ویژگی های سنتور خوب چیست/آشنایی با سنتورهای درجه سه، دو و یک

موارد شناسایی سنتور خوب

شناسایی یک سنتور خوب به مانند سایر سازها نیازمند سالها تخصص و تجربه در نوازندگی و شناخت کیفی ساختار آن می باشد. توصیه ما بر اینست در صورت عدم تجربه کافی، به تنهایی اقدام به خرید سنتور نکنید و حتما با یک فرد آگاه و با تجربه مشورت کنید. بهترین فرد برای مشورت خرید، استاد خودتان می باشد. اما آنچه بطور کلی میتوان ویژگی های یک سنتور خوب را اینگونه بر شمرد:

مهمترین قسمت سنتور، جنس چوب جعبه آن است چرا که اساس و بنای اصلی ساختمان سنتور می باشد. بهترین چوب برای جعبه، چوب گردو است. چوب گردو به خاطر استحکامی که در بافت خود دارد، بسیار مقاوم است و رابطه مستقیمی با طول عمر ساز خواهد داشت. همچنین طنین صدای سنتوری که از چوب گردو ساخته شده باشد، شفاف تر است و از صلابت بیشتری نیز برخوردار می باشد.

مونتاژ استاندارد قطعات، فاکتور مهم دیگری است که قبل از خرید حتما می بایست به آن توجه کافی نمود. قالب کلی ساز باید یکپارچه باشد و همه عوامل اصلی و جانبی، هارمونی دقیقی را داشته باشد.

سطوح ساز باید از پرداخت (به اصطلاح سمباده کاری) مناسبی برخوردار باشد. در همه سازهای سیمی، مسطح بودن صفحه در کیفیت صدای ساز دارای اهمیت فوق العاده ای می باشد. دقت داشته باشید سابدهی به بهترین نحو انجام گرفته باشد و هیچ برجستگی ریز و درشتی بر سطح آن وجود نداشته باشد. با لمس ساز از طریق نوک انگشتان، تا حدود زیادی میتوان این موضوع را تشخیص داد.

رنگ ساز یکی دیگر از موارد مهم برای یک سنتور خوب محسوب می شود. رنگ سنتور بایستی زیبا باشد. صفحه سنتور بر خلاف سه تار و تار و گیتار و... در هنگام نوازندگی درست در مقابل دیدگان نوازنده قرار دارد. زیبایی ساز نقش انگیزشی مهمی را ایفا می کند. از نظر فنی هم باید رنگ ساز به گونه ای باشد که دید نوازنده را نسبت به سیمها کور نکند. به عبارتی باعث استتار سیمها در زمینه صحفه نگردد. به جنس رنگ هم باید دقت کرد که از دوام کافی برخوردار باشد.

گوشی ها باید از آبکاری استیل باشند. چون هم زیبایی ظاهری دارد و هم دوام و ماندگاری طولانی. و اینکه زود اکسید نمیشود (به اصطلاح زنگ نمیزند).

گلها روی صفحه (گلهای پنج پر یا شش پر) باید دقیق روی صفحه ایجاد شده باشد. کوچکترین اختلاف در محل اصلی، چهره ی نازیبایی را روی صفحه ی سنتور ایجاد خواهد کرد.

خرکها باید با طرح مناسب ساخته شوند. خرکهای قلابی به راحتی قابل تشخیص نیستند. اگر جنس به کار رفته و تراش آنها غیر استاندارد باشد، تاثیر زیادی را بر افت کیفیت ساز خواهند گذاشت. همچنین رنگ آنها باید متناسب با رنگ جعبه رزونانس باشد.

نحوه ی قلاب سیمها و شکل آنها در صدای ساز مؤثر نیست بلکه قلاب باید کامل و سالم باشد تا باعث پارگی سیم نشود.

مانند نحوه ی قلاب، پیچاندن سیم تأثیری در صدای ساز ندارد و فقط بهتر است به نحو شیک و تمیز کار شده باشد و از ظاهر خوبی برخوردار باشد. تنها باید سیمها درست به گوشی ها پیچیده شده باشند تا سیم ها هنگام کوک پاره نشوند گوشی ها باید منظم و در یک راستا متصل شوند تا کوک را بهتر نگهدارند. شکل گوشی ها در محلی که در کلاف فرو می رود، یک مخروط ناقص است تا بهتر کوک نگه داشته شود. سوراخی که در روی کلاف برای گوشی ایجاد می شود باید کاملا هم اندازه و هم شکل گوشی باشد. یعنی گوشی باید حرکت راحتی در سوراخ داشته باشد، نه آنچنان تنگ که به سختی بپیچد (که گاهی باعث ترک خوردن اطراف سوراخ می شود) نه آن چنان گشاد که گوشی لق شود. خود گوشی ها فلزی (فولادی) هستند. باید دقت کرد چون این گوشی ها با تراشکاری شکل می گیرند معمولا جای تیغه دستگاه تراشکاری روی قسمتی که وارد سوراخ می شود می ماند.

