تصرف عدوانی اراضی ملی چه مجازاتی دارد؟

جرم تصرف عدوانی اراضی ملی چیست

برای توضیح در خصوص جرم تصرف عدوانی اراضی ملی، لازم است تا به طور جداگانه، توضیح دهیم که مقصود از تصرف عدوانی و اراضی ملی چیست و پس از آن، با توجه به مقدمات ارائه شده، به این پرسش که جرم تصرف عدوانی اراضی ملی چگونه جرمی است؟ پاسخ دهیم.

مقصود از تصرف عدوانی که یکی از انواع دعاوی در خصوص اموال غیر منقول می باشد، از منظر قانون آیین دادرسی مدنی، این است که یک شخص، بدون رضایت مالک یا متصرف یک ملک، با قهر و غلبه و زور، و بدون داشتن هرگونه سابقه تصرف، مال غیر منقول او (ملک یا زمین) را تصاحب یا غصب کرده و از تصرفات مالک یا متصرف قانونی، در آن، جلوگیری نماید. از منظر قانون مجازات اسلامی نیز، مستفاد ماده 690 این قانون، تصرف عدوانی، عبارت است از؛

• هرگونه تصرف بدون اجازه مالک، با سوء نیت که در اراضی ای نظیر زمین های زراعی یا چشمه سار ها یا جنگل ها و مراتعی که ملی شده اند یا در مناطقی مانند کوهستان و نهر طبیعی و سایر موارد مذکور در ماده 690 قانون مجازات، صورت گیرد، تصرف عدوانی است.
• برای تعریف اراضی ملی نیز باید به ماده 1 تصویب نامه قانون ملی شدن جنگلهای کشور 1341/10/27 مصوب هیات وزیران، مراجعه کرد که مستفاد از آن، از تاریخ تصویب این تصویب نامه قانونی، تمامی زمین و بناهای (عرصه و اعیان) همه مراتع، جنگل ها و اراضی جنگلی و بیشه های طبیعی، اموال عمومی محسوب شده و متعلق به دولت هستند؛ حتی اگر، قبل از این تاریخ، فردی آن را تصرف و احیا کرده باشد یا برای آن، اقدام به گرفتن سند نموده باشد.
• شایان ذکر است، برخی زمین ها، در حیطه شهری نیز اراضی ملی، محسوب شده و افراد، مجاز به تصرف آن ها، نیستند. به طور معمول، در صورتی که اراضی ملی، در مراتع و جنگل ها باشد، به نمایندگی از مردم، متعلق به منابع طبیعی است تا در راستای حفظ و نگهداری آن، بکوشد و در شرایطی که داخل در محوطه شهری باشد، به نمایندگی از مردم، متعلق به مسکن و شهرسازی یا نهادی مانند جهاد کشاورزی می باشد. بر طبق قانون، از تاریخ ملی شناخته شدن زمین، این مساله، در روزنامه، آگهی شده و به متصرف، فرصت داده می شود تا زمین را تخلیه کرده و تحویل دهد.
• حال با توجه به مقدمات فوق الذکر، در تعریف جرم تصرف عدوانی اراضی ملی باید گفت، در صورتی که شخصی، بعد از 1341/10/27، بدون داشتن سابقه تصرف و بدون داشتن مجوز از نهادهای ذی صلاح، نسبت به تصرف عدوانی اراضی ملی، اقدام نماید، جرم تصرف عدوانی محقق شده و مرتکب، مجازات خواهد شد.
• شایان ذکر است، در صورتی که متصرف، به تشخیص کارشناس و با توجه به ادله و مدارک موجود، قبل از 27 دی ماه سال 41، در زمینی که اکنون، اراضی ملی است، سابقه تصرف داشته باشد یا اثبات کند آن را احیا کرده، طرح دعوای تصرف عدوانی، علیه او، به علت داشتن سابقه تصرف، به نتیجه نخواهد رسید و باید، نسبت به طرح دعوای خلع ید، علیه او اقدام نمود. تشخیص ملی بودن اراضی، با مراجعه به قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع و همچنین، نظر کارشناس، خواهد بود.

