدای پیچیدن باد در آن، نظرها را به خود جلب میکند. در مسیر، سنگهای رنگین و خاکهای گوناگون دیده میشود.
در پارک ملی کویر علاوه بر این اثر طبیعی و خارقالعاده، گونههای گیاهی و جانوری زیادی نیز یافت میشوند. در پارک ملی کویر، جمعیت متنوع و مناسبی از جانوران وحشی شامل 34 گونه پستاندار، 155 گونه پرنده و 34 گونه خزنده زندگی میکنند. یوزپلنگآسیایی، پلنگایرانی، گرگ، کفتار راهراه، گربهشنی، روباهقرمز، روباهشنی، جبیر، کلوبز، قوچ ومیش، شغال و سیاهگوش، گونههای جانوری شاخص این منطقه هستند. گونههای گیاهی شاخص پارک ملی کویر و منطقه اطراف تنگهظلمات، درمنه، کاروانکش، گز، گرگ تیغ، نی، درختچههای بادام کوهی، شیرخشت و خنجک هستند.