از دیگر بخش های سنتور که باید توجه کرد کلاف های سنتور است. کلافها ضخامتی حدود 16 – 17 میلیمتر دارند. ارتفاع آنها (که همان ارتفاع سنتور باشد) حدود 6 سانتیمتر می باشد. شاید بپرسید سوراخ روی کلاف جلو (و گاهی کلاف پشت) سنتور چیست؟ این سوراخ برای قرار دادن پل های رگلاژ سنتور است. معمولا در داخل سنتور 4 پل (2تا چپ ، 2 تا راست) قرار میگیرد که صدای ساز را منظم می کند.

موضوع بعدی صدای ساز میباشد. نمیتوان با چند جمله توضیح داد که چگونه صدای خوب را تشخیص بدیم. اما نکاتی که باید در نظر گرفت، یکی اینکه نباید ساز از صدای زنگ زیادی برخوردار باشد. طنین صدا نیز باید نه خیلی زیاد باشد و نه خیلی کم. البته برای سنجش صدا، حتما سنتور باید کوک باشد. از فروشنده بخواهید آن را کامل کوک کند. صدای سنتور میبایست شفاف و رسا باشد و جنسیت آن در بخش های مختلف (پوزیسیون ها ) یکی باشد و یک دستی آن از خرکی به خرک دیگر حفظ شود صدای سنتور نباید با صدای چوب (تقه، تپ تپ ) همراه باشد ، هر چند هرچه به سمت سوپرانو پیش میرویم صدای چوب هم بیشتر میشود که این در پیانو های درجه یک هم وجود دارد اما صدای چوب نباید به صدای سنتور برتری داشته باشد.

ویژگی های سنتور درجه سه، دو و یک

برای اینکه یک سنتور خوب را بشناسید باید نکاتی را درباره تهیه یک سنتور خوب بدانید که در ادامه سازی های همه آنچه را که باید درباره یک سنتور درجه یک تا درجه سه بدانید به شما آموزش خواهد داد.

نحوه تشخیص سنتور درجه 3

1. به چهارچوب و جعبه صوتی سنتور دقت کنید و آن را به طور کامل وارسی کنید (هر چهار ضلع محیط آن، صفحه رویی و زیری و تمام اتصالها و جاهایی که به هم چسبیده شده اند). در هیچ قسمتی ترک و شکستگی نباید وجود داشته باشد. اگر سنتوری ترک یا شکستگی داشته باشد، حتی اگر سنتور ناظمی باشد یا بهترین چوب برای آن به کار رفته باشد، ارزش ندارد و سرمایه گذاری روی آن توصیه نمی شود.
2. سنتور را بلند کنید و مسطح بودن سطح رویی و زیری را با چشم بسنجید. می توانید سنتور را روی سطح مسطحی قرار داده و چک کنید که به اصطلاح لق نمی خورد. یک سنتور نو قاعدتا نباید انحنا داشته باشد و ممکن است این انحنا به تدریج بیشتر شده و به ترک منجر شود.
3. تخلخل طبیعی چوب را با ترک نباید اشتباه گرفت. یک چوب طبیعی شیارهای خیلی ظریفی دارد که نباید از حدی بیشتر باشد. وجود همین شیارهای طبیعی است که در طنین صدای سنتور نقش دارد.
4. سنتور را به آرامی تکان دهید. نباید صدای اضافه بشنوید. گاهی پل سنتور افتاده است و موقع تکان دادن صدا می دهد که نشانه خوبی نمی باشد.
5. سیمهای سنتور، گوشی ها، سیم گیرها و مفتولهای سیمی روی شیطانک و خرکها را با دقت نگاه کرده و لمس کنید. این فلزها نباید زنگ زده باشند. در اثر زنگ زدگی رنگ این فلزها تیره و گاهی قرمز شده و هنگام لمس کردن زبر می شوند. زنگ زدگی نشان از آن دارد که از ارزان ترین مواد برای ساخت سنتور استفاده شده است و به مرور زمان این مساله بدتر شده و نه تنها کوک سنتور خراب می شود بلکه صدای سنتور نیز افت خواهد کرد.
6. به محل فرو رفتن گوشیها، سیم گیرها و سیمها (جایی که از شیطانک عبور می کنند) در چوب سنتور نگاه کنید. آثار آسیب جدی یا شکسته شدن یا خرد شدن چوب نباید وجود داشته باشد. اگر باشد از خرید آن سنتور منصرف شوید.
7. روی چوب سنتور گره نباید وجود داشته باشد. بخصوص گرههای بزرگی که در مرکزشان ترک دارد. گاه جای میخ و سوراخ شدگی دیده می شود که آن نیز نکته خوبی به شمار نمی رود. گره جایی از چوب است که رنگ آن تیره تر به نظر می رسد و حالت تخلخلی خود را از دست می دهد. معمولا گرهها نقاط ضعف چوب هستند و می توانند مشکل ساز باشند.
8. خواهشمند است به جنبه های ظاهری مانند خاتم کاری، جعبه های چرمی، مضرابهای کادویی و گارانتی فروشنده در صورتی که هفت مورد بالا وجود داشته باشد توجه نکنید. زیرا هیچیک به تنهایی تضمینی بر خوش ساختی سنتور نمی باشد.

