تسهیلات بدون ضامن به چه‌کسانی پرداخت می‌شود؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو، پرداخت تسهیلات زیر ۱۰۰ میلیون تومانی به زودی بدون نیاز به معرفی ضامن و تنها با شیوه اعتبارسنجی انجام می شود. این خبر پس از جلسه سیدابراهیم رئیسی، تیم اقتصادی دولت و روسای بانک های دولتی و خصوصی منتشر شد و علی بهادری جهرمی، سخنگوی هیات دولت، در پایان جلسه اعلام کرد رئیس جمهوری از بانک ها خواسته در پرداخت وام های خرد سخت گیری نکنند، همچنین به وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی دستور داده تا این موضوع در سال جاری محقق شود.

ظرف ۲۴ ساعت بعد، جزییات بیشتری منتشر شد؛ علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد در صورتی که افراد دارای رتبه اعتبارسنجی مناسب باشند به طور ویژه تسهیلات خرد، دریافت می کنند. خود علی بهادری جهرمی هم در یک گفتگو جداگانه خبر داد، کسی که کارمند یا حقوق بگیر ثابت دولت است می تواند حقوق خود را وثیقه و اعتبار وامش کند. از سیمکارت موبایل، سهام عدالت و حساب یارانه نقدی به عنوان سایر وثایق قابل پذیرش یاد می کنند؟ اما پرداخت تسهیلات زیر ۱۰۰ میلیونی بدون ضامن چطوری و با چه روشی انجام خواهد شد؟

پرداخت تسهیلات بدون ضامن از کی مطرح شد؟

پرداخت تسهیلات بدون ضامن و تنها با اعتبارسنجی مشتریان بانکی، از چهار سال پیش وارد ادبیات بانکی و اقتصادی ایران شد. در بهمن ماه ۱۳۹۷ یک شرکت دانش بنیان خصوصی، در مراسمی رسمی که در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد، از سامانه ای رونمایی کرد.

مدیران این سامانه ادعا می کردند با گردآوری اطلاعات بانکی و مالی افراد، قادر هستند میزان رتبه ریسک پذیری فرد را مشخص کنند و آن را در قالب گزارشی موسوم به اعتبارسنجی تحویل دهند. به این ترتیب بانک ها و حتی شرکت ها قادر و خواهند بود با بررسی میزان چک های برگشتی فرد، تعداد وام هایی که دریافت کرده یا نظم و انضباط در پرداخت اقساط تصمیم بگیرند با او وارد معامله شوند یا نه. از آن سال تا الان سامانه های اعتبارسنجی زیادی رونمایی شده اند و همین گوشه کنار ها به کار خود مشغول بوده اند، اما به نظر می رسد بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بالاخره عزم خود را جزم کرده اند تا به شکل رسمی وارد دوران تازه ای از ارائه خدمات بانکی شویم. دستور رئیس جمهور می تواند سرعت بیشتری به این فرآیند دهد. احتمالا به زودی هر بانک سامانه اعتبارسنجی رسمی خود را معرفی می کند و برای پرداخت وام، اعتبار مشتریان و متقاضیان را در آن خواهد سنجید.

سامانه اعتبارسنجی مشتریان بانکی چطور عمل می کند؟

پرداخت تسهیلات بدون ضامن و تنها با اعتبارسنجی مشتریان بانکی، همان طور که وعده داده شده، شاید تا پایان همین سال ۱۴۰۰ یا نهایتا در ابتدای سال آینده کلید بخورد. بانک مرکزی در سال های قبل حتی شرایط، ضوابط و مولفه های سنجش میزان اعتبار مشتریان بانک را هم مشخص کرده است. مهمترین آن ها نداشتن چک برگشتی و بدهی معوق بانکی است، اما پنج مولفه دیگر هم در فرآیند اعتبارسنجی مشتریان وجود دارد؛ اگر وام های قبلی را پرداخت نکرده باشید، نه تن ها نمی توانید وام جدید بگیرید، بلکه برای صدور چک هم با مشکل مواجه خواهید شد. رانندگی در ظاهر ارتباطی با اعتبار بانکی ندارد، ولی یکی از مولفه هایی که می تواند در اعتبارسنجی مشتریان بانک ها دخیل باشد، جرایم پراخت نشده رانندگی است. سامانه های اعتبارسنجی چطور کار می کنند؟

