به گزارش سرویس دانستنی های جنسی و زناشویی پایگاه خبری ساعدنیوز، داشتن یک رابطه جنسی سالم و رضایتبخش، بخش مهمی از سلامت کلی و صمیمیت در روابط زناشویی است. با این حال، بسیاری از زنان و مردان در دورهای از زندگی خود با چالشها و مشکلاتی در این زمینه مواجه میشوند. صحبت نکردن در مورد این مسائل به دلیل شرم یا عدم آگاهی، اغلب منجر به تشدید مشکل، ایجاد فاصله عاطفی بین زوجین و کاهش کیفیت زندگی میشود. خوشبختانه، امروزه علم پزشکی و روانشناسی به درک عمیقی از این مشکلات دست یافته و راهکارهای درمانی مؤثری برای آنها ارائه میدهد.
این مقاله به منظور آگاهیبخشی و شکستن تابوی صحبت در مورد 10 مشکل عمده جنسی در زنان و مردان تهیه شده است. ما در اینجا به بررسی دقیق هر یک از این مشکلات، علل احتمالی آنها (که میتواند جسمی یا روانی باشد) و روشهای مواجهه و درمان میپردازیم. به یاد داشته باشید که شناخت مشکل، اولین و مهمترین قدم برای یافتن راهحل است. هدف ما ارائه اطلاعاتی بر پایه منابع معتبر است تا شما بتوانید با دیدی بازتر با این چالشها روبرو شوید و در صورت نیاز، از کمک تخصصی بهرهمند گردید.
کاهش میل جنسی یا هیپولیبیدمی (Hypolibidemia)، یکی از شایعترین مشکلات جنسی است که هم زنان و هم مردان را تحت تأثیر قرار میدهد. این مشکل به معنای کاهش یا نبود علاقه و تمایل به فعالیت جنسی است. فردی که دچار کاهش میل جنسی است، به ندرت به رابطه جنسی فکر میکند، شروعکننده آن نیست و تمایل کمی به پاسخ دادن به درخواستهای شریک جنسی خود دارد. این مسئله میتواند به صورت موقتی به دلیل استرس یا خستگی بروز کند یا به یک مشکل مزمن تبدیل شود که نیازمند بررسی دقیقتری است.
علل کاهش میل جنسی بسیار متنوع و پیچیده هستند و میتوانند ترکیبی از عوامل جسمی، روانی و ارتباطی باشند. از نظر جسمی، بیماریهایی مانند دیابت، مشکلات تیروئید، بیماریهای قلبی و عدم تعادل هورمونی (مانند کاهش تستوسترون در مردان و نوسانات استروژن در زنان) نقش مهمی دارند. از نظر روانی، افسردگی، اضطراب، استرس مزمن، مشکلات تصویر بدنی و تجربیات تلخ گذشته میتوانند به شدت میل جنسی را سرکوب کنند. همچنین، مشکلات حلنشده در رابطه عاطفی و عدم صمیمیت با شریک زندگی نیز یکی از دلایل اصلی این عارضه است.
اختلال نعوظ (ED) به ناتوانی مکرر در دستیابی یا حفظ نعوظ کافی برای انجام یک رابطه جنسی رضایتبخش گفته میشود. اگرچه تجربه گاهبهگاه این مشکل طبیعی است، اما اگر به یک مسئله دائمی تبدیل شود، میتواند منشأ استرس شدید، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در رابطه زناشویی باشد. این اختلال یکی از رایجترین مشکلات جنسی در مردان است و شیوع آن با افزایش سن بیشتر میشود، اما این بدان معنا نیست که تنها سالمندان را درگیر میکند.
ریشههای اختلال نعوظ میتواند هم فیزیکی و هم روانی باشد. در بسیاری از موارد، یک مشکل جسمی زمینهای وجود دارد. بیماریهای قلبی-عروقی، فشار خون بالا، دیابت، چاقی، کلسترول بالا و بیماری پارکینسون از جمله علل شایع فیزیکی هستند. سبک زندگی ناسالم مانند مصرف الکل، سیگار کشیدن و عدم تحرک نیز از عوامل خطر مهم محسوب میشوند. از سوی دیگر، عوامل روانی مانند اضطراب عملکرد جنسی، استرس، افسردگی و مشکلات ارتباطی با شریک زندگی میتوانند به تنهایی یا در ترکیب با عوامل فیزیکی، باعث بروز یا تشدید اختلال نعوظ شوند.
