اعمال و دعای روز بیست‌وپنجم ماه رمضان / تلاوت جزء 25 قرآن کریم با صدای استاد معتز آقایی به همراه معنی + ویدئو

برای هر روز ماه مبارک رمضان ماه مهمانی خداوند که درجات و عظمت بالایی دارد، اعمالی به روزه داران توصیه شده است؛ اعمالی که به جهت نوع و ادا کردنشان در ماه خدا ثواب زیادی به همراه دارند. اعمال مربوط به شب و روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان در ادامه آمده است:

دعای روز بیست و پنجم ماه رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ محبّاً لأوْلیائِکَ ومُعادیاً لأعْدائِکَ مُسْتَنّاً بِسُنّهِ خاتَمِ انْبیائِکَ یا عاصِمَ قُلوبِ النّبییّن

خدایا قرار بده در این روز دوست دوستانت و دشمن دشمنانت و پیرو راه و روش خاتم پیغمبرانت، ای نگهدار دل‌های پیامبران.

نماز روز بیست و پنجم ماه رمضان

برای شب بیست و پنجم ماه مبارک رمضان هشت رکعت نماز و در هر رکعت یک بار سوره حمد و ده بار سوره توحید مورد سفارش قرار گرفته است.

دعای پیامبر (ص) در شب بیست و پنجم رمضان (اقبال الاعمال)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیله الخامسه و العشرین من شهر رمضان‏، و من ذلک ما یختص بهذه اللیله من الدعاء، دعاء آخر فی هذه اللیله مروی عن النبی ص‏

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه، و دعاهای مخصوص این شب عبارتند از (سومین دعا) دعای دیگر این شب منقول از پیامبر اکرم-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-:

تَبَارَکَ‏ (اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ )[1]‏ خَالِقُ الْخَلْقِ وَ مُنْشِئُ السَّحَابِ الثِّقَالِ وَ آمِرُ الرَّعْدِ أَنْ یُسَبِّحَ لَهُ‏
بلندمرتبه باد خدایی که بهترین آفریننده است، آفریده‌ها را آفرید و ابرها [ی سنگین] را پدید آورد و به آذرخش دستور داد که او را به پاکی بستاید.

(تَبارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَ هُوَ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا )[2]
بلندمرتبه باد خدایی که سلطنت در دست او است و بر هر چیز توانا است، خدایی که مرگ و زندگانی را آفرید تا شما را بیازماید که عمل کدام‌یک از شما نیکوتر است.

(تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی‏ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً )[3] (تَبارَکَ الَّذِی إِنْ شاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْراً مِنْ ذلِکَ
بلندمرتبه باد خدایی که فرقان را [قرآنی که حقّ را از باطل جدا می‌سازد] بر بنده‌اش فروفرستاد تا به جهانیان بیم دهد. بلندمرتبه باد خدایی که اگر بخواهد، بهتر از این را برای تو قرار می‌دهد،

جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ یَجْعَلْ لَکَ قُصُوراً )[4] تَبَارَکَ‏ (اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ )[5]‏ یَا إِلَهِی وَ إِلَهَ الْعَالَمِینَ
بهشت‌هایی که از زیر درختان آن، جوی‌ها روان است و کاخ‌هایی برای تو قرار می‌دهد. بلندمرتبه باد خدایی که بهترین آفریننده است. [ای معبود من و معبود جهانیان

وَ إِلَهَ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ
و معبود آسمان‌های هفتگانه و آنچه در آن‌ها و میان آن‌ها است،

صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّهِ وَ نَجِّنِی مِنَ النَّارِ إِنَّکَ أَنْتَ الْمُنْجِی الْمَنَّان‏
بر حضرت محمّد و خاندان او درود فرست و بهشت را به من ارزانی دار و از آتش جهنّم نجات بخش، به راستی که تو نجات‌دهنده و بخشنده‌ای].

