به گزارش سرویس سیاست پایگاه خبری ساعدنیوز، در روزهای اخیر، ویدیویی کوتاه از دیدار مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در فضای مجازی و رسانهها جنجالبرانگیز شده است. این ویدیو که بخشی از گفتگوهای دوجانبه در مورد پروژه راهآهن رشت-آستارا را نشان میدهد، با انتشار نسخههای بریدهشده و تحریفشده، به سوژهای برای انتقادات سیاسی تبدیل شده. اما بررسی دقیقتر نشان میدهد که ماجرا بیش از یک "اشتباه آماری"، به تحریف رسانهای و حاشیهسازی مربوط است.
پروژه راهآهن رشت-آستارا بخشی از کریدور شمال-جنوب است که قرار است ایران را به روسیه و کشورهای قفقاز متصل کند. این پروژه استراتژیک، که طول کلی آن حدود 162 کیلومتر است، از سالها پیش در حال اجرا بوده و تملک اراضی آن یکی از چالشهای اصلی به شمار میرود. طبق گزارشهای رسمی، معاون وزیر راه و شهرسازی دو هفته پیش از دیدار، اعلام کرده بود که 93 کیلومتر از اراضی تملک شده است.
در دیدار اخیر پزشکیان و پوتین، رئیسجمهور ایران با اشاره به پیشرفت پروژه گفت: "تا امروز تملک 110 کیلومتر از اراضی مسیر انجام شده و ما مصمم هستیم تا پایان سال آینده آن را تکمیل کنیم." اما پوتین، که ظاهراً به آمار قدیمیتر استناد میکرد، پاسخ داد: "93 کیلومتر است." پزشکیان بلافاصله تصحیح کرد: "نه، بالای 100 کیلومتر است؛ 106 کیلومتر. من هر هفته پیگیری میکنم." مترجم نیز این توضیح را به روسی ترجمه کرد.
ویدیوهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی اغلب بخش اولیه گفتگو را نشان میدهند و ادامه آن – جایی که پزشکیان آمار بهروز خود را توضیح میدهد – را حذف کردهاند. این تحریف باعث شده برخی کاربران و رسانههای مخالف دولت، ادعا کنند که "اشراف پوتین به مسائل ایران بیشتر از پزشکیان است" یا حتی پزشکیان را به "بیاطلاعی" متهم کنند. برای مثال، در یکی از پستهای پربازدید در پلتفرم X، کاربری نوشته: "پزشکیان مدعی 110 کیلومتر است، اما پوتین میگوید 93 کیلومتر – خدایا بسسه دیگه."
با این حال، منابع رسمی و کارشناسان فنی آمار ارائهشده توسط پزشکیان را تایید کردهاند. یک مسئول فنی در وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد که تملک اراضی به بیش از 100 کیلومتر رسیده و آمار پوتین مربوط به گزارشهای قدیمیتر است. روزنامه ایران نیز این ماجرا را "سوءبرداشت مغرضانه" خوانده و تاکید کرده که هر دو رئیسجمهور اطلاعات درستی داشتهاند، اما آمار ایرانی بهروزتر بوده.
در پلتفرم X، جستجوها نشان میدهد که بیش از صدها پست در مورد این موضوع منتشر شده، با ترکیبی از انتقادات تند و دفاع از پزشکیان. برخی کاربران آن را "دوئل آماری" نامیدهاند و ادعا کردهاند که این اتفاق نشاندهنده ضعف دولت است. در مقابل، حامیان دولت پاسخ دادهاند: "اطلاعات هر دو درست بود، اما رئیسجمهور ایران دقیقتر پیگیری میکند."
رسانههای اصولگرا مانند تسنیم و عصر ایران این جنجال را "حاشیهسازی کلاسیک در شبکههای اجتماعی" توصیف کردهاند و تاکید کردهاند که تمرکز باید روی پیشرفت پروژه باشد، نه اختلافات ظاهری. همچنین، برخی تحلیلگران اشاره کردهاند که روسیه به دلیل درگیری در جنگ اوکراین، در تامین مالی پروژه تاخیر داشته و این گفتگو بخشی از تلاشها برای تسریع آن بوده.
این ماجرا، که در ابتدا به عنوان یک "اشتباه" جلوه داده شد، در واقع نمونهای از چگونگی تحریف ویدیوها برای اهداف سیاسی است. بررسیها نشان میدهد که آمار پزشکیان بر اساس گزارشهای هفتگی داخلی بوده و پوتین به دادههای قدیمیتر تکیه کرده. با این حال، این جنجال بار دیگر اهمیت شفافیت در گزارشدهی پروژههای ملی را برجسته کرده. دولت ایران اعلام کرده که پروژه رشت-آستارا بدون نیاز به وام روسیه پیش میرود و تمرکز روی سرمایهگذاری مشترک است. در نهایت، این رویداد میتواند فرصتی برای تقویت نظارت عمومی بر پروژههای زیرساختی باشد، نه ابزاری برای تخریب سیاسی.