انزال زودرس (PE) به وضعیتی اطلاق میشود که در آن، انزال تقریباً همیشه قبل از یک دقیقه پس از دخول یا زودتر از زمان مطلوب فرد و شریک جنسیاش اتفاق میافتد. فرد مبتلا به این عارضه، توانایی کمی در کنترل یا به تأخیر انداختن انزال خود دارد که این موضوع منجر به نارضایتی و استیصال هر دو طرف رابطه میشود. انزال زودرس شایعترین اختلال عملکرد جنسی در مردان زیر 40 سال است و میتواند تأثیرات منفی عمیقی بر اعتماد به نفس و صمیمیت زناشویی بگذارد.
علت دقیق انزال زودرس هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و روانشناختی در آن دخیل هستند. از نظر بیولوژیکی، سطح غیرطبیعی هورمونها، سطوح پایین سروتونین (یک انتقالدهنده عصبی در مغز) و عوامل ژنتیکی میتوانند نقش داشته باشند. از دیدگاه روانشناختی، اضطراب، بهویژه اضطراب در مورد عملکرد جنسی، استرس، احساس گناه یا تجربیات اولیه جنسی که در شرایط عجلهای رخ دادهاند، میتوانند الگوهای انزال سریع را در فرد شکل دهند. خبر خوب این است که انزال زودرس یکی از قابل درمانترین مشکلات جنسی است.
درد هنگام نزدیکی یا دیسپارونیا (Dyspareunia) به تجربه درد مداوم یا مکرر در ناحیه تناسلی، قبل، حین یا پس از رابطه جنسی گفته میشود. این مشکل یکی از موانع بزرگ برای لذت بردن از صمیمیت جنسی در زنان است و میتواند از یک ناراحتی خفیف تا درد شدید و غیرقابل تحمل متغیر باشد. بسیاری از زنان به دلیل خجالت از بیان این مشکل، در سکوت رنج میبرند که این امر میتواند منجر به ترس از رابطه جنسی و دوری از شریک زندگی شود.
علل درد هنگام نزدیکی بسیار گسترده است. خشکی واژن یکی از شایعترین دلایل است که خود میتواند ناشی از عدم پیشنوازی کافی، تغییرات هورمونی پس از یائسگی یا زایمان، و مصرف برخی داروها باشد. عفونتهای قارچی یا باکتریایی، بیماریهای پوستی ناحیه تناسلی، آسیبهای فیزیکی ناشی از زایمان و شرایطی مانند آندومتریوز یا بیماری التهابی لگن نیز میتوانند باعث درد شوند. علاوه بر این، عوامل روانی مانند استرس، اضطراب، ترس از درد و سابقه تروما یا سوءاستفاده جنسی نقش بسیار مهمی در انقباض غیرارادی عضلات کف لگن و ایجاد درد دارند.
آنورگاسمی (Anorgasmia) به ناتوانی مداوم یا مکرر در رسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم)، علیرغم تحریک جنسی کافی، گفته میشود. این مشکل در زنان شایعتر از مردان است و میتواند به صورت اولیه (فرد هرگز ارگاسم را تجربه نکرده) یا ثانویه (فرد قبلاً توانایی رسیدن به ارگاسم را داشته اما اکنون ندارد) بروز کند. این وضعیت میتواند باعث ناامیدی، اضطراب و نگرانی در مورد کفایت جنسی فرد شده و بر کیفیت رابطه تأثیر منفی بگذارد.
دلایل نرسیدن به ارگاسم نیز مانند سایر مشکلات جنسی، چندوجهی است. از نظر جسمی، مصرف برخی داروها (بهویژه داروهای ضدافسردگی)، بیماریهای مزمن، مشکلات عصبی و تغییرات هورمونی میتوانند تأثیرگذار باشند. با این حال، در بسیاری از موارد، ریشههای روانی و عاطفی نقش پررنگتری دارند. عواملی مانند اضطراب، افسردگی، استرس، نداشتن شناخت کافی از بدن خود، عدم تمرکز حین رابطه، احساس گناه یا شرم در مورد مسائل جنسی، و مشکلات ارتباطی با شریک زندگی از جمله دلایل اصلی آنورگاسمی هستند. عدم تحریک کافی کلیتوریس نیز یکی از دلایل رایج اما قابل حل این مشکل در زنان است.