[1]) سوره المومنون، آیه 14
[2]) سوره الملک، آیه 1-2
[3]) سوره الفرقان، آیه 1
[4]) سوره الفرقان، آیه 10
[5]) سوره المومنون، آیه 14

دعای پیامبر (ص) در شب بیست و پنجم رمضان (بلدالامین)

وَ ذَکَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الصَّفْوَانِیُّ فِی کِتَابِ بُلْغَهِ الْمُقِیمِ وَ زَادِ الْمُسَافِرِ

در کتاب‌های بلغه المقیم و زاد المسافر، عبد الله الصفوانی نقل کرده است که:

أَنَّ النَّبِیَّ ص کَانَ یَدْعُو بِهَذِهِ الْأَدْعِیَهِ فِی لَیَالِی شَهْرِ رَمَضَانَ اَللَّیْلَهِ اَلْخَامِسَهِ وَ اَلْعِشْرِینَ

پیامبر صلی الله علیه و آله به این دعاها را در شب‌های ماه رمضان می‌خواندند. شب بیست و پنجم:

تَبَارَکَ اَللّٰهُ أَحْسَنُ اَلْخٰالِقِینَ خَالِقُ اَلْخَلْقِ وَ مُنْشِئُ اَلسَّحَابِ وَ أَمَرَ اَلرَّعْدَ یُسَبِّحُ لَهُ

(تَبٰارَکَ اَلَّذِی بِیَدِهِ اَلْمُلْکُ وَ هُوَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ اَلَّذِی خَلَقَ اَلْمَوْتَ وَ اَلْحَیٰاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً) [1]

(تَبٰارَکَ اَلَّذِی نَزَّلَ اَلْفُرْقٰانَ عَلیٰ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعٰالَمِینَ نَذِیراً) [2] (تَبٰارَکَ اَلَّذِی إِنْ شٰاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْراً مِنْ ذٰلِکَ

جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ وَ یَجْعَلْ لَکَ قُصُوراً) [3] تَبَارَکَ اَللّٰهُ أَحْسَنُ اَلْخٰالِقِینَ یَا إِلَهِی وَ إِلَهَ اَلْعَالَمِینَ

وَ إِلَهَ اَلسَّمَاوَاتِ اَلسَّبْعِ وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ إِلَهَ اَلْأَرَضِینَ اَلسَّبْعِ وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ

صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اُمْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّهِ وَ نَجِّنِی مِنَ اَلنَّارِ إِنَّکَ أَنْتَ اَلْمُنْجِی اَلْمَنَّانُ

[1]) سوره الملک، آیات 1-2[2]) سوره الفرقان، آیه 1[3]) سوره الفرقان، آیه 10.

دعای شب بیست و پنجم رمضان به نقل از محمد بن ابی قره

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیله الخامسه و العشرین من شهر رمضان‏، و من ذلک ما یختص بهذه اللیله من الدعاء

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه، و دعاهای مخصوص این شب عبارتند از (اولین دعا):

رَوَی [بِرِوَایَهِ] مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی قُرَّهَ رَحِمَهُ اللَّهُ وَ هُوَ دُعَاءُ لَیْلَهِ خَمْسٍ وَ عِشْرِینَ‏
دعای شب بیست و پنجم به نقل از کتاب «محمّد بن ابی قرّه»:

یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ لِبَاساً وَ النَّهَارَ مَعَاشاً وَ الْأَرْضَ مِهَاداً وَ الْجِبَالَ أَوْتَاداً
ای خدایی که شب را برای پوشش و روز را برای [کسب] روزی و زمین را گسترده و کوه‌ها را همانند میخ‌ها [ی محافظ زمین] قرار دادی،

یَا اللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ یَا اللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اللَّهُ یَا مُجِیبُ
ای خدا ای چیره، ای خدا ای باشکوه، ای خدا ای شنوا، ای خدا ای نزدیک، ای خدا ای اجابت‌کننده،

یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ
ای خدا ای خدا ای خدا ای خدا ای خدا ای خدا ای خدا،

لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلَاءُ وَ النَّعْمَاءُ
زیباترین نام‌ها [و کمالات] و برترین اوصاف و بزرگمنشی و عطایا و نعمت‌ها از آن تو است.

أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ إِنْ کُنْتَ قَضَیْتَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ تَنَزُّلَ الْمَلَائِکَهِ وَ الرُّوحِ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ حَکِیمٍ
به نام تو، بسم اللّه الرحمن الرحیم از تو درخواست می‌کنم که اگر به صورت سرنوشت حتمی مقرّر نموده‌ای که فرشتگان و روح در این شب همه‌ی امور استوار را فرود آورند،

أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ
پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و نام مرا در این شب جزو نیکبختان و روحم را با شهیدان و نیکوکاری‌ام را در علّیّین [بالاترین جای بهشت] قرار ده

وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی
و گناهم را بیامرز و یقینی به من ارزانی دار که به واسطه‌ی آن با دلم درآمیزی و ایمانی که شکّ و تردیدم را بزداید و خشنودی به آنچه نصیبم کرده‌ای

(وَ آتِنِی‏ فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً )[1] وَ قِنِی عَذَابَ النَّارِ وَ ارْزُقْنِی یَا رَبِّ فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَهَ
و نیکی دنیا و آخرت را به من عطا کن و از عذاب آتش جهنّم نگاه دار و-ای پروردگار من-در این شب، یاد و سپاسگزاری از تو و گرایش

وَ الْإِنَابَهَ إِلَیْکَ وَ التَّوْبَهَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ شِیعَهَ آلِ مُحَمَّدٍ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
و بازگشت [با تمام وجود] به درگاهت و توبه و توفیق آنچه را که شیعیان آل محمّد-سلام بر او و آنان-را بدان موفق کرده‌ای، روزی‌ام کن، ای مهربان‌ترین مهربانان.

وَ لَا تَفْتِنِّی بِطَلَبِ مَا زَوَیْتَ عَنِّی بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ وَ أَغْنِنِی یَا رَبِّ بِرِزْقٍ مِنْکَ وَاسِعٍ بِحَلَالِکَ عَنْ حَرَامِکَ
و به نیرو و قدرت خود، با جست‌وجوی آنچه از من بازداشته‌ای امتحانم مکن و-ای پروردگار من-با دادن روزی گسترده، مرا به حلال خود از حرام بی‌نیاز گردان

وَ ارْزُقْنِی الْعِفَّهَ فِی بَطْنِی وَ فَرْجِی وَ فَرِّجْ عَنِّی کُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ وَ لَا تُشْمِتْ بِی عَدُوِّی وَ وَفِّقْ لِی لَیْلَهَ الْقَدْرِ عَلَی أَفْضَلِ مَا رَآهَا أَحَدٌ
و عفّت شکم و عورت را به من روزی کن و همه‌ی دلگیری‌ها و اندوه‌ها را از من بگشای و مرا دشمن‌شاد مکن و مرا به درک شب قدر بر برترین حالتی که کسی آن را دیده است، موفق گردان

وَ وَفِّقْنِی لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ وَ افْعَلْ بِی کَذَا وَ کَذَا
و به آنچه محمّد و آل محمّد -درود بر آنان-را بدان موفق نموده‌ای، موفق بدار و در همین لحظه همین لحظه انجام ده با من...

السَّاعَهَ السَّاعَهَ حَتَّی یَنْقَطِعَ النَّفَسُ
کلمه‌ی «ألسّاعه» را به اندازه‌ی یک نفس کامل بگو.

[1]) سوره البقره، آیه 201

دعای شب بیست و پنجم ماه رمضان به نقل از کفعمی (اقبال الاعمال)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیله الخامسه و العشرین من شهر رمضان‏، و من ذلک ما یختص بهذه اللیله من الدعاء
جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه، و دعاهای مخصوص این شب عبارتند از (دومین دعا):

زِیَادَهٌ مِنْ غَیْرِ الرِّوَایَهِ
ادامه‌ی این دعا براساس روایت دیگر

أَسْأَلُکَ أَنْ تُکْمِلَ [تُکَمِّلَ ‏] لِیَ الثَّوَابَ بِأَفْضَلِ مَا أَرْجُو مِنْ رَحْمَتِکَ وَ تَصْرِفَ عَنِّی کُلَّ سُوءٍ
از تو درخواست می‌کنم که پاداش مرا به برترین امیدم از رحمتت تکمیل کنی و همه‌ی بدی‌ها را از ما بازداری،

فَإِنِّی لَا أَسْتَطِیعُ دَفْعَ مَا أُحَاذِرُ إِلَّا بِکَ فَقَدْ أَمْسَیْتُ مُرْتَهِناً بِعَمَلِی وَ أَمْسَی الْأَمْرُ
زیرا من نمی‌توانم آنچه را که از آن بیم دارم، جز به تو دفع کنم و شب کرده‌ام درحالی‌که در گرو عمل خود هستم و فرمان

