آیفون سال هاست که نه تنها یکی از گران ترین گوشی های بازار است، بلکه هر نسل جدیدش با قیمت بالاتری معرفی می شود. این موضوع همیشه برای کاربران سؤال بوده:
چرا وقتی برندهای دیگر با امکانات مشابه گوشی هایی ارزانتر می سازند، اپل همچنان بالاترین سطح قیمت را حفظ می کند؟
پاسخ این پرسش فقط در «هزینه تولید» یا «سود شرکت» خلاصه نمی شود؛ پشت پرده این سیاست، مجموعهای از تصمیمهای عمیق اقتصادی، روانشناسی مصرفکننده، طراحی تجاری و استراتژی های بلندمدت قرار دارد که اپل را به یکی از سودآورترین شرکتهای جهان تبدیل کرده است. در ادامه، این فرایند پیچیده را مرحله به مرحله باز می کنیم.
در نگاه اپل، آیفون تنها یک قطعه سختافزار نیست؛ یک تجربه کامل است.
از طراحی بدنه گرفته تا هماهنگی iOS با تراشه اختصاصی، از امنیت دادهها تا عمر طولانی دستگاه — همه این بخشها ارزشهایی هستند که در ذهن مصرفکننده به یک «برند لوکس دیجیتال» تبدیل شدهاند.
اپل سالهاست روی Perceived Value یا «ارزش ادراکشده» کار می کند؛ یعنی مشتری احساس می کند چیزی فراتر از یک موبایل در اختیار دارد.
زمانی که ارزش یک محصول در ذهن مخاطب بالا باشد، قیمت عملاً اهمیتش را از دست می دهد — و اپل دقیقاً همین را می خواهد.
بر خلاف برندهایی که با کاهش قیمت دنبال جذب مشتری هستند، اپل intentionally قیمت خود را بالا نگه می دارد. این بخشی از استراتژی جهانی شرکت است:
گران = خاص
گران = باکیفیت
گران = انتخاب افراد دقیق و حرفهای
این کمپانی اگر روزی آیفون اپل را ارزان بفروشد، هویت برندش فرو می ریزد.
برندهای لوکس هیچوقت ارزان نمی شوند؛ چون «قیمت» یکی از ستونهای اصلی موقعیت آنهاست.
در دنیای اندروید، تغییر برند بسیار ساده است. اما در اپل، داستان متفاوت است.
کسی که یک آیفون دارد، معمولاً:
مکبوک می خرد
ایرپاد می خرد
اپل واچ می خرد
به iCloud وابسته می شود
اپهایش با اکوسیستم همگام می شوند
این پیوندها باعث می شود خروج از اکوسیستم سخت و پرهزینه باشد.
اپل دقیقاً برای همین قدرت دارد قیمت را بالا نگه دارد؛ چون می داند کاربر برای راحتی و اتصال عمیق بین دستگاهها، حاضر است هزینه بیشتری بدهد.
در نگاه اول شاید بگوییم قطعات آیفون که اینقدر گران نیست!
اما بخش اصلی هزینه در موارد زیر پنهان است:
توسعه تراشههای اختصاصی سری A
تحقیق و توسعه سیستمهای دوربین محاسباتی
هزینه طراحی صنعتی و مواد اولیه ممتاز
امنیت سختافزاری (Secure Enclave)
توسعه iOS که فقط برای یک سختافزار بهینه می شود
کنترل کیفیت بسیار دقیق و چندمرحلهای
اپل فقط هزینه ساخت یک دستگاه را نمی دهد؛ بلکه هزینه «مهندسی» و «نوآوری» چند سال آینده را نیز در قیمت محصولات اپل لحاظ می کند. نتیجه؟ قیمت بالا ولی تجربه متفاوت.
اپل بهصورت آگاهانه بازار را به چند لایه تقسیم می کند:
کاربران Early Adopter: کسانی که هرطور شده می خواهند اولین خریدار باشند
کاربران منطقی: بعد از چند ماه، زمانی که قیمت کمی تثبیت شد
کاربران اقتصادی تر: خرید نسلهای قبلی با قیمت پایینتر
این استراتژی باعث می شود اپل بتواند درجریان معرفی نسل جدید، بیشترین سود ممکن را استخراج کند.
درواقع اپل آیفون را گران می فروشد، چون می داند هر دسته از کاربران حاضرند چه مبلغی پرداخت کنند.
اپل یکی از استادهای روانشناسی بازاریابی است.
دانشگاههای برتر دنیا بارها رفتار مشتریان اپل را بررسی کردهاند و به یک نتیجه مشترک رسیدهاند:
کاربر اپل به محصول وابسته می شود، نه فقط به ویژگی ها.
وقتی محصولی بخشی از «هویت شخصی» فرد شود:
قیمت دیگر مانع نیست
خرید تبدیل به حس مالکیت و اعتبار می شود
استفاده از برندهای دیگر «تنزل» تلقی می شود
اپل این احساس را سالهاست ایجاد کرده؛ به همین دلیل حتی افزایش قیمت هم فروش را کاهش نمی دهد.
بخش مهمی از گران بودن آیفون در بازار ایران اصلاً مربوط به اپل نیست.
دلایل:
نداشتن نمایندگی رسمی
واردات غیرمستقیم
نوسان ارز
مالیات و عوارض
هزینه حمل و قاچاق
فروش چندمرحلهای (از واردکننده تا فروشگاه)
تقاضای بسیار زیاد نسبت به عرضه کم
ترکیب این عوامل باعث می شود آیفون در ایران گاهی 2 تا 3 برابر قیمت جهانی فروخته شود.
با وجود این افزایش، تقاضا همچنان زیاد است و این قدرت برند را نشان می دهد.
صادقانه بگوییم: اپل حتی اگر بخواهد هم آیفون را ارزان نمی کند، چون لازم ندارد.
دلایل:
تقاضا همیشه بیشتر از عرضه است
کاربران به اکوسیستم وابستهاند
برند لوکس باید گران بماند
سود اپل از هر آیفون بسیار بالاست
رقبا در قیمتگذاری عملاً به اپل نزدیک می شوند
مشتریان اپل به دنبال بهترین هستند، نه ارزان ترین
اپل با یک سیاست روشن کار می کند:
اگر محصولی تمام نیازهای کاربر را به بهترین شکل برطرف کند، قیمت دیگر اولویت نیست.
آیفون گران است، چون اپل می خواهد «بهترین» باشد، نه «پرفروشترین با هر قیمت».
اپل تجربهای ارائه می دهد که برای بسیاری از کاربران جایگزینی ندارد و همین تجربه، قدرت تعیین قیمت بالا را به شرکت می دهد. درواقع اپل آیفون را ارزان نمی کند، چون ارزش محصولش بالاتر از هر گوشی دیگر است، چه از نظر کیفیت ساخت و چه از نظر تجربه کاربری.