مجازات جرم تصرف عدوانی اراضی ملی

پس از توضیح در این باره که جرم تصرف عدوانی اراضی ملی چیست و چه زمانی محقق خواهد شد، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا پیرامون مجازات این جرم، توضیح دهیم که برای این امر، باید، به ماده 690 قانون مجازات اسلامی، بخش انتهایی این ماده، مراجعه کرد. ماده 690 قانون مجازات، در خصوص مجازات تصرف عدوانی اراضی ملی، مقرر می دارد: "هرکس .... در .... اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت های وابسته به دولت یا شهرداری ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام المنفعه اختصاص یافته ... به منظور تصرف ...، مبادرت نماید ... یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی ... نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می شود. دادگاه موظف است، حسب مورد، رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید."با توجه به ماده فوق الذکر، می توان گفت که مجازات تصرف عدوانی اراضی ملی، یک ماه تا یک سال حبس و رفع تصرف عدوانی می باشد. شایان ذکر است، در صورتی که متصرف، برای این تصرف، اقدام به جعل سند یا کلاهبرداری نیز نموده باشد، به مجازات آن جرم نیز محکوم خواهد شد.

اثر تشخیص اراضی ملی از مستثنیات بر جرم تصرف عدوانی اراضی ملی

اعلام جرم علیه متصرفین اراضی ملی شده و اجرای مجازات علیه آنها مستلزم رعایت تشریفات راجع به تشخیص اراضی ملی از مستثنیات متعلق به اشخاص است. به عبارت دیگر تا زمانی که برگ تشخیص قطعی با رعایت تشریفات قانونی از سوی مرجع صالح نسبت به ملکی صادر نشده باشد، وقوع جرم تصرف عدوانی اراضی ملی منتفی است. این موضوع در رای وحدت رویه شماره 35 هیات عمومی دیوان عالی کشور نیز مورد تایید قرار گرفته است. به موجب رای وحدت رویه مارالذکر، تعقیب جزایی در جرایم علیه اراضی ملی شده در صورتی مجاز خواهد بود که مقررات قانونی از حیث تشخیص اراضی ملی اجرا شده باشد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم تصرف عدوانی اراضی ملی

از آنجا که برای اعمال مجازات تصرف عدوانی اراضی ملی، باید از این جرم، شکایت شود و مراحل رسیدگی به آن، طی گردد؛ در این بخش از مقاله قصد داریم تا پیرامون نحوه شکایت و رسیدگی به جرم تصرف عدوانی اراضی ملی صحبت کنیم که به شرح زیر است:

