به گزارش سرویس مجله خانواده ساعد نیوز، دیابت در کودکان بیماری‌ای نیست که بخواهید از کنار آن راحت بگذرید. مرض قند بیماری خاموشی است که ناگهان متوجه آن می‌شوید. مثلا ممکن است احساس کنید کوکتان انرژی لازم برای بازی کردن را ندارد. شاید فکر می‌کنید بیش از حد خسته است. اخیرا، کودکان دچار شب ادراری میشود؛ در حالیکه قبلا با چنین مشکلی مواجه نبوده‌اید. اگر بخواهید به تنهایی با دیابت کودکان مقابله کنید، شاید بیماری شما را مغلوب کند. در حالیکه با کمک پزشک متخصص درصد پیروزی شما بسیار بیشتر است.
قند خون بالا در کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که سطح گلوکز بیش از حد در خون افزایش پیدا می‌کند. گلوکز قندی است که بدن برای تامین انرژی به آن نیاز دارد. این بیماری به طور کلی به دو دسته اصلی تیپ 1 و تیپ 2 تقسیم میشود.
دیابت تیپ یک معمولا به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ می‌دهد. این دیابت در کودکان بیشتر شایع است. در طی آن غده لوزالمعده که به عنوان بخشی از دستگاه گوارش به‌شمار می‌رود، قادر به تولید هورمون انسولین نیست. این هورمون وظیفه هدایت گلوکز به سلول‌های بدن را دارد. وقتی انسولینی در بدن وجود ندارد، گلوکز نیز در اختیار سلول‌ها قرار نخواهد گرفت و در خون جمع میشود. به این ترتیب مرض قند در کودکان از همان بدو تولد بروز خواهد کرد.
دیابت نوع دو، همان مرض قندی است که ممکن است آن را با نام دیابت بزرگسالان نیز بشنوید. نام این بیماری شاید کمی گمراه کننده باشد. با افزایش چاقی، کم‌تحرکی و بی‌تحرکی در کودکان و نوجوانان، بروز دیابت نوع دو در این گروه سنی افزایش پیدا کرده و در واقع باید گفت زنگ خطر آن به صدا درآمده است.
به طور کلی میزان ابتلا به دیابت نوع دو بسیار بیشتر از نوع یک است. نوع دوم بیماری به دلیل رژیم غذایی و سبک نادرست زندگی بروز پیدا می‌کند، به همین دلیل قابل پیشگیری است.
اگر دیابت کودکان از نوع اول باشد، به عنوان یک بیماری ژنتیکی و خود ایمنی از آن یاد میشود. در این شرایط ژن‌هایی که باعث بروز بیماری می‌شوند، از والدین به فرزند انتقال پیدا خواهند کرد. در دیابت نوع یک، سیستم ایمنی بدن، به سلول‌های لوزالمعده که مسئول تولید انسولین هستند، حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند. به این ترتیب بدن قادر به تولید این هورمون نخواهد بود. گلوکز تولید شده از مواد غذایی در خون تجمع می‌کند و به این ترتیب قند خون بالا رخ می‌دهد. البته گاهی اوقات ابتلا به برخی عفونت‌ها می‌تواند باعث بروز این نوع مرض قند نیز شود. علائم بیماری پس از چند هفته ظاهر می‌شوند.
دیابت نوع دو، به دلیل عادات اشتباه غذایی و همچنین نداشتن برنامه ورزشی مناسب بروز پیدا می‌کند. البته وراثت نیز از فاکتورهای ریسک آن به‌شمار می‌رود. با این حال اگر رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی داشته باشید، به راحتی می‌توانید از بروز بیماری پیشگیری کرده و آن را کنترل کنید. علائم بیماری در مدت زمان طولانی بروز پیدا خواهند کرد. ممکن است کودک شما به این بیماری مبتلا باشد، اما علائم و نشانه‌ای از قند خون بالا را در او نبینید. به همین دلیل اگر در گروه پرخطر قرار دارید، لازم است آزمایش خون را جدی بگیرید. گاهی اوقات بیماری آنقدر پیشرفت می‌کند که به سایر ارگان‌های مهم بدن مانند کلیه آسیب وارد می‌کند.
برخی کودکان به شب ادراری مبتلا هستند. این مشکل می‌تواند دلایل متعددی مانند استرس یا بیماری‌های دستگاه ادراری داشته باشد. معمولا تا چهار سالگی ممکن است این مشکل را در فرزند خود مشاهده کنید. در صورتیکه این مشکل همچنان ادامه داشته باشد، باید نسبت به آن حساس باشید، چرا که شب ادراری می‌تواند به دلیل دیابت در کودکان باشد. بخصوص اگر کودک قبلا با چنین مشکلی مواجه نبوده و به یک باره دچار آن شده است. در مورد نوزادان می‌توان گفت، زود به زود پوشک خود را کثیف می‌کنند. این موضوع باید توسط مادر بررسی شود.
وقتی کودک ادرار بیشتری را دفع می‌کند، سطح املاح در بدن بالا می‌رود وبه میل به نوشیدن آب نیز به طور غیر طبیعی در او افزایش پیدا می‌کند. این عارضه خود را با خشکی دهان و احساس تشنگی بیش از حد نشان می‌دهد.
به دنبال تشنگی و نوشیدن آب زیاد، کودک دیگر اشتهایی برای غذا خوردن ندارد، به این ترتیب دچار کاهش وزن خواهد شد.