نحوه تشخیص سنتور درجه 1

1. سنتورهای خوش ساخت در مجموع ظاهر منظم و تمیزی دارند. جای شره رنگ و چسب چوب روی آنها دیده نمی شود و گوشی ها و سیم گیرها کاملا منظم و ردیف قرار گرفته و یک اندازه هستند.
2. در سنتور خوش ساخت گوشی ها خیلی سفت یا خیلی شل نیستند به گونه ای که به راحتی می توان سنتور را کوک کرد و این کوک در طول زمان حفظ می شود. برای امتحان این مساله باید با کوک کردن سنتور آشنایی داشته باشید و بتوانید چند سیم سفید و چند سیم زرد را کوک کرده و از همسان بودن کارکرد گوشی ها مطمئن شوید.
3. در یک سنتور خوش ساخت جنس فلزهای به کار رفته اعلا و درجه یک بوده و نه تنها زنگ زدگی در آن مشاهده نمی شود، بلکه سازنده یا فروشنده باید بتواند ضدزنگ بودن فولاد به کار رفته را تضمین کند.
4. در سنتور خوش ساخت، ضخامت صفحه رویی و زیری سنتور از حد مجاز بیشتر نمی باشد. این ضخامت اندازه ثابتی ندارد ولی معمولا از 5 میلیمتر بیشتر نمی باشد.
5. چوب به کار رفته در سنتور باید چوب یک دست و سالمی باشد. معمولا رنگ مات و تیره برای سنتور بهتر است زیرا سیمها را بهتر می توان دید. چوب گردو نیز چوب محکم و متداولی است، هر چند از چوبهای دیگر نیز می توان برای ساخت سنتور استفاده کرد.
6. کوک سنتور موقع امتحان کردن صدای آن باید درست باشد. اگر سنتور سل کوک می خرید و فروشنده آن را نیم پرده پایین تر کوک کرده باشد، خیلی از اشکالات کوکی و ساختاری آن ممکن است مخفی بماند. با خود یک دیاپازون ببرید تا مطمئن شوید کوک سنتور از حد معمول بالاتر یا پایین تر نیست.
7. داشتن مهر یا امضای سازنده به تنهایی چیزی را ثابت نمی کند، مگر در مواردی که فرد سازنده خیلی معروف باشد. حتی در آن صورت نیز باید در نظر داشت که حتی سازندگان بسیار معروف نیز سازهای بدصدا یا بدساخت داشته اند. بنابراین به معیارهای گفته شده بیشتر دقت کنید تا به مهر و امضا و تزئینات ساز.
8. معمولا سازهای خوش ساخت توسط فروشنده یا سازنده گارانتی می شوند. به این نحو که فرد به حدی از کار خود مطمئن است که حاضر است در صورت بروز مشکلات ساختاری، آن را تعویض یا اصلاح نماید. به خاطر داشته باشد که جز در موارد معدودی سنتور قابل تعمیر نیست و بهتر است از همان ابتدا مشکلی وجود نداشته باشد.
9. کلید سنتور خوش ساخت دقیقا اندازه گوشی های آن است و جای چکش کاری روی آن دیده نمی شود.

نحوه تشخیص سنتور درجه 2

اگر سنتوری تمام موارد لیست درجه یک و سه را نداشت به طبع از نظر ساختاری درجه 2 به شمار می رود.

همه چیز درباره ساز سنتور