شاهنامه خوانی با ساعدنیوز: هدیه‌ای از آسمان برای خاک ایران؛ روایت آغاز رخش رستم / پادشاهی گرشاسپ- بخش 2؛ چنان شد ز گفتار او پهلوان + متن صوتی و معنی اشعار

خلاصه شاهنامهٔ فردوسی؛ پادشاهی گرشاسپ- بخش 2

روزی رستم، پهلوان نامدار زابلستان، به کابلستان رفت. وی تصمیم گرفت تا اسب‌های آن منطقه را ببیند و انتخاب کند. زمانی که اسب‌ها را مشاهده می‌کرد، چشمانش به مادیانی تیزرو و زیبا افتاد که کره‌ای به دنبال داشت. رستم متوجه شد که این کره اسب ویژه‌ای است و خود چوپانان نیز او را "رخش" می‌نامند و هیچ کس تابه‌حال او را ندیده است. رستم قصد داشت کره را بگیرد، اما چوپانان او را هشدار دادند که این اسب بسیار خاص و ناشناخته است. با این حال، رستم تصمیم گرفت با کمند خود اسب را به دام بیاندازد و موفق شد. مادر کره، مانند شیری ژیان، به سمتش آمد تا فرزندش را نجات دهد، اما رستم با شجاعت و قدرت خود او را از این کار منصرف کرد. وقتی رستم بر رخش سوار شد، دریافت که این اسب ویژه مخصوص اوست و می‌تواند کمک بسیاری در نبردها و جنگ‌ها به او کند. او از چوپان قیمت آن را پرسید و چوپان گفت که اگر تو رستم باشی، این اسب به عنوان بهایی برای کشور ایران به تو کمک خواهد کرد. رستم با خنده و شادی اسب را به زین زد و آماده نبردها و جنگ‌های آینده شد. از آن روز به بعد، اسبی که همه او را رخش می‌خواندند، هم‌نشین و یاور رستم در میدان‌های جنگ شد و زال، پدر رستم، از داشتن چنین فرزندی با اسب جدیدش بسیار خوشحال و دلشاد گشت. او به پاس این خوشحالی هدایای بسیاری از گنجینه‌های خود به دیگران داد.

برگردان به زبان ساده

# چنان شد ز گفتار او پهلوان

که گفتی برافشاند خواهد روان

هوش مصنوعی: چنان تأثیری از صحبت‌های او بر قهرمان برقرار شد که گویی جانش را به سمت آسمان پرتاب کرده است.

# گله هرچ بودش به زابلستان

بیاورد لختی به کابلستان

هوش مصنوعی: هر چه شکایت و درد و غم باشد، به زابلستان می‌برد و مدتی در کابلستان نگه می‌دارد.

# همه پیش رستم همی راندند

برو داغ شاهان همی خواندند

هوش مصنوعی: همه زیر نظر رستم، به سمت او می‌رفتند و از درد و غم شاهان صحبت می‌کردند.

# هر اسپی که رستم کشیدیش پیش

به پشتش بیفشاردی دست خویش

هوش مصنوعی: هر اسبی که رستم به جلو می‌راند، تو به پشتش دستانت را می‌فشردی.

# ز نیروی او پشت کردی به خم

نهادی به روی زمین بر شکم

هوش مصنوعی: به دلیل قدرت او، به سمت زمین خم شدی و بر شکم افتادی.

# چنین تا ز کابل بیامد زرنگ

فسیله همی تاخت از رنگ‌رنگ

هوش مصنوعی: کسی از کابل با شتاب و سرعت به سوی ما آمد و در حالیکه رنگ‌های مختلف را به نمایش می‌گذاشت، به جلو می‌رفت.

# یکی مادیان تیز بگذشت خنگ

برش چون بر شیر و کوتاه لنگ

هوش مصنوعی: یک اسب سریع با شتاب از کنار یک موجود کند و سنگین عبور کرد، گویی بر شیر می‌گذرد و پایش کوتاه است.

# دو گوشش چو دو خنجر آبدار

بر و یال فربه میانش نزار

هوش مصنوعی: گوش‌های او همچون دو چاقوی تیز و برنده هستند و یال پُرپشتش در میانش ضعیف و نازک به نظر می‌رسد.