• در ابتدا، نماینده حقوقی شاکی از تصرف عدوانی اراضی ملی که حسب مورد، نهادی نظیر مسکن و شهرسازی، جهاد کشاورزی یا منابع طبیعی است، باید برای ثبت نام ثنا و انجام احراز هویت در سامانه احراز هویت ثنا، به نمایندگی از نهاد ذی صلاح، اقدام نماید.
• در گام بعدی، شاکی باید، شکواییه تصرف عدوانی اراضی ملی را تنظیم کرده و با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، نسبت به ثبت و ارسال آن، به دادگاه صالح، اقدام کند.
• در گام آخر، شاکی باید، اقدام به پرداخت هزینه دادرسی و تعرفه خدمات دفاتر قضایی، نموده تا دفاتر، شکواییه او را ثبت و به مرجع صالح، ارسال کنند. شایان ذکر است، از آنجا که طرح دعوای تصرف عدوانی کیفری در خصوص اراضی ملی، صرفا از سوی مالک دارای سند مالکیت، امکان پذیر است، اداره ذی صلاح که شاکی است، باید، از سند رسمی یا برگ تشخیص قطعیت یافته ملی شناخته شدن زمین و مالکیت اداره بر آن، به همراه نقشه، برخوردار باشد.
• پس از ثبت شکواییه، پرونده جرم تصرف عدوانی اراضی ملی، در دادسرا، تشکیل شده و رسیدگی و تحقیقات مقدماتی، در خصوص جرم مورد شکایت آغاز می شود تا یکی از قرارهای منع تعقیب یا جلب به دادرسی، صادر گردد. چنانچه، دادسرا، ادله ارائه شده برای انتساب جرم تصرف عدوانی را، کافی نداند، قرار منع تعقیب را صادر و پرونده را مختومه اعلام می نماید و در صورتی که ادله، برای انتساب جرم به متهم کافی باشد، دادسرا، قرار جلب به دادرسی را صادر و پرونده، برای صدور کیفر خواست، نزد دادستان، ارسال می نماید. پس از صدور کیفر خواست، پرونده از دادسرا، به دادگاه کیفری، ارجاع خواهد شد. دادگاه کیفری، پس از رسیدگی، در صورتی که تصرف عدوانی اراضی ملی را، محرز بداند، حکم مجازات این جرم را صادر خواهد کرد و پس از اینکه پرونده، مراحل اعتراض را طی نمود و حکم، قطعی شد، پرونده را برای اجرای حکم توسط دادستان، به بخش اجرای احکام دادسرا، خواهد فرستاد. شایان ذکر است، رسیدگی به این موضوع، خارج از مهلت، صورت خواهد گرفت و قاضی، تا مشخص شدن نتیجه، بر رفع تصرف، دستور خواهد داد.

نمونه رای وحدت رویه در خصوص تصرف عدوانی اراضی ملی

یکی از مباحث مهمی که در خصوص تصرف عدوانی اراضی ملی، مطرح می گردد، این است که آیا این جرم، مشمول مرور زمان، خواهد شد یا خیر و مستند قانونی آن چیست؟ لذا در این بخش، قصد داریم با استناد به رای وحدت رویه شماره 659-1381/03/07در خصوص تصرف عدوانی اراضی ملی، به این پرسش پاسخ دهیم و فایل دانلود رای را ارائه کنیم. متن رای وحدت رویه شماره 659-1381/03/07، تصرف عدوانی اراضی ملی شده را از جرائم مستمر دانسته و آن را مشمول مرور زمان نمی داند. استناد رای نیز، بر این امر است که علی رغم اینکه تصرف عدوانی، دارای مجازات بازدارنده است و بر اساس ماده 173 قانون آیین دادرسی کیفری، باید مشمول مرور زمان شود، لکن، چون ماهیت این جرم، یک جرم مستمر است، مشمول مروز زمان، نخواهد شد. از آنجا که شکایت از تصرف عدوانی اراضی ملی، با تقدیم شکواییه آن، به دفاتر خدمات قضایی، آغاز می گردد و با توجه به اینکه، برخی افراد، شخصا و بدون مراجعه به وکیل، قصد تنظیم شکایت نامه از تصرف عدوانی اراضی ملی را دارند، در این بخش از مقاله، قصد داریم، متن و فایل دانلود یک نمونه شکواییه تصرف عدوانی اراضی ملی را ارائه کنیم تا متقاضیان بتوانند، در صورت نیاز، از آن، استفاده کنند.

نمونه شکواییه تصرف عدوانی اراضی ملی

شاکی: نام و نام خانوادگی و آدرس

مشتکی عنه: نام و نام خانوادگی و آدرس

موضوع شکایت: تصرف عدوانی اراضی ملی

دلایل و منضمات: سند رسمی- نقشه هوایی از منطقه محل وقوع زمین- نظر کارشناس منابع طبیعی

شرح شکایت

ریاست محترم دادسرا....

