به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از سی ان ان، در ماههای اخیر، گزارشهای متعددی از داخل و خارج روسیه منتشر شدهاند که نشان میدهند شمار قابل توجهی از سربازان روسی، به ویژه نیروهای وظیفه و بسیجشدگان، از ادامه نبرد در جبهههای اوکراین امتناع کردهاند. دلایل آنها متنوع است: از خستگی جسمی و روانی گرفته تا نارضایتی از رهبری نظامی، باور به بیعدالتی جنگ و نبود امکانات اولیه.
اما واکنش فرماندهان ارتش روسیه به این مقاومت، نه از جنس مذاکره یا رسیدگی، بلکه شدیداً قهرآمیز و سرکوبگرانه بوده است. از بازداشتهای خودسرانه و محاکمات صحرایی گرفته تا بازداشت در سیاهچالهای غیررسمی معروف به "زندانهای فیلتر"، همگی حکایت از فضای پرتنش و بیرحمانهای دارند که میان ردههای پایین ارتش حاکم شده است.
بنابر گزارشهای منابع مستقل مانند گاردین، بیبیسی روسی و سازمانهای حقوق بشری نظیر Gulagu.net، صدها سرباز روسی در ماههای اخیر به دلیل امتناع از نبرد، زندانی یا ناپدید شدهاند. برخی از آنها در تماسهای کوتاه با خانوادههایشان از "زندانهای زیرزمینی" صحبت کردهاند که در نزدیکی خط مقدم، برای تنبیه سربازان ناراضی ساخته شدهاند.
در برخی موارد، سربازان گزارش دادهاند که پس از امتناع از اجرای دستورات حمله، به مدت چندین روز بدون آب، غذا یا امکانات بهداشتی در کانتینرهای فلزی نگهداری شدهاند. گاه حتی تهدید به اعدام شدهاند، بدون هیچگونه روند قضایی رسمی. این رفتارها نه تنها نقض آشکار قوانین بینالمللی و کنوانسیون ژنو محسوب میشود، بلکه بازتابدهنده شدت بحرانی در ساختار فرماندهی ارتش روسیه است.
از منظر کرملین، این نوع برخوردها شاید به عنوان ابزاری برای حفظ انسجام جبهه و جلوگیری از گسترش نافرمانی تلقی شود. اما در واقع، سرکوب سربازان معترض اغلب نتیجه عکس میدهد؛ زیرا ترس و بیاعتمادی را در بدنه نیروها افزایش میدهد و روحیه آنان را به شدت تضعیف میکند.
تحلیلگران نظامی معتقدند که افزایش مجازاتها برای سربازان ناراضی، نشانهای روشن از ضعف ارتش روسیه در تأمین انگیزه و مشروعیت برای ادامه جنگ است. در جنگهایی که توجیه اخلاقی یا راهبردی شفافی ندارند، سربازان به تدریج مشروعیت مأموریت را زیر سؤال میبرند. این همان چیزی است که در جنگهای ویتنام، افغانستان و حالا در اوکراین نیز دیده میشود.
یکی از عوامل کلیدی در تشدید مجازاتها، افزایش نفوذ نهادهای شبهنظامی و امنیتی در ساختار نظامی روسیه است. گروههایی مانند واگنر (پیش از شورش پریگوژین) و اکنون واحدهای جدیدی که تحت نظارت افاسبی (سرویس امنیت فدرال روسیه) عمل میکنند، در اجرای «انضباط خشن» نقش اساسی دارند.
بنا بر گزارشها، در برخی یگانها افرادی وجود دارند که وظیفه اصلیشان کنترل روانی و فیزیکی سربازان است: کسانی که تلفنها را کنترل میکنند، حرکات را زیر نظر دارند و در صورت تشخیص «رفتارهای مشکوک»، افراد را به بازداشتگاههای غیررسمی منتقل میکنند. این شرایط یادآور ساختارهای پلیسی در دوران استالینیسم است.
جالب آنکه فشار تنها محدود به میدان نبرد نیست. خانوادههای سربازان نیز در معرض تهدید و فشار روانی قرار دارند. برخی مادران که برای اطلاع از وضعیت فرزندان خود به ادارات نظامی مراجعه کردهاند، با تهدید بازداشت یا حتی اتهام به «همدستی با دشمن» روبهرو شدهاند.
این فضا، بهویژه با توجه به بسته بودن رسانهها و سرکوب صدای مخالف در داخل روسیه، موجب شده روایت رسمی دولت، شکاف بزرگی با واقعیت میدان نبرد داشته باشد. جایی که جوانان روسی، نه برای «دفاع از وطن»، بلکه در میان بحرانی انسانی و روانی، گرفتار شدهاند.
در حالی که تصاویر بمباران اوکراین و پیشرویهای نظامی در رسانههای جهانی پخش میشود، سرنوشت این سربازان ناراضی روس کمتر مورد توجه قرار گرفته است. جامعه بینالمللی، به ویژه سازمانهای حقوق بشری و نهادهای سازمان ملل، باید به این بُعد مهم و کمتر دیدهشده از جنگ نیز توجه کنند.
شکنجه، بازداشت خودسرانه و محرومیت از حقوق قانونی، حتی در زمان جنگ، نقض آشکار حقوق بشر است و باید مستند و پیگیری شود. همانگونه که جنایات جنگی علیه غیرنظامیان محکوم میشود، جنایات علیه سربازان خودی نیز باید زیر ذرهبین قرار گیرد.
جنگ روسیه علیه اوکراین، اکنون وارد فازی شده است که حتی درون ارتش روسیه نیز صدای اعتراض به گوش میرسد. سربازانی که دیگر نمیخواهند در جنگی بیپایان و بیهدف جان خود را از دست بدهند، اکنون به جای شنیده شدن، با شدیدترین مجازاتها روبهرو میشوند. این سرکوبها شاید در کوتاهمدت انسجام میدان را حفظ کند، اما در بلندمدت، نشانهای روشن از فرسایش ساختاری و اخلاقی ارتش روسیه خواهد بود.
اگر سکوت ادامه یابد و جهان به این فاجعه درونساختی بیاعتنا بماند، نه تنها جان سربازان جوان، بلکه ارزشهای انسانی در دل جنگ نیز یکبار دیگر زیر پا گذاشته خواهد شد.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