پرداخت تسهیلات بانکی پیش از این نیازمند ملاقات با رئیس شعبه یا سروکله زدن با کارمندان پشت باجه بود. به شکل طبیعی احتمال خطا و سوءاستفاده در چنین فرآیندی وجود دارد، اما سامانه های اعتبارسنجی تنها با اعداد و ارقام کار دارند. اطلاعات زیادی را از سامانه های مختلف جمع می کنند و با کنار هم قرار دادن آن ها نمره ای به فرد می دهند که حاصل رفتار خودش در طول مدتی مشخص است.

متقاضی دریافت وام، در زمان ارائه درخواست می توان یک گزارش اعتبارسنجی از سامانه مورد وثوق بانک بگیرد. گزارش ظرف چند ثانیه تحویل داده می شود و در آن جزییات سابقه چک برگشتی، بدهی معوق بانکی، ضمانت افراد برای تسهیلات، وضعیت درآمدی، تعداد و میزان تسهیلات دریافتی سررسید نشده، قید خواهد شد. به عملکرد فرد در نهایت یک نمره اعتبار تعلق می گیرد که مشخص می کند ریسک پرداخت وام به فرد چقدر است. آیا اصلا می توان با درخواست پرداخت تسهیلات به او موافقت کرد یا نه. اگر حواب استعلام سامانه اعتبارسنجی منفی باشد، فرد باید دست خالی از شعبه بانک بیرون بیاید.

پرداخت وام های زیر ۱۰۰ میلیون تومان بدون ضامن

رتبه اعتباری مشتریان بانک چطور سنجیده می شود؟

برگشت خوردن چک مصیبت بزرگی است که می تواند رتبه و نمره اعتباری یک فرد را پایین بیاورد. اگر چک برگشتی داشته باشید، تقریبا تا زمانی که آن چک رفع سوء اثر نشده باشد، نمی توانید وام بانکی بگیرید. بدهی بانکی بخش دیگری از امتیاز و رتبه اعتباری مشتری با پایین می آورد. آن هایی که وام های قبلی خود را سروقت تسویه نکرده اند یا اصلا بدهی معوق بانکی دارند، از این ناحیه آسیب می بینند.

ضامن تسهیلات بانکی که اقساط پرداخت نشده دارد هم نمره اعتباری کم می آورد و به احتمال زیاد موقع درخواست وام یا صدور چک جدید به مشکل برمی خورید. حتی اگر آدم خوش حسابی باشید و همه اقساط وام های قبلی خود را به موقع پرداخت کرده باشید، باز هم ممکن است رتبه اعتبار شما در سامانه اعتبارسنجی کاهش پیدا کند. چراکه در این سامانه میزان و تعداد تسهیلاتی که تاکنون دریافت کرده اید هم مورد توجه قرار می گیرد. بر این اساس اگر در حال حاضر تعداد زیادی وام از بانک گرفته اید که هنوز بازپرداخت آن ها تمام نشده، این موضوع به اطلاع همه بانک ها خواهد رسید و اگر بانکی بخواهد به شما وام جدید پرداخت کند، احتمالا با مشاهده میزان بدهی شما به سیستم بانکی از این کار منصرف خواهد شد.

سامانه اعتبارسنجی علاوه بر اینکه کار بانک ها را برای شناختن وضعیت مشتریان راحت می کند، می تواند برای کسب وکار ها و افرادی که با چک و دسته چک زیادی سر و کار دارند مفید باشد. چراکه این سیستم باعث می شود مشتریان بانک ها برای حفظ رتبه اعتباری خود تلاش کنند.