وَ الْقَضَاءُ فِی یَدَیْکَ فَلَا فَقِیرَ أَفْقَرُ مِنِّی فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و سرنوشت حتمی در دست تو است. از این‌رو، نادارتر از من وجود ندارد، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَ اغْفِرْ لِی ظُلْمِی وَ جُرْمِی وَ جَهْلِی وَ جِدِّی وَ هَزْلِی وَ کُلَّ ذَنْبٍ ارْتَکَبْتُهُ
و ستم و بزه و نادانی و جدّی و شوخی من و هر گناهی را که مرتکب شده‌ام، بیامرز

وَ بَلِّغْنِی رِزْقِی بِغَیْرِ مَشَقَّهٍ مِنِّی وَ لَا تُهْلِکْ رُوحِی وَ جَسَدِی فِی طَلَبِ مَا لَمْ تُقَدِّرْ لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏
و روزی‌ام را بدون رنج به من برسان و روح و تنم را در جست‌وجوی آنچه برای من مقدّر ننموده‌ای، از بین مبر. ای مهربان‌ترین مهربانان.

دعای شب بیست و پنجم ماه رمضان به نقل از کفعمی (بلدالامین)

لنتبع ذلک بِمَا ذَکَرَهُ اَلسَّیِّدُ اِبْنُ بَاقِی رَحِمَهُ اَللَّهُ فِی إِخْتِیَارِهِ مِنْ أَدْعِیَهِ اَلْعَشْرِ اَلْأَخِیرِ أَیْضاً

به دنبال آن، دعایی که سید بن باقی رحمه الله در اختیارش از دعاهای دهه آخر ماه رمضان نقل کرده و می‌خوانیم

اَللَّیْلَهَ اَلْخَامِسَهَ

در شب پنجم (یعنی شب بیست و پنجم)

اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تُکَمِّلَ لِیَ اَلثَّوَابَ بِأَفْضَلِ مَا أَرْجُو مِنْ رَحْمَتِکَ وَ تَصْرِفَ عَنِّی کُلَّ سُوءٍ

فَإِنِّی لاَ أَسْتَطِیعُ دَفْعَ مَا أُحَاذِرُ إِلاَّ بِکَ وَ قَدْ أَمْسَیْتُ مُرْتَهِناً بِعَمَلِی وَ أَمْسَی اَلْأَمْرُ

وَ اَلْقَضَاءُ فِی یَدَیْکَ وَ لاَ فَقِیرَ أَفْقَرُ مِنِّی فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

وَ اِغْفِرْ لِی ظُلْمِی وَ جُرْمِی وَ جَهْلِی وَ جِدِّی وَ هَزْلِی وَ کُلَّ ذَنْبٍ اِرْتَکَبْتُهُ

وَ بَلِّغْنِی رِزْقِی بِغَیْرِ مَشَقَّهٍ مِنِّی وَ لاَ تُهْلِکْ رُوحِی وَ جَسَدِی فِی طَلَبِ مَا لَمْ تُقَدِّرْ لِی یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ

دعای سبحان الذی یعلم ما فی السماوات و ما فی الارض ما یکون من نجوی در بیست و پنج رمضان

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیله الخامسه و العشرین من شهر رمضان‏، فصل فیما یختص بالیوم الخامس و العشرین‏،

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه رمضان، فصل دعاهای مخصوص این روز: (اولین دعا)

مِنْ دُعَاءِ الْیَوْمِ الْخَامِسِ وَ الْعِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ‏
از دعای روز بیست و پنجم ماه رمضان

سُبْحَانَ الَّذِی‏ (یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ ما یَکُونُ مِنْ نَجْوی‏ ثَلاثَهٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ
پاکا خدایی که تمام آنچه را که در آسمان‌ها و زمین است می‌داند و هیچ نجوای سه نفره نیست جز آنکه او چهارمین آن‌ها است

وَ لا خَمْسَهٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی‏ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما کانُوا
و هیچ نجوای پنج نفره نیست جز آنکه او ششمین آن‌ها است و هیچ نجوای کمتر و بیشتر از این نیست جز آنکه او همراه با آن‌ها است هرکجا که باشند،

ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیامَهِ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیمٌ ‏)[1] سُبْحَانَ اللَّهِ بَارِئِ النَّسَمِ
سپس در روز قیامت آنان را از اعمالشان آگاه می‌گرداند. به راستی که خدا بر هر چیز آگاه است. پاکا خدای پدیدآورنده‌ی انسان‌ها،