# یکی کره از پس به بالای او

سرین و برش هم به پهنای او

هوش مصنوعی: یک کره در بالای او و همچنین پهنای او به شکل گرد و عریض است.

# سیه چشم و بورابرش و گاودم

سیه خایه و تند و پولادسم

هوش مصنوعی: چشم هایش به رنگ سیاه و مویش روشن است، او دارای قامت تنومند و قدرتی همچون فولاد می‌باشد.

# تنش پرنگار از کران تا کران

چو داغ گل سرخ بر زعفران

هوش مصنوعی: تن و بدن او مانند یک پارچه زیبا و رنگارنگ است که از سراسر وجودش جلوه می‌کند، همچون نشان و اثر زیبای گل سرخی که بر روی زعفران نقش بسته است.

# چو رستم بران مادیان بنگرید

مر آن کرهٔ پیلتن را بدید

هوش مصنوعی: رستم وقتی به مادیانش نگاه کرد، آن کرهٔ بزرگ و نیرومند را دید.

# کمند کیانی همی داد خم

که آن کره را بازگیرد ز رم

هوش مصنوعی: کمند کیانی به صورت زیبا و سحرآمیز به دنبال به دست گرفتن کنترل آن کره است که به شدت در حال فرار می‌باشد.

# به رستم چنین گفت چوپان پیر

که ای مهتر اسپ کسان را مگیر

هوش مصنوعی: چوپان پیر به رستم گفت که ای بزرگ، اسب‌های دیگران را نبر و آنها را از صاحبشان نگیرید.

# بپرسید رستم که این اسپ کیست

که دو رانش از داغ آتش تهیست

هوش مصنوعی: رستم از کسی پرسید که این اسب کیست که پاهایش به خاطر گرما و شدت آتش خالی و بی‌حرکت مانده‌اند.

# چنین داد پاسخ که داغش مجوی

کزین هست هر گونه‌ای گفت‌وگوی

هوش مصنوعی: او در پاسخ گفت که سوزش و درد او را جستجو نکن، زیرا از این موضوع هر گونه سخن و گفت‌وگویی وجود دارد.

# همی رخش خوانیم بورابرش است

به خو آتشی و به رنگ آتش است

هوش مصنوعی: ما او را به نام "رخ" می‌خوانیم، زیرا او مانند آتشی درخشان و با رنگی مشابه آتش است.

# خداوند این را ندانیم کس

همی رخش رستمش خوانیم و بس

نمی دانیم صاحب این اسب کیست، فقط او را به نام رخش رستم می‌شناسیم.

# سه سالست تا این بزین آمدست

به چشم بزرگان گزین آمدست

هوش مصنوعی: سه سال است که این دختر زیبا به چشم بزرگان و مهمانان راه یافته و مورد توجه قرار گرفته است.

# چو مادرش بیند کمند سوار

چو شیر اندرآید کند کارزار

هوش مصنوعی: وقتی مادرش را در خطر ببیند، همچون شیر به میدان می‌آید و با تمام قدرت برای دفاع از او می‌جنگد.

# بینداخت رستم کیانی کمند

سر ابرش آورد ناگه ببند

هوش مصنوعی: رستم، پهلوان نامدار کیانی، ناگهان کمند خود را به دور ابر انداخت و آن را به سرعت گرفت.

# بیامد چو شیر ژیان مادرش

همی خواست کندن به دندان سرش

هوش مصنوعی: مادرش همچون شیر در حال نزدیک شدن است و می‌خواهد با دندان‌هایش سرش را جدا کند.

# بغرید رستم چو شیر ژیان

از آواز او خیره شد مادیان

هوش مصنوعی: رستم مانند شیر قوی و نیرومند غرشی کرد و صدای او به قدری رسا بود که مادیان به حالت حیرت در آمد.

# یکی مشت زد نیز بر گردنش

کزان مشت برگشت لرزان تنش

هوش مصنوعی: کسی بر گردن او ضربه‌ای زد که باعث لرزیدن بدنش شد.

# بیفتاد و برخاست و برگشت از وی

بسوی گله تیز بنهاد روی

هوش مصنوعی: او به زمین افتاد و دوباره بلند شد و به سرعت به سمت گله برگشت و روی خود را به آن‌ها معطوف کرد.