چه چیز هایی رتبه اعتباری مشتریان بانک را کاهش می دهند؟

سامانه اعتبارسنجی مشتریان بانک، در آخرین به روزرسانی بانک مرکزی با پنج مولفه جدید روبرو است. مولفه اول محکومیت های مالی قضایی است. کسانی که به خاطر جرایم اقتصادی پایشان به دادگاه باز شده و رای محکومیت گرفته اند، احتمالا در دریافت وام و صدور دسته چک به مشکل برخواهند خورد. چراکه بر اساس برنامه بانک مرکزی قرار است عدد و میزان محکومیت های مالی در سامانه اعتبارسنجی درج شود و بر نمره اعتبار مشتریان بانک ها تاثیر بگذارد. خودتان را جای رئیس شعبه بانک بگذارید؛ آیا حاضرید به کسی که محکومیت مالی دارد وام بدهید؟

مولفه دوم بدهی های مالیاتی است. اگر شخصی یا کسب وکاری مالیات خود را به موقع پرداخت نکند یا در اظهارنامه خود اطلاعات غلط بدهد یا به طور کلی از زیر بار پرداخت مالیات فرار کند، احتمالا باید دور وام بانکی را خط قرمز بکشد. چراکه قرار است رقم مالیات های پرداخت شده و پرداخت نشده و به عبارتی کل کارنامه مالیاتی هر شخص در سامانه اعتبارسنجی بانک ها بیاید و اعتبار کسانی که می خواهند وام بگیرند را تحت تاثیر قرار دهد.

مولفه سوم از همه جالب تر است. بانک مرکزی می خواهد جرایم رانندگی را هم به سامانه اعتبارسنجی مشتریان بانک ها اضافه کند تا در آن سامانه تعداد تخلفات، میزان جرایم و مبلغ جرایم پرداخت شده و پرداخت نشده در اعتبارسنجی لحاظ شود. این مولفه با هدف ارزیابی ریسک مشتری در نظر گرفته خواهد شد. با این حساب بهتر است اگر دنبال وام بانکی هستید، از این به بعد موقع رانندگی هم حسابی احتیاط کنید و حواستان به حداکثر سرعت مجاز اتوبان ها باشد! احتمالا بانک مرکزی هدف های اجتماعی هم از این کار داشته باشد. چراکه از نظر این نهاد اعتبارسنجی یک ابزار سیستماتیک است که باعث تغییر در رفتار اجتماعی می شود. تجربه بسیاری از کشور های توسعه یافته نشان داده است که با اعتبارسنجی مسائلی مثل تاخیر نداشتن در بازپرداخت بدهی و خودداری از تخلفات رانندگی تبدیل به دغدغه افراد می شود که مبادا از اعتبارشان کاسته شود

مولفه چهارم به واردکننده ها مربوط می شود. آن هایی که موقع واردات کالا به کشور عوارض را پرداخت نکرده و به گمرک بدهی دارند، باید منتظر کاهش اعتبار در سامانه بانک مرکزی باشند. چراکه قرار است بدهی پرداخت عوارض گمرک به عنوان یکی از مولفه های سامانه اعتبارسنجی در نظر گرفته شود.

مولفه پنجم سفارش های وارداتی ثبت شده است. واردکننده ها برای اینکه کالایی به کشور وارد کنند باید سفارش آن را به بانک مرکزی بدهند تا به کالای مورد نظر ارز دولتی یا سنا تخصیص داده شود. واردکننده هایی که سفارش ثبت می کنند و دلار می گیرند، در صورتی که کالای مورد نظر را وارد کشور نکنند عملا تخلف کرده و معلوم نیست دلار های بانک مرکزی را صرف چه کاری کرده اند. بانک مرکزی می خواهد برای زهرچشم گرفتن از آنها، رتبه اعتبارشان پیش بانک ها را کاهش دهد و ثبت سفارش های وارداتی که منجر به واردات نشده است را به عنوان یکی از مولفه های اعتبارسنجی در نظر بگیرد.