سُبْحَانَ اللَّهِ الْمُصَوِّرِ سُبْحَانَ اللَّهِ خَالِقِ الْأَزْوَاجِ کُلِّهَا سُبْحَانَ اللَّهِ جَاعِلِ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورِ
پاکا خدای صورت‌نگار، پاکا خدای آفریننده‌ی تمام جفت‌ها، پاکا خدای آفریننده‌ی تاریکی‌ها و نور،

سُبْحَانَ اللَّهِ فَالِقِ الْحَبِّ وَ النَّوَی سُبْحَانَ اللَّهِ خَالِقِ کُلِّ شَیْ‏ءٍ
پاکا خدای شکافنده‌ی دانه و هسته، پاکا خدای آفریننده‌ی همه‌ی اشیا،

سُبْحَانَ اللَّهِ خَالِقِ مَا یُرَی وَ مَا لَا یُرَی سُبْحَانَ اللَّهِ مِدَادَ کَلِمَاتِهِ‏ (سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِین ‏)[2]
پاکا خدای آفریننده‌ی موجوداتی که دیده می‌شوند و یا نمی‌شوند، منزّه باد خدا به اندازه‌ی نوشتن کلمات او، پاکا خدا، پروردگار جهانیان.

[1]) سوره المجادله، آیه 7[2]) سوره النمل، آیه 8

دعای شب بیست و پنجم رمضان (مفاتیح الجنان)

اعمال مخصوصه ماه رمضان: دعاهای شب‌های دهه آخر؛ و از جمله این دعاها است که در کافی سندا و در مقنعه و مصباح مرسلا نقل شده که می‌گویی در شب بیست و پنجم

یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ لِبَاساً وَ النَّهَارِ مَعَاشاً وَ الْأَرْضِ مِهَاداً وَ الْجِبَالِ أَوْتَاداً

ای خدایی که شب تاریک را لباس ظلمت جهان و روز روشن را برای نظم معاش جهانیان مقرر داشتی و زمین رابستر آسایش خلق و کوه‌ها را نگهبان قرار دادی

یَا اللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ‏

ای خدا ای قاهر ای خدا ای غالب ای خدا ای شنوا

یَا اللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اللَّهُ یَا مُجِیبُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ‏

ای خدا ای خدای نزدیک به خلق ای خدا ای اجابت کننده دعا ای خدا ای خدا

یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی و الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاَءُ

ای خدا نامهای نیکو مخصوص توست و نشانهای مقام بلند و بزرگی و هر انعام و احسان به تو اختصاص دارد

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ فِی السُّعَدَاءِ

از تو درخواست می‌کنم که بر محمد و آلش درود فرستی و نام مرا در این شب در صف اهل سعادت ثبت فرمایی

وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً

و روح مرا با شهیدان محشور سازی و طاعتم را در مقام علیین رسانی و از اعمال زشتم درگذری

وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ رِضًی بِمَا قَسَمْتَ لِی‏

و مقام یقینی که هرگز از قلبم جدا نشود و ایمانی که هر شک و زیب را از من دور سازد به من عطا کنی و به هر چه نصیبم فرموده‌ای راضی و خشنودم سازی

وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ‏

و ما را در دنیا هر چه نیکو است و در آخرت هر چه نیکو است عطا فرمایی و ما را از آتش سوزان دوزخ نگاهداری

وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَهَ إِلَیْکَ‏

و در این ماه شکر و ذکر و شوق لقای خود

وَ الْإِنَابَهَ وَ التَّوْبَهَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ‏

و توبه و انابه به درگاهت نصیب گردانی و بر آنچه محمد و آل محمد علیهم السلام را توفیق عطا فرمودی موفق سازی.