واژینیسموس یک واکنش غیرارادی بدن است که در آن عضلات اطراف واژن به طور خودکار و محکم منقبض میشوند و هرگونه تلاش برای دخول (توسط آلت تناسلی، انگشت یا تامپون) را دردناک، دشوار یا غیرممکن میسازند. این انقباض کاملاً خارج از کنترل زن است و حتی اگر او از نظر ذهنی تمایل به رابطه داشته باشد، بدن او واکنش متفاوتی نشان میدهد. این وضعیت میتواند منجر به ترس شدید از نزدیکی و اجتناب کامل از آن شود و ازدواجهای بسیاری را با چالش جدی روبرو کند.
علت اصلی واژینیسموس عمدتاً روانی و عاطفی است و اغلب با ترس یا اضطراب در مورد دخول مرتبط است. این ترس میتواند ناشی از تجربیات گذشته مانند معاینات پزشکی دردناک، سابقه سوءاستفاده جنسی، تربیت سختگیرانه و دریافت اطلاعات نادرست یا ترسناک در مورد رابطه جنسی باشد. گاهی نیز یک تجربه دردناک اولیه در رابطه جنسی (مثلاً به دلیل خشکی واژن) میتواند یک چرخه معیوب از ترس، انقباض و درد بیشتر را ایجاد کند. درمان واژینیسموس معمولاً بسیار موفقیتآمیز است و شامل آموزش، مشاوره رواندرمانی و تمرینات فیزیکی تدریجی برای کنترل عضلات کف لگن است.
انزال دیررس (Delayed Ejaculation) که گاهی به آن "اختلال ارگاسم مردانه" نیز گفته میشود، وضعیتی است که در آن مرد برای رسیدن به ارگاسم و انزال، به مدت زمان بسیار طولانی (مثلاً 30 دقیقه یا بیشتر) تحریک جنسی نیاز دارد یا در برخی موارد اصلاً به انزال نمیرسد. این مشکل اگرچه کمتر از انزال زودرس شایع است، اما میتواند به همان اندازه برای فرد و شریک جنسی او خستهکننده و ناراحتکننده باشد و باعث نگرانی در مورد توانایی جنسی و صمیمیت شود.
علل انزال دیررس میتواند شامل عوامل جسمی و روانی باشد. از نظر جسمی، آسیبهای عصبی به لگن، برخی جراحیها (مانند جراحی پروستات)، عفونتها، مشکلات هورمونی و مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، فشار خون و ضد روانپریشی میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند. از نظر روانی، اضطراب، افسردگی، ترس از بارداری، تابوهای مذهبی یا فرهنگی و تفاوت بین واقعیت رابطه جنسی با تخیلات (که اغلب تحت تأثیر محتوای پورنوگرافیک شکل گرفته) از دلایل مهم هستند. گاهی نیز عادت به یک نوع تحریک خاص در خودارضایی، رسیدن به ارگاسم با شریک جنسی را دشوار میسازد.
یکی از رایجترین و در عین حال کمتر صحبتشدهترین مشکلات در روابط طولانیمدت، عدم تطابق یا تفاوت در میل جنسی بین زوجین است. این حالت زمانی رخ میدهد که یکی از طرفین به طور مداوم تمایل بیشتری به رابطه جنسی نسبت به دیگری دارد. این تفاوت میتواند منبع دائمی تنش، سوءتفاهم و احساس طردشدگی در رابطه باشد. فردی که میل بیشتری دارد ممکن است احساس کند که خواستنی نیست و فرد با میل کمتر ممکن است تحت فشار و احساس گناه قرار گیرد.
مهم است که بدانیم تفاوت در میل جنسی لزوماً به معنای وجود یک "مشکل" یا "مقصر" در رابطه نیست. میل جنسی انسان به طور طبیعی در طول زمان و تحت تأثیر عواملی مانند استرس، خستگی، تغییرات هورمونی، بیماری و کیفیت کلی رابطه عاطفی، نوسان میکند. کلید مدیریت این چالش، ارتباط باز و صادقانه است. زوجین باید بتوانند بدون سرزنش، در مورد نیازها، خواستهها و محدودیتهای خود صحبت کنند و به دنبال راهی برای مصالحه باشند که برای هر دو طرف قابل قبول باشد؛ این راهکار میتواند شامل برنامهریزی برای رابطه یا یافتن راههای دیگری برای ابراز صمیمیت فیزیکی باشد.
