بسیاری از ما در زندگی روزمره با کلیشهها و هنجارهای دستوپاگیری روبهرو هستیم که به ما میگویند دقیقا چطور رفتار کنیم. بااینحال، برخی از این هنجارها نه مشکلی ایجاد میکنند و نه آسیبی به کسی میرسانند. این مسئله زمانی مشکلساز میشود که پای جنسیتها به میان میآید و هنجارهایی بر مبنای زن یا مرد بودن افراد تعیین میکنند و میگویند رفتار آنها باید چگونه باشد. یکی از این مفاهیم بسیار مهم زنانگی سمی است؛ این اصطلاح گسترده توصیفکننده انتظارات مبتنی بر جنسیتِ جامعه از زنان است و به آنها فشار میآورد خودشان را به ویژگیها و معیارهای کلیشهای زنانه محدود کنند. ازآنجاکه این موضوع بسیار بحثبرانگیز و مهم است، این مقاله را به بررسی آن اختصاص دادهایم. با ما همراه باشید.
Toxic Femininity یا زنانگی سمی شامل هر گونه افکار، اعمال یا رفتار زنان است که به بهای استقلال، گماشتگی، طیف کامل احساسات، و رفاه عاطفی و روانی زن، به نفع یا به احترام دیگران، معمولاً مردان، به تعویق میافتد.
به نظر می رسد مردانگی سمی و زنانگی سمی دو روی یک سکه هستند، اما قدرت جریان پنهانی است که مردان را به ایفای نقشی تهاجمی، خشونت آمیز، ترسناک و مسلط جنسی به منظور حفظ قدرت و زنان را برای جلب رضایت آنها برای ماندن در قدرت به منظور اجتناب از مجازات و درد تحت فشار قرار می دهد.
هم مردانگی سمی و هم زنانگی سمی توسط مردان و زنان انجام می شود تا ارزش خود را در جامعه حفظ کنند. مردانگی سمی و زنانگی سمی به مردان و زنان می گوید که ارزش، و اعتبار آنها به عنوان مرد و زن مشروط به پایبندی آنها به این نقش هاست. این ساختارهای اجتماعی رفتار مطیع زنان را تقویت میکند و مردان را با ادعای پذیرش خشونت قادر میسازد.
فرض زنانگی سمی بر این است که زنان صرفا وجود دارند تا یک مرد در زندگی آنها، که میتواند پدر یا شوهر باشد، ارزش آنها را تعریف و قضاوت کند. زنانگی سمی از پذیرش خاموش خشونت و سلطه برای بقا حمایت میکند. بنابراین زنانگی سمی میگوید زنان باید:
ساکت و منفعل و ازخودگذشته باشند
مطیع و تسلیم باشند
پرورشدهنده باشند
خانهداری و ارزشهای خانوادهمحور را پاس بدارند
خود را جذاب نشان دهند.
مصداقش را در دنیای واقعی با این جملات میبینیم:
هیس، دختر نباید صداش بلند باشه
وقتی شوهرت میگه نه، باید بگی چشم
یه بچه بیار باهاش سرگرم شو
مراقبت از بچهها وظیفه زنه
به خودت برس. دلت میخواد چشم شوهرت دنبال بقیه باشه؟
بنابراین زنانگی سمی و مردانگی سمی هر دو بهصراحت به زنان و مردان میگویند باید با کلیشههای سنتی مطابقت داشته باشند یا تلاش کنند با آن کلیشهها هماهنگ شوند.
زنانگی سمی باعث میشود که زنان انتظارات غیرواقعی از خودشان داشته باشند.حتی زنانگی سمی باعث فرسودگی روابط نیز میشود.زنانگی سمی در محیط کار باعث اذیت دیگر کارمندان شده و همچنین ممکن است اینگونه زنان دست به قلدری بزنند. قلدری در محیط کار بر سلامت روان آنها تأثیر بسیار منفی میگذارد.
باعث ایجاد اضطراب، افسردگی و کاهش اعتمادبهنفس زنان میشود.زنانگی سمی میتواند باعث ایجاد شرم و گناه درون شما شده و در جامعه احساس بسیار بدی داشته باشید. این احساس بد بر روی روابط شخصی و حرفهای شما تأثیر بسزایی میگذارد.
حقیقت این است که زنانگی سمی از الگوهای سفتوسخت جامعه نشئت میگیرد، اما خود افراد هم آن را تقویت میکنند. وقتی زنان ناخودآگاه تلاش میکنند ارزشمند باشند یا در جامعهای مردسالار پذیرفته شوند، یعنی این هنجارها را در خود درونیسازی کردهاند. وقتی زنی به خودش میقبولاند که ارزشهای او در مطیعبودن، ساکت و مؤدببودن، پرورشدهندهبودن و موارد دیگری خلاصه میشود که در بخش قبل برشمردیم، یعنی زنانگی سمی را در خود تقویت کرده است.