میزان درآمد اشخاص که در اظهارنامه ها به سازمان امور مالیاتی اعلام شده، در سامانه اعتبارسنجی درج می شود. این یعنی اگر به هوای فرار از پرداخت مالیات، درآمد خود را کمتر از رقم واقعی اعلام کرده باشید، موقع دریافت وام یا ضامن شدن برای دیگران به مشکل خواهید خورد. چراکه بانک ها رقم اعلام شده به سازمان امور مالیاتی را در سامانه اعتبارسنجی به عنوان درآمد فرد در نظر می گیرند و بر همان اساس می توانید برای دریافت وام ضامن شوید یا درخواست بدهید. اگر درآمد شما بالا و مشمول مالیات باشد، با پر کردن اظهارنامه و ارائه اطلاعات درست می توانید رتبه بالاتری در سامانه اعتبارسنجی داشته باشید و راحت تر برای دریافت وام و صدور دسته چک درخواست بدهید.

چطور می توان رتبه اعتباری فعلی را چک کرد؟

سامانه اعتبار من در حال حاضر یکی از مهمترین روش های سنجش اعتبار محسوب مب شود و با استفاده از اطلاعات موجود در سامانه ملی اعتبارسنجی، تمام سابقه مالی شما را در دریافت وام از بانک ها، چک های برگشتی و بدهی هایتان به سیستم بانکی را در اختیارتان می گذارد. با مراجعه به این سامانه به نشانی mycredit.ir می توانید با وارد کردن کدملی و شماره تلفنی که به نام خودتان باشد و البته پرداخت هزینه ۱۰ هزار تومانی، گزارش کامل وضعیت اعتباری خود را مشاهده کنید تا ببینید چه نمره ای از سامانه اعتبارسنجی دریافت کرده اید.

گزارش اعتبار چیزی شبیه کارنامه فرد است. این نمره بین صفر تا ۹۰۰ متغیر است و کسانی که نمره کمتر از ۵۰۰ داشته باشند، عملا در ریسک بسیار بالا قرار دارند. نکته ای که در این گزارش وجود دارد این است که حتی اگر کل وام های گذشته را تسویه کرده باشید، همچنان تاخیر در پرداخت اقساط به عنوان نمره منفی در سامانه اعتبارسنجی در نظر گرفته می شود. چک های برگشتی که جای خود را دارد، اگر برای دریافت وام وثیقه کمتر از معمول را به بانک ارائه کرده باشید، باز هم رتبه اعتبار شما کاهش پیدا می کند.

این سامانه توسط یکی از شرکت های مشاوره رتبه بندی اعتباری راه اندازی شده و بیشتر برای کاربران حقیقی و شرکت هایی که می خواهند وضعیت اعتبار مشتریانشان را بررسی کنند، کاربرد دارد. بانک ها با اتصال مستقیم به سامانه اعتبارسنجی بانک مرکزی، اطلاعات گسترده تری را با یک استعلام ساده کد ملی در اختیار خواهند داشت. احتمالا سامانه های اعتباری از این به بعد گسترش پیدا می کنند. شاید هر بانک سامانه اعتباری خودش را رونمایی کند یا با یکی از سامانه های اعتباری موجود قرارداد همکاری ببندد. برای همین وقتی به بانک می روید و درخواست تسهیلات می کنید، به جای اعمال سلیقه مدیر و کارمند شعبه، این کارنامه و نمره اعتباری شماست که سرنوشت درخواست را روشن می کند. کسی که نمره اعتبارش بالا باشد، دیگر موقع گرفتن وام های خرد زیر ۱۰۰ میلیون تومان، نیازی به معرفی ضامن ندارد و خودش ضامن وام می شود.