نحوه نگرش ما به بدن خودمان (تصویر بدنی) تأثیر مستقیمی بر اعتماد به نفس جنسی و توانایی ما برای رها شدن و لذت بردن از رابطه جنسی دارد. افرادی که از بدن خود ناراضی هستند، چه به دلیل وزن، شکل اندام، یا هر ویژگی دیگری، ممکن است در هنگام برهنگی یا صمیمیت فیزیکی دچار خجالت و اضطراب شوند. این نگرانی مداوم در مورد قضاوت شدن توسط شریک جنسی، ذهن را از لذت بردن از لحظه حال منحرف کرده و میتواند مانع از برانگیختگی و رسیدن به ارگاسم شود.
این مشکل هم در زنان و هم در مردان دیده میشود و اغلب توسط فشارهای اجتماعی و رسانهای برای داشتن یک "بدن ایدهآل" تشدید میشود. برای غلبه بر این چالش، کار بر روی پذیرش خود و تمرکز بر عملکرد و احساسات بدن به جای ظاهر آن، بسیار مهم است. شریک زندگی نیز نقش حیاتی در این زمینه دارد؛ ابراز تحسین، تأیید و تمرکز بر ویژگیهای مثبت میتواند به شکل چشمگیری اعتماد به نفس جنسی فرد را افزایش دهد. در موارد شدیدتر، کمک گرفتن از یک رواندرمانگر برای بهبود تصویر بدنی میتواند بسیار مؤثر باشد.
استرس و اضطراب دو دشمن اصلی عملکرد جنسی سالم هستند. وقتی ذهن درگیر نگرانیهای شغلی، مالی، خانوادگی یا هر استرس دیگری است، بدن در حالت "جنگ یا گریز" قرار میگیرد که با حالت آرامش و پذیرش لازم برای فعالیت جنسی در تضاد است. استرس مزمن میتواند سطح هورمون کورتیزول را بالا برده و میل جنسی را در هر دو جنس سرکوب کند. علاوه بر این، اضطراب عملکرد جنسی، یعنی نگرانی شدید در مورد توانایی خود برای ارضای شریک جنسی، یک چرخه معیوب ایجاد میکند.
این اضطراب میتواند منجر به اختلال نعوظ در مردان و مشکل در برانگیختگی یا رسیدن به ارگاسم در زنان شود. هر بار که این اتفاق میافتد، اضطراب برای دفعه بعد بیشتر میشود و احتمال تکرار مشکل را افزایش میدهد. برای شکستن این چرخه، تمرکززدایی از "عملکرد" و تمرکز بر "لذت و صمیمیت" ضروری است. تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، ذهنآگاهی (Mindfulness) و ورزش منظم میتوانند بسیار کمککننده باشند. همچنین، گفتگوی صادقانه با شریک زندگی در مورد این ترسها میتواند فشار را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
مشکلات جنسی، بخشی از تجربه انسانی هستند و میتوانند هر فردی را، صرفنظر از جنسیت، سن یا وضعیت رابطه، تحت تأثیر قرار دهند. همانطور که در این مقاله بررسی شد، این چالشها از کاهش میل جنسی و اختلالات عملکردی مانند نعوظ و انزال گرفته تا مسائل پیچیدهتر روانی مانند اضطراب عملکرد و مشکلات تصویر بدنی را در بر میگیرند. نکته کلیدی این است که بدانیم این مشکلات اغلب ریشههای قابل شناسایی (چه فیزیکی و چه روانی) دارند و مهمتر از آن، قابل درمان هستند.
سکوت و نادیده گرفتن این مسائل، تنها به تعمیق شکاف عاطفی و کاهش کیفیت زندگی منجر میشود. اولین قدم برای حل مشکل، پذیرش وجود آن و سپس گفتگوی صادقانه و بدون قضاوت با شریک زندگی است. قدم بعدی، که اهمیت کمتری ندارد، مراجعه به متخصصان است. یک پزشک میتواند علل جسمی را بررسی کند و یک رواندرمانگر یا سکستراپیست میتواند به شما و شریکتان در یافتن ریشههای روانی و ارتباطی مشکل و یادگیری راهکارهای عملی برای غلبه بر آن کمک کند. به یاد داشته باشید که درخواست کمک، نشانه قدرت است، نه ضعف.
برای مشاهدهی مطالب بیشتر حوزهی دانستنی های جنسی و زناشویی اینجا کلیک کنید