# بیفشارد ران رستم زورمند

برو تنگتر کرد خم کمند

هوش مصنوعی: رستم، قهرمان نیرومند، با فشار و نیروی زیاد، دام را به دور حیوان تنگ‌تر کرد.

# بیازید چنگال گردی بزور

بیفشارد یک دست بر پشت بور

هوش مصنوعی: بیایید با قوه و قدرت بیشتری تلاش کنیم، تا به نتایج مطلوبی دست پیدا کنیم.

# نکرد ایچ پشت از فشردن تهی

تو گفتی ندارد همی آگهی

هوش مصنوعی: تو هیچ‌گاه از فشرده شدن آگاه نیستی و به من گفتی که هیچ اطلاعی درباره‌اش نداری.

# بدل گفت کاین برنشست منست

کنون کار کردن به دست منست

هوش مصنوعی: کسی به او گفت که این مقام و موقعیت، نشانه اوست، اما اکنون این اوست که باید خود به دنبال کار و تلاش باشد.

# ز چوپان بپرسید کاین اژدها

به چندست و این را که خواهد بها

هوش مصنوعی: از چوپان پرسیدند که این اژدها چقدر ارزش دارد و چه کسی آن را خواهد خرید.

# چنین داد پاسخ که گر رستمی

برو راست کن روی ایران زمی

هوش مصنوعی: او چنین پاسخ داد که اگر رستم هستی، باید به درستی اقدام کنی و چهره ایران را از گرد و غبار پاک کنی.

# مر این را بر و بوم ایران بهاست

بدین بر تو خواهی جهان کرد راست

هوش مصنوعی: این عبارت به این معناست که زندگی و شرایط در ایران به گونه‌ای است که اگر بر روی این سرزمین تمرکز کنیم و به آن اهمیت دهیم، می‌توانیم دنیای خود را به سمت روشنی و حقیقت هدایت کنیم.

# لب رستم از خنده شد چون بسد

همی گفت نیکی ز یزدان سزد

هوش مصنوعی: رستم به خاطر شوخی و خنده‌ای که کرده بود، لبخند بر لب داشت و پیوسته می‌گفت که کارهای نیک از جانب خداوند سزاوار است.

# به زین اندر آورد گلرنگ را

سرش تیز شد کینه و جنگ را

هوش مصنوعی: یک گلی با رنگ زیبا بر روی زین قرار گرفته و این باعث شده است که کینه و دشمنی در انتظار او باشد.

# گشاده زنخ دیدش و تیزتگ

بدیدش که دارد دل و تاو و رگ

هوش مصنوعی: به عنوان یک زن زیبا و باوقار، او را دید و متوجه شد که او دارای دل و جسمی قوی و پرجنب و جوش است.

# کشد جوشن و خود و کوپال او

تن پیلوار و بر و یال او

هوش مصنوعی: او زره و خود را به تن می‌کند و به کمرش کمربند می‌بندد، همچنین موی خود را مانند یال اسب آراسته و مرتب می‌سازد.

# چنان گشت ابرش که هر شب سپند

همی سوختندش ز بیم گزند

هوش مصنوعی: ابر آنچنان در حالتی قرار گرفت که هر شب، شمع‌ها به خاطر ترس از آسیب دیدن، می‌سوختند.

# چپ و راست گفتی که جادو شدست

به آورد تا زنده آهو شدست

هوش مصنوعی: به هر سو صحبت کردی که جادوگری انجام شده و به همین دلیل، آهو دوباره زنده شده است.

# دل زال زر شد چو خرم بهار

ز رخش نوآیین و فرخ سوار

هوش مصنوعی: دل زال به مانند زری درخشان شد، همان‌طور که بهار خرم و شاداب می‌شود، به دلیل چهره‌ای نو و خوشبخت که بر سوار زیبایش تابیده است.

# در گنج بگشاد و دینار داد

از امروز و فردا نیامدش یاد

هوش مصنوعی: او در خزانه را باز کرد و به کسی دینار داد، اما از امروز و فردا هیچ‌گاه یادش نیامد.