خارش در ناحیه تناسلی و اطراف آن، احساس خستگی، عدم تمایل به بازی کردن، سردرد، اختلال در بینایی و طولانی شدن روند بهبود زخم از دیگر نشانه‌های دیابت در کودکان است.
یکی از نشانه‌های مهم دیابت کودکان زیر 5 سال و بخصوص بین 2 تا 3 سال، وجود ترشحات چسبناک در ادرار آنها است. همچنین از خواب بیدار نشدن کودک نیز به عنوان علائم خطر دیابت در کودکان به‌شمار می‌رود. در این حالت احتمالا افت شدید قند خون رخ داده است. از اقدامات فوری در این زمان خوراندن مایع شیرین (آبمیوه) به همراه کمی شکر است.
زایمان زودرس
ابتلا مادر به دیابت بارداری
ابتلا والدین به دیابت
وراثت
رژیم غذایی نادرست
کم‌تحرکی و بی‌تحرکی
اضافه وزن
فشار خون بالا
کلسترول بالا
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در دوران بلوغ ریسک ابتلا دختران به این بیماری را افزایش می‌دهد.
ابتلا به دیابت سن خاصی ندارد. تیپ یک آن از همان بدو تولد می‌تواند کودک را درگیر کند. دیابت نوع دو نیز با توجه فاکتورهای ریسک در هر سنی می‌تواند بروز کند.
دیابت کودکان (تیپ 2) معمولا در ابتدای نوجوانی تشخیص داده میشود. این امر به هورمون‌هایی است که در دوران بلوغ ترشح می‌شوند. آنها استفاده از انسولین را سخت‌تر می‌کنند. این موضوع در دختران اهمیت بیشتری دارد.
در کنار وعده‌های اصلی غذایی، حتما از میان وعده‌ها نیزاستفاده کنید. سعی کنید در طی روز حداقل 6 وعده غذایی برای بیماران دیابتی در نظر بگیرید. برای اینکه بدانید از چه خوراکی‌هایی می‌توانید به عنوان میان‌وعده استفاده کنید، حتما با متخصص مشورت داشته باشید.
غذای کودک را با توجه به میزان انسولینی که دریافت می‌کند، تنظیم کنید.
به تغذیه کودک قبل از خواب توجه داشته باشید. تغذیه نادرست می‌تواند منجر به افت قندخون در طی شب شود.
گاهی اوقات به دلایل مختلف مانند جشن تولد ناگزیر به استفاده از کیک، شیرینی و شربت هستیم. این خوراکی‌ها به مقدار قابل توجهی شیرین‌کننده‌های مصنوعی دارند. سالی یکبار مصرف این خوراکی‌ها نمی‌تواند به سلامتی کودک آسیب وارد کند. البته حواستان به مقدار مصرف و تعداد جشن‌هایی که در سال می‌گیرید، باشد. در این شرایط بهتر است با متخصص مشورت داشته باشید تا در مورد مقدار تزریق انسولین به شما کمک کند.
قبل از هرگونه فعالیت شدید مانند تمرینات ورزشی، کودک به مواد قندی نیاز دارد. در غیر این صورت افت قند خون رخ خواهد داد. بهتر است مدت زمان فعالیت ورزشی کودک بیشتر از یک ساعت نباشد.
اگر کودک شما جزء گروه‌های پرخطر است، توجه به علائم نمی‌تواند راه‌حل مطمئنی برای تشخیص قند خون بالا در آنها باشد.
بهترین راه آزمایش خون است. آزمایش قند خون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
آزمایش A1C
آزمایش قندخون ناشتا (fbs)
آزمایش تحمل گلوکز(OGTT)
آزمایش قند خون دوساعته (2hpp)
آزمایش قند خون تصادفی
دیابت در کودکان و بزرگسالان درمان قطعی ندارد. اما خبر خوب این است که به راحتی می‌توانید آن را تحت کنترل درآورید و یک زندگی طبیعی داشته باشید. برای این منظور فقط باید سعی کنید سالم زندگی کنید. متخصصان غدد و تغذیه در این زمینه می‌توانند به شما کمک کنند.
دیابت در کودکان در طولانی مدت می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
آسیب به سیستم قلبی و عروقی
بروز بیماری‌های چشمی
آسیب رساندن به کلیه‌ها و دیگر ارگان‌های مهم بدن مانند کبد
سطح بالای قند خون منجر به آسیب عصبی (نوروپاتی) میشود
خشکی پوست
بیماری‌های دهان و دندان
کودکان دیابتی نسبت به سایر کودکان در خوردن برخی خوراکی‌های خوشمزه مانند نان خامه‌ای، بستنی و انواع شیرینی محدودیت دارند. این موضوع در جمع و گروه‌های دوستانه می‌تواند باعث آزردگی روحی آنها شود. شرایطی را فراهم کنید تا همیشه فرزندتان در رابطه با این مسائل با شما صحبت کند.
اگر کودک شما به مهد یا مدرسه می‌رود، حتما درمورد بیماری او با مربیان و معلمان صحبت کنید. به این ترتیب آنها می‌دانند که کودک در ساعات خاصی باید غذا بخورد یا انسولین تزریق کند.
درگذشته دیابت در کودکان کمتر شایع بوده است، اما امروزه به دلیل دریافت بیش از حد کالری و کم تحرکی این بیماری شیوع بیشتری پیدا کرده است. علم با همه پیشرفتش نمی‌تواند این بیماری را به طور قطعی درمان کند اما راه‌حل کاربردی برای پیشگیری از آن را ارائه کرده است. آشنایی با این راهکارها و به کار بستن آنها کلید غلبه بر دیابت است.