دعای شب بیست و پنجم رمضان (بلدالامین)

وَ لْنُتْبِعْ ذَلِکَ بِأَدْعِیَهِ لَیَالِی اَلْعَشْرِ اَلْأَخِیرِ مِنْهُ مِنْ مُتَهَجِّدِ اَلشَّیْخِ اَلطُّوسِیِّ رَحِمَهُ اَللَّهُ

و به دنبال این دعاها، دعاهایی از متهجد شیخ طوسی رحمه الله در ده شب آخر ماه رمضان، نقل شده است:

اَللَّیْلَهِ اَلْخَامِسَهِ

شب پنجم (یعنی شب بیست و پنجم)

یَا جَاعِلَ اَللَّیْلِ لِبَاساً وَ اَلنَّهَارِ مَعَاشاً وَ اَلْأَرْضِ مِهَاداً وَ اَلْجِبَالِ أَوْتَاداً

یَا اَللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اَللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اَللَّهُ یَا سَمِیعُ

یَا اَللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اَللَّهُ یَا مُجِیبُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ

إِلَی آخِرِهِ کَمَا مَرَّ فِی اَلْأَوَّلِ

تا آخر دعا آنچه قبلاً ذکر شد (دعای شب بیست و یکم) را می‌خوانی.

دعای شب بیست و پنجم رمضان (مصباح المتهجد)

دعاء العشر الأواخر؛ وَ فِی اَللَّیْلَهِ اَلْخَامِسَهِ

دعای ده شب آخر ماه رمضان؛ و در شب پنجم (بیست و پنجم)

یَا جَاعِلَ اَللَّیْلِ لِبَاساً وَ اَلنَّهَارِ مَعَاشاً وَ اَلْأَرْضِ مِهَاداً وَ اَلْجِبَالِ أَوْتَاداً

یَا اَللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اَللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اَللَّهُ یَا سَمِیعُ

یَا اَللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اَللَّهُ یَا مُجِیبُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ

لَکَ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَی وَ اَلْأَمْثَالُ اَلْعُلْیَا وَ اَلْکِبْرِیَاءُ وَ اَلْآلاَءُ

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اِسْمِی فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ فِی اَلسُّعَدَاءِ

وَ رُوحِی مَعَ اَلشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً

وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً یُذْهِبُ اَلشَّکَّ عَنِّی وَ رِضًا بِمَا قَسَمْتَ لِی

وَ آتِنٰا فِی اَلدُّنْیٰا حَسَنَهً وَ فِی اَلْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنٰا عَذٰابَ اَلنّٰارِ اَلْحَرِیقِ

وَ اُرْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ اَلرَّغْبَهَ إِلَیْکَ

وَ اَلْإِنَابَهَ وَ اَلتَّوْبَهَ وَ اَلتَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ.

دعای شب بیست و پنجم ماه رمضان (زاد المعاد)

اعمال ماه رمضان؛ به سندهای معتبر در هرشب از دهه‌ی آخر دعای مخصوصی از حضرت صادق علیه السّلام وارد شده است و مشتمل بر مطالب دنیا و آخرت است.

دعای شب بیست و پنجم ماه رمضان

یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ لِبَاساً وَ النَّهَارِ مَعَاشاً وَ الْأَرْضِ مِهَاداً وَ الْجِبَالِ أَوْتَاداً

ای خدایی که شب تاریک را لباس جهان و روز روشن را برای نظم معاش جهانیان مقرر داشتی و زمین را بستر آسایش خلق و کوه‌ها را نگهبان قرار دادی!

یَا اللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ یَا اللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اللَّهُ یَا مُجِیبُ

ای خدا، ای قاهر، ای خدا، ای غالب، ای خدا، ای شنوا، ای خدا، ای خدای نزدیک به خلق، ای خدا، ای اجابت‌کننده‌ی دعا،

یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلَاءُ.

ای خدا، ای خدا، ای خدا! نام‌های نیکو مخصوص توست و نشان‌های مقام بلند و بزرگی و هرانعام و احسان به تو اختصاص دارد.

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ فِی السُّعَدَاءِ

از تو درخواست می‌کنم که بر محمد و آلش درود فرستی و نام مرا در این شب در صف اهل سعادت ثبت فرمایی

وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً

و روح مرا با شهیدان محشور سازی و طاعتم را در مقام علیین قرار دهی و از اعمال زشتم درگذری

وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی

و مقام یقینی که هرگز از قلبم جدا نشود و ایمانی که هرشک و ریبی را از من دور سازد به من عطا کنی و به هرچه نصیبم فرموده‌ای راضی و خشنودم سازی

وَ (آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ) [1] الْحَرِیقِ

و در دنیا هرچه نیکوست و در آخرت هرچه نیکوست به ما عطا فرمایی و ما را از آتش سوزان دوزخ نگاه داری

وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَهَ إِلَیْکَ وَ الْإِنَابَهَ وَ التَّوْبَهَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِم ْ.[2]

و در این ماه، شکر و ذکر و شوق لقای خود و توبه و انابه به درگاهت را نصیب گردانی و بر آنچه محمد و آل محمد علیهم السّلام را توفیق عطا فرمودی موفق سازی.

