تون آپ یا تنظیم موتور خودرو چیست و چگونه انجام میشود؟

تنظیم موتور یا تون آپ به مجموعه کار هایی گفته میشود که باعث کاملتر شدن احتراق و در نتیجه افزایش بازدهی و کاهش راندمان موتور میشود. مهم ترین عامل تنظیم موتور احتراق کامل است. جرقه ، هوا و سوخت سه عاملی هستند که باعث احتراق می شوند. تنظیم موتور نقش مهمی در عملکرد موتور دارند.

چگونه متوجه شویم که خودروی ما نیاز به تنظیم موتور دارد؟

1. موتور ماشین بد استارت می خورد و یا به سختی روشن می شود
2. چراغ چک موتور روشن شده
3. در زمان کار کردن درجا احساس لرزش می کنید
4. از شتاب اتومبیل کاسته شده و اصطلاحا نفس ندارد
5. مصرف سوخت بالا رفته
6. از موتور صدای اضافی شنیده می شود و یا صدای موتور افزایش پیدا کرده
7. از اگزوز دود سیاه رنگ خارج می شود

فواید تنظیم موتور

1. بهبود کارکرد موتور و عملکرد آن
2. کاهش مصرف سوخت
3. افزایش شتاب اتومبیل
4. کاهش صدا و گرمای موتور
5. کاهش آلایندگی و دود خرورجی از اگزوز
6. طول عمر بیشتر موتور و قطعات مکانیکی و الکترونیکی

در کار تنظیم موتور خودروهای انژکتوری، برخلاف خودروهای کاربراتوری که کاملا سنتی و تجربی بود، باید از دستگاه ها و ابزار های خاصی استفاده کرد. از دستگاه هایی که در تنظیم موتور خودرو استفاده میشوند میتوان دستگاه چهار گاز ، دستگاه دیاگ و دستگاه شستشوی انژکتور را نام برد.در این کار ابتدا با دستگاه دیاگ ورودی ها و مقادیر سنسور ها رو میسنجیم و با دستگاه چهار گاز خروجی های اگزوز را میسنجیم. اما بعضی موارد بر روی این دستگاه ها قابل بررسی نیستند. قطعه ی سوزن انژکتور را باید باز کنیم و بر روی دستگاه شستشوی انژکتور تست کرده و در صورت نیاز شستشو میدهیم.

خیلی از قطعات سنسوری تاثیر مستقیم بر تنظیم موتور خودرو دارند. یکی از این قطعات سنسور اکسیژن است که روی اگزوز قبل از کاتالیزور بسته میشود. صحت عملکرد این سنسور با دستگاه چهار گاز قابل بررسی است.

سرویسهای دوره ای تون آپ

امروزه برای حفظ عملکرد موتورهای انژکتوری و بالا بردن عمر مفید آنها سرویسهای دوره ای انجام می شود. سرویس دوره ای موتور شامل سرویس سیستم روغنکاری، سیستم خنک کننده، سیستم سوخت رسانی و سیستم جرقه می باشند.از بین سرویسهای فوق، سرویس سیستم سوخت رسانی و جرقه بیشتر در مراکز تون آپ انجام می شود:

سرویسهای سیستم سوخت رسانی

تعویض فیلتر بنزین، تست و شستشوی انژکتورها، تعویض کنیستر، تعویض فیلتر هوا (که در تعویض روغنیها انجام می شود)

سرویسهای سیستم جرقه

تعویض شمع و تعویض وایرها

آسیب های رانندگی با خودرویی که تنظیم موتور نیست چیست؟

امروزه تنها بخش های باقی مانده از تون آپ عبارتند از: تعویض شمع و فیلتر هوای اتاق که مانند چک کردن فشار لاستیک یا تعویض روغن از جمله مواردی هستند که برای نگهداری از خودرو باید مدام به آنها رسیدگی شود. امروزه معنای تون آپ بیشتر شبیه به یک نوع چک آپ برای خودرو است. اما همین چک نکردن باعث عوارضی میشود که در ادامه بررسی می شوند.

خام سوزی و احتراق ناقص در داخل محفظه ی احتراق

اگر بخواهیم وارد مباحث آموزش تون آپ خودرو شویم ، یکی از مهمترین مسائل که یک تکنسین تون اپ (تنظیم کار موتور) باید بداند تشخیص خام سوزی است.در موتور های احتراق درونی هرچقدر احتراق کامل تر باشد ، آلایندگی کمتر ، شتاب بیشتر و مصرف سوخت کمتر میشود.پس هدف اصلی یک تنظیم کار موتور کاهش خام سوزی است.تاخیر در انجام تون آپ باعث خام سوزی و مشکل عدم احتراق میشود.

ایجاد رسوب در محفظه ی احتراق

محفظه ی احتراق جایگاهی برای ابجاد احتراق درون موتور است. در محفظه ی احتراق جرقه ، سوخت و هوا به نسبت مشخصی با هم ترکیب میشوند.از مهمترین وظایف تون آپ تنظیم نسبت سوخت به هوا است.این نسبت را ECU مشخص میکند. اگر موتور تنظیم نباشد احتراق درون سیلندر ناقص میشود و دیواره های محفظه احتراق رسوب میگیرد.

ضعیف شدن عکس العمل سنسور اکسیژن و تست سنسور با دستگاه تون آپ پنج گاز

سنسور اکسیژن یا لاندا سنسور Oxygen sensor وظیفه ی بررسی گازهای خروجی از اگزوز را دارد.این گازها هر کدام اگر کمتر از حد مجاز و یا بیشتر از حد مجاز باشد نشان دهنده ی مشکلی در کارکرد موتور است.سنسور اکسیژن با آنالیز گازهای خروجی ، مقدار جرقه و سوخت و هوای مورد نیاز محفظه ی احتراق را تشخیص میدهد.برای ایجاد تغییرات در احتراق به ECU دستور کاهش یا افزایش سوخت ورودی را میدهد.ضعیف بودن سنسور اکسیژن در تنظیم کار نکردن موتور تاثیر میگذارد. ایراد در سنسور اکسیژن در تون آپ تست پنج گاز مشخص میشود.

تضعیف عمل کاتالیست کاتالیزور

کاتالیزور بعد از سنسور اکسیژن اول قرار دارد. کار کاتالیزور جذب گازهای سمی و تبدیل گاز های سمی به گازهای غیر سمی است.داخل کاتالیزور شبکه هایی کوچک مانند کندوی عسل است که دود خودرو با خروج از آن کاتالیست میشود.اگر در تون آپ خودرو مشکلی باشد و دود بیش از حد مجاز از خودرو خارج شود، کاتالیزور آسیب میبیند.

لرزش موتور

یکی از مواردی که در آموزش تون آپ مورد بحث قرار میگیرد کاهش لرزش موتور است.احتراق کامل و سرویس به موقع موتور باعث کاهش لرزش موتور میشود.لرزش موتور نشان دهنده ی ضعف در داخل موتور خودرو است.با استفاده از تنظیم موتور پنج گاز علاوه بر کاهش هزینه های تنظیم موتور عیب هایی که روی دیاگ مشخص نمیشوند مشخص میشود.

تست کمپرس موتور خودرو چیست و چگونه انجام میشود؟