احتراما، اینجانب به نمایندگی از اداره منابع طبیعی استان ........... به استحضار می رساند، با توجه به ماده 1 تصویب نامه قانون ملی شدن جنگلهای کشور، مصوب سال 1341، جنگل ها، اموال عمومی محسوب شده و متعلق به دولت هستند؛ اما، متاسفانه، جناب آقای...... بدون داشتن هیچ گونه سابقه تصرف یا سند مالکیت مربوط به قبل از دی ماه سال 1341 و بدون کسب مجوز از منابع طبیعی، اقدام به زراعت در جنگل های ناحیه ...... شمال کشور نموده اند و مرتکب جرم تصرف عدوانی شده اند.

لذا، با توجه به شرح آنچه رفت، از آن مقام محترم، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به مجازات ایشان و رفع تصرف عدوانی، مستدعی است.

یکی از امکاناتی که مشتکی عنه دعوای تصرف عدوانی اراضی ملی، به موجب قانون، از آن برخوردار است، تقدیم لایحه دفاعیه، در خصوص دعوای مطروحه است که ضمن آن، می تواند، اظهارات خود، در مقام دفاع یا دعوا را پس از ثبت لایحه دفاعیه، به صورت مکتوب، تقدیم دادگاه نموده و با استناد به آن، در جلسه دادرسی نیز، حاضر نگردد. لذا، در این بخش، قصد داریم، متن و فایل دانلود یک نمونه لایحه دفاعیه تصرف عدوانی اراضی ملی را خدمت خوانندگان محترم، ارائه نماییم.

نمونه لایحه دفاعیه تصرف عدوانی اراضی ملی

ریاست محترم دادگاه....

احتراما، اینجانب لایحه دفاعیه خویش، در خصوص پرونده شماره .........، با اتهام تصرف عدوانی اراضی ملی را به شرح زیر، خدمت آن مقام محترم، عرض می نمایم: اداره منابع طبیعی استان.....، در مورخ ...... از اینجانب، به جرم تصرف عدوانی زمین مزروعی واقع در ..... با پلاک ثبتی ...... شکایت نموده اند و مدعی شده اند که این قطعه زمین، جزو اراضی ملی بوده و بنده، با زراعت در آن، مرتکب تصرف عدوانی شده ام. این در حالی است که مطابق نظر کارشناس منابع طبیعی، این زمین، از اراضی ملی، محسوب نشده و شایان ذکر است، با توجه به سابقه تصرف اینجانب و داشتن سند رسمی، از سال 1338 در این زمین، شکایت تصرف عدوانی، به دلیل سابقه تصرف بنده، نسبت به این جانب، صدق نمی نماید. لذا از آن مقام محترم، صدور رای بر برائت اینجانب، مستدعی است.

جرم تخریب منابع طبیعی

یکی از پرسش های رایج در خصوص منابع طبیعی زمین این است که آیا تخریب منابع طبیعی زمین، جرم بوده یا خیر و آیا، ادارات ذی صلاح، حق شکایت از تخریب منابع طبیعی زمین را دارند؟ لذا در این بخش، قصد داریم با مراجعه به قانون مجازات اسلامی، این مساله را مورد بررسی قرار دهیم. ماده 690 قانون مجازات اسلامی، مقرر می دارد: "هر کس ... مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی زمین گردد ... به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید." بنابراین، با توجه به ماده فوق الذکر، باید گفت، تخریب منابع طبیعی زمین، جرم بوده و نهادهای ذی صلاح، می توانند، اقدام به شکایت از تخریب منابع نمایند. شایان ذکر است، مستفاد از این ماده، مجازات تخریب منابع طبیعی، حبس از یک ماه تا یک سال و اعاده وضع، به حال سابق می باشد.

بنابراین تصرف عدوانی اراضی ملی که مجازات حبس و رفع تصرف را به دنبال دارد، به معنای این است که شخصی، بدون داشتن سابقه تصرف، قبل از تاریخ 1341/10/27، و بدون کسب اجازه از نهادهای ذی صلاح، اقدام به تصرف اراضی ملی، نظیر جنگل ها نماید. شکایت از این جرم نیز با ثبت شکواییه آن، از طریق دفاتر خدمات قضایی ممکن می باشد. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

حکم تصرف عدوانی در ملک مشاع چیست؟