به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از سی بی اس، با گذشت بیش از 9 ماه از آغاز جنگ در نوار غزه، که تاکنون به کشتهشدن دهها هزار فلسطینی و آوارگی صدها هزار نفر دیگر منجر شده، نشانههایی از تحرک تازه در دستگاه دیپلماسی آمریکا دیده میشود. در جدیدترین تحول، گزارشهایی مبنی بر سفر قریبالوقوع استیو ویتکاف، یکی از فرستادگان ویژه دولت بایدن، به اروپا منتشر شده است. گفته میشود هدف این سفر، رایزنی با متحدان اروپایی و میانجیگران منطقهای برای تحقق یک آتشبس پایدار در غزه و پیشبرد توافقی بلندمدت برای صلح است.
اما نقش و جایگاه ویتکاف در این معادله چیست؟ چرا این سفر به اروپا اهمیت دارد؟ و اساساً، آیا دولت بایدن در حال تغییر رویکرد خود در قبال بحران غزه است؟ این گزارش تحلیلی تلاش دارد ابعاد مختلف این مسئله را بررسی کند.
استیو ویتکاف یک چهره آشنا در دنیای املاک و سرمایهگذاری است، اما ورود او به دیپلماسی خاورمیانهای بهنظر بسیاری از ناظران، نشانهای از نگاه متفاوت دولت بایدن به بحران غزه است. او پیشتر از مشاوران دونالد ترامپ در زمینه سرمایهگذاری بود و اخیراً بهعنوان نماینده غیررسمی با اختیارات خاص در موضوعات مربوط به خاورمیانه معرفی شده است. برخی منابع دیپلماتیک، مأموریت او را بهنوعی «مذاکره پشتپرده» یا تلاش برای نرمسازی موضع آمریکا در برابر فشارهای بینالمللی تعبیر میکنند.
سفر ویتکاف به اروپا میتواند اهداف مختلفی داشته باشد. در شرایطی که ایالات متحده در ماههای اخیر، بهویژه پس از تشدید فشار افکار عمومی و انتقادهای داخلی، بهدنبال بازنگری در تاکتیکهای خود در قبال جنگ غزه است، اروپا بهعنوان یک شریک بالقوه در شکلدهی به چارچوب توافق صلح، نقش کلیدی ایفا میکند.
کشورهایی نظیر فرانسه، آلمان و بریتانیا، هر کدام بهنوعی در مسیر دیپلماسی بحران غزه فعالیت کردهاند. از سویی دیگر، اتحادیه اروپا خواهان پایان فوری خشونتها و بازگشایی مسیرهای انسانی به نوار غزه است. ویتکاف احتمالاً در این سفر بهدنبال هماهنگی بیشتر با این کشورها و نیز استفاده از ظرفیتهای آنها برای فشار بر طرفهای درگیر، بهویژه اسرائیل، خواهد بود.
یکی از پرسشهای اصلی این است که آیا این سفر نشانگر تغییر در سیاست آمریکا نسبت به جنگ غزه است یا صرفاً اقدامی تاکتیکی برای کاهش فشار داخلی و بینالمللی محسوب میشود؟ بهویژه در آستانه انتخابات ریاستجمهوری 2024 آمریکا، دولت بایدن با انتقادات فزایندهای از سوی جناح پیشرو حزب دموکرات، جامعه مسلمانان و جوانان روبهرو شده است.
برخی تحلیلگران معتقدند که سفر ویتکاف میتواند نشانهای از تلاش پشتپرده برای یافتن راهحل «آبرومندانه» جهت پایان جنگ باشد؛ بدون اینکه به حمایت آمریکا از اسرائیل لطمه بخورد. این در حالی است که ادامه جنگ و بحران انسانی در غزه، وجهه بینالمللی آمریکا را بهشدت تضعیف کرده است.
اگرچه در ماههای اخیر تلاشهای مصر، قطر و سازمان ملل برای حصول به یک آتشبس موقت ادامه داشته، اما فقدان اراده سیاسی در طرفهای درگیر – بهویژه اسرائیل و حماس – تاکنون مانع دستیابی به توافق نهایی شده است. در چنین شرایطی، سفر ویتکاف ممکن است با هدف بررسی امکان ایجاد «چارچوبی جدید» برای توافق باشد: آتشبس موقت، تبادل اسرا، تضمینهای امنیتی برای اسرائیل و تعهد به بازسازی غزه با نظارت بینالمللی.
منابع نزدیک به روند مذاکرات گفتهاند که ویتکاف ممکن است پس از توقف در پایتختهای اروپایی، راهی دوحه و قاهره نیز شود؛ دو کشوری که نقش محوری در میانجیگری میان حماس و اسرائیل دارند. در صورت صحت این خبر، میتوان انتظار داشت که آمریکا در حال ساخت یک مسیر موازی برای مذاکرات غیرعلنی است؛ مدلی که پیشتر در توافقات مشابه مثل برجام یا صلح افغانستان نیز استفاده شد.
اما این مسیر آسان نخواهد بود. اسرائیل، بهویژه کابینه راستگرای بنیامین نتانیاهو، هنوز هم بر ادامه عملیات نظامی برای «نابودی کامل حماس» اصرار دارد. از سوی دیگر، حماس نیز آتشبس را منوط به خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه و بازگشایی کامل گذرگاهها کرده است. ضمن آنکه فضای بیاعتمادی عمیق میان طرفین، همچنان پابرجاست.
سفر پیشروی استیو ویتکاف به اروپا، فارغ از نتیجهاش، نشانهای از ورود تدریجی آمریکا به فاز «مدیریت بحران» در جنگ غزه است. این سفر ممکن است مقدمهای برای چرخش نرم در سیاست بایدن باشد؛ از حمایت تمامقد از اسرائیل بهسوی فشار برای آتشبس. هرچند هنوز راهی طولانی تا صلح باقی مانده، اما تحرک تازه دیپلماتیک را باید جدی گرفت، بهویژه اگر با پشتیبانی اروپا و بازیگران منطقهای همراه شود.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