البته باید یک چیز را روشن کنیم؛ داشتن این ویژگیها هیچ ایرادی ندارد. یعنی اگر زنی تمایل دارد بعد از ازدواج خانهداری کند و بلافاصله مادر شود، واقعا اشکالی ندارد. این تمایلات زمانی به زنانگی سمی تبدیل میشوند که زن خودش را مجبور کند برخلاف میلش این ویژگیها را نشان دهد و نیازهای واقعی خودش را سرکوب کند. مثلا اگر دوست ندارید شغلتان را رها کنید، اما بعد از ازدواج این کار را انجام میدهید چون باید اینطور باشد، زنانگی سمی در شما ایجاد شده است.
زنانگی سمی همان چیزی است که اکثر ما به عنوان زنانگی سنتی شناخته ایم و این بر اساس باور پدرسالاری مبنی بر اینکه یک زن باید چه شکلی باشد، باید چگونه رفتار کند و آنچه باید و نباید انجام دهد، شکل گرفته است و همه چیز ناشی از مطیع بودن او در مقابل مردانگی سمی است .اما باید یاد بگیریم چگونه با این کلیشه ها مبارزه کنیم!
یکی از کارهایی که میتوانید برای مبارزه با زنانگی سمی انجام دهید این است که با دیگران همدلی بیشتری داشته باشید. اگر احساس میکنید کاری که انجام میدهید بسیار اشتباه است، سعی کنید که از دیدگاه او به مسائل زندگی نگاه کنید.
از قضاوت دیگران دست بردارید و سعی کنید افراد را همانگونه که هستند ببینید، نه آنگونه که خودتان دوست دارید باشند. در این صورت میتوانید با دیگران ارتباط برقرار کنید.
اگر با شخصی برخورد کردید که نشانههایی از زنانگی سمی را دارد با او صحبت کنید و به او بگویید که رفتارهایش بسیار مضر است. اجازه ندهید که در اطراف ما افرادی باشند که به این رفتارهای خود افتخار کنند.
اگر شما خودتان یک زن هستید سعی کنید به افراد دیگر نشان دهید که هیچ اشکالی ندارد که خودتان باشید. فشارهای اجتماعی ناشی از زنانگی سمی را به هیچ وجه نپذیرید. به افراد بگویید که هرکسی میتواند ویژگیهای منحصر به فردی داشته باشد و بابت آن خصوصیات به خودش افتخار کند.
ما میتوانیم به دیگران روحیه داده و اعتماد به نفس آنها را افزایش دهیم. درواقع با این کار میتوان الگوی بهتری برای فرزندان و دختران سرزمینمان باشیم. به آنها نشان دهید که میتوانند زنی قوی و نیرومند باشند که شجاعت انجام هر کاری را دارند.
از لحاظ ظاهری خودتان را با زنان دیگر مقایسه نکنید. شما عزیزان باید بدانید که همه افراد نقاط ضعف و قوت بسیار زیادی دارند. به جای اینکه به این موارد توجه کنید، سعی کنید که دستاوردهای زنان را یادآوری کرده و آنها را تشویق کنید.
هیچوقت خودتان را با تصاویر که در شبکههای اجتماعی میبینید مقایسه نکنید. به زیبایی منحصر به فرد خود افتخار کرده و بدانید که برای منحصر به فرد و زیبا بودن، حتماً لازم نیست بدنی لاغر اسکینی و همه چیز تمام داشته باشید. حتی نیازی نیست که آرایش آنچنان زیادی بکنید.
سعی کنید باورهای خود را به چالش بکشید. آیا شما معتقد هستید که زنان و مردان نمیتوانند با همدیگر دوست شوند؟ آیا تصور میکنید تمام زنان و مردان بد هستند؟! تصوری که شما نسبت به خودتان دارید چیست؟! آیا احساس خوبی نسبت به خود دارید؟
شما عزیزان باید بپذیریرید که هر فردی در زندگی تجربیات مختلفی دارد که باعث شکل گرفتن رفتار او میشود. اگر تمایل دارید با کسی رابطه بهتری داشته باشید باید اشتباهاتی که درگذشته انجام داده است را ببخشید.
زنان را تشویق کنید تا بتوانند به خودشان عشق بورزند. به آنها کمک کنید تا زندگی بسیار سالمی داشته و بتوانند پیشرفت کنند. اگر زنان احساسات خودشان را با شما بیان میکنند، آنها را تحقیر نکنید، بلکه او را حمایت و تشویق کرده تا بتوانند از خودشان بیشتر بگویند. از افکار و احساسات و همچنین بدن او تعریف و تمجید کنید. در برخی از مواقع با او همدلی نیز داشته باشید.
زنانگی و مردانگی سمی افراد را بسیار تحت فشار قرار میدهد. آنها به جای اینکه برای زندگی مناسب و ارتباط واقعی با دیگران تلاش کنند، مدام سعی میکنند بهتر از دیگران باشند. در جامعهای که زنانگی سمی وجود دارد ممکن است زنانی که به این نوع سبک زندگی پایبند هستند، تشویق شوند و افرادی که این کارها را انجام نمیدهند مجازات شوند.