[1] ) سوره البقره، آیه 201
[2]) اقبال الاعمال: ص 222

اعمال دهه آخر ماه رمضان

دعای بعد از فرایض و نوافل هر شب دهه آخر ماه رمضان

اعمال مخصوصه ماه رمضان: اعمال شب‌های دهه آخر (از شب بیست و یکم شروع کند)؛ و کفعمی در حاشیه بلد الامین نقل کرده که حضرت صادق علیه السلام در هر شب از دهه آخر بعد از فرایض و نوافل می‌خواند

اللَّهُمَّ أَدِّ عَنَّا حَقَّ مَا مَضَی مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ اغْفِرْ لَنَا تَقْصِیرَنَا فِیهِ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً

بار خدایا ادا کن از بهر ما حق آنچه گذشته از ماه ‏رمضان و بیامرز تقصیر ما را در آن و بگیر آن را از ما پذیرفته و مقبول

وَ لاَ تُؤَاخِذْنَا بِإِسْرَافِنَا عَلَی أَنْفُسِنَا وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَ لاَ تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَحْرُومِینَ‏

و مؤاخذه مکن ما را به اسراف ما بر نفس هامان و ما را از رحمت شدگان مقرر فرما و ما را از محرومان مگردان.

و فرمود هر که بگوید این را بیامرزد حق تعالی تقصیری که از او سر زده در ایام گذشته از ماه رمضان و نگه دارد او را از معاصی در بقیه ماه‏

استعاذه در هر شب دهه آخر ماه رمضان (مفاتیح الجنان)

اعمال مخصوصه ماه رمضان: اعمال شب‌های دهه آخر (از شب بیست و یکم شروع کند)؛ از جمله این دعا است که شیخ کلینی در کافی از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود می‌گویی در دهه آخر ماه رمضان در هر شب‏

أَعُوذُ بِجَلاَلِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ‏

پناه می برم به جلال وجه کریمت که بگذرد از من ماه رمضان

أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَهٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ‏

یا برآید سپیده دم از این شب بر من و من در پیشگاه تو بر خود گناه یا پیگردی داشته باشم که مرا بر آن عذاب فرمایی.

دعای هر شب دهه آخر ماه رمضان از اقبال

سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» از ابن ابی عمیر از مرازم نقل کرده: امام صادق (علیه‌السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه می‌خواند:

اللّٰهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتابِکَ الْمُنْزَلِ: ﴿شَهْرُ رَمَضٰانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنّٰاسِ وَ بَیِّنٰاتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَ الْفُرْقٰانِ﴾ فَعَظَّمْتَ حُرْمَهَ شَهْرِ رَمَضانَ بِما أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَخَصَصْتَهُ بِلَیْلَهِ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.

خدایا؛ تو در کتاب نازل‌شده‌ات فرمودی: «ماه رمضان، ماهی که قرآن برای هدایت مردم در آن نازل شده و دلایلی روشن از هدایت و تمیز دادن حق از باطل است»؛ با نازل کردن قرآن در آن حرمتش را بزرگ شمردی و آن را به شب قدر اختصاص دادی، شبی که آن را از هزار ماه بهتر قرار دادی.

اللّٰهُمَّ وَهٰذِهِ أَیَّامُ شَهْرِ رَمَضانَ قَدِ انْقَضَتْ، وَلَیالِیهِ قَدْ تَصَرَّمَتْ، وَقَدْ صِرْتُ یَا إِلٰهِی مِنْهُ إِلیٰ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی وَأَحْصیٰ لِعَدَدِهِ مِنَ الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ، فَأَسْأَلُکَ بِما سَأَلَکَ بِهِ مَلائِکَتُکَ الْمُقَرَّبُونَ، وَأَنْبِیاؤُکَ الْمُرْسَلُونَ وَعِبادُکَ الصَّالِحُونَ؛

خدایا این روزهای ماه رمضان است که گذشت و شب‌های آن است که از دست رفت، من از این ماه چنان شده‌ام که تو از من به آن داناتری و شماره‌ی آن را از تمام آفریدگانت شمارنده‌تری، در نتیجه از تو درخواست می‌کنم به آنچه از تو درخواست کردند فرشتگان مقرّبت و پیامبران مرسلت و بندگان شایسته‌ات؛

أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَفُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَتُدْخِلَنِی الْجَنَّهَ برَحْمَتِکَ، وَأَنْ تَتَفَضَّلَ عَلَیَّ بِعَفْوِکَ وَکَرَمِکَ، وَتَتَقَبَّلَ تَقَرُّبِی، وَتَسْتَجِیبَ دُعائِی، وَتَمُنَّ عَلَیَّ بِالْأَمْنِ یَوْمَ الْخَوْفِ مِنْ کُلِّ هَوْلٍ أَعْدَدْتَهُ لِیَوْمِ الْقِیامَهِ.

اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و وجودم را از آتش آزاد کنی و به رحمتت به بهشتم وارد نمایی و به عفو و کرمت بر من تفضّل آری و نزدیک‌جویی‌ام را بپذیری و دعایم را به اجابت رسانی و به امان دادنم در روز وحشت، از هر هراسی که برای قیامتم آماده ساخته‌ای بر من منت نهی،

إِلٰهِی وَأَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ، وَبِجَلالِکَ الْعَظِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ أَیَّامُ شَهْرِ رَمَضانَ وَلَیالِیهِ وَلَکَ قِبَلِی تَبِعَهٌ أَوْ ذَنْبٌ تُؤاخِذُنِی بِهِ، أَوْ خَطِیئَهٌ تُرِیدُ أَنْ تَقْتَصَّها مِنِّی لَمْ تَغْفِرْها لِی، سَیِّدِی سَیِّدِی سَیِّدِی، أَسْأَلُکَ یَا لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ إِذْ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ؛

خدایا به ذات کریم و به جلال بزرگت پناه می‌آورم، از اینکه روزها و شب‌های ماه رمضان سپری گردد و برای من نزد تو نتیجه کاری یا گناهی باشد که مرا به سبب آن مؤاخذه کنی یا خطایی که بخواهی انتقامش را از من بگیری و مرا در آن‌ها نیامرزیده باشی، ای آقای من، ای آقای من، ای آقای من از تو می‌خواهم ای که معبودی جز تو نیست، آنگاه که معبودی جز تو نبود؛

إِنْ کُنْتَ رَضِیتَ عَنِّی فِی هٰذَا الشَّهْرِ فَازْدَدْ عَنِّی رِضیً، وَ إِنْ لَمْ تَکُنْ رَضِیتَ عَنِّی فَمِنَ الْآنَ فَارْضَ عَنِّی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا اللّٰهُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ.

اگر در این ماه از من خشنود بوده‌ای، بر خشنودی‌ات از من بیفزا و اگر خشنود نبوده‌ای از هم اکنون از من خشنود شو ای مهربان‌ترین مهربانان، ای خدا، ای یکتا، ای بی‌نیاز، ای که نزاییده و زاده نشد و احدی برایش همتا نبود.

و بسیار بگو:

یَا مُلَیِّنَ الْحَدِیدِ لِداوُدَ عَلَیْهِ السَّلامُ، یَا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکُرَبِ الْعِظامِ عَنْ أَیُّوبَ عَلَیْهِ السَّلامُ، أَیْ مُفَرِّجَ هَمِّ یَعْقُوبَ عَلَیْهِ السَّلامُ، أَیْ مُنَفِّسَ غَمِّ یُوسُفَ عَلَیْهِ السَّلامُ، صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ کَما أَنْتَ أَهْلُهُ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ، وَافْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ، وَلَا تَفْعَلْ بِی مَا أَنَا أَهْلُهُ.

ای نرم کننده آهن برای داود (درود بر او)، ای بردارنده بدحالی و بلاهای بزرگ از ایوب (درود بر او)، ای از بین‌برنده اندوه شدید یعقوب (درود بر او)، ای زایل کننده غم یوسف (درود بر او)، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، چنان‌که تو سزاواری که درود فرستی بر جمله آنان و با من چنان کن که تو شایسته آنی نه چنان‌که من سزاوار آنم.