به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از رویترز، در تحول مهمی که میتواند موازنههای سیاسی در خاورمیانه و سیاست جهانی را تحت تأثیر قرار دهد، نخستوزیر کانادا، مارک کارنی، روز سهشنبه 30 ژوئیه اعلام کرد که کشورش در نشست آتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر 2025، قصد دارد دولت مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسد. این تصمیم پس از ماهها رایزنیهای داخلی و بینالمللی اتخاذ شده و در راستای حمایت از راهحل «دو دولت» به عنوان چارچوبی برای پایان دادن به مناقشه اسرائیل و فلسطین، ارزیابی شده است.
کارنی در بیانیهای رسمی تأکید کرد که اقدام کانادا با هدف «نجات آخرین فرصتها برای تحقق صلح پایدار از طریق تشکیل دولت مستقل فلسطین» انجام میگیرد. او افزود: «آینده طرح دو دولت در حال نابودی است و اگر جامعه جهانی هماکنون وارد عمل نشود، شاید هرگز فرصت دیگری برای برقراری صلح بهدست نیاید.»
با وجود این موضعگیری قاطع، دولت کانادا اعلام کرده که شناسایی رسمی دولت فلسطین به چند شرط مهم وابسته است:
اصلاحات بنیادین در نهادهای حکومتی فلسطینی از جمله شفافسازی ساختار مالی و اداری تشکیلات خودگردان.
برگزاری انتخابات آزاد و دموکراتیک تا پیش از پایان سال 2026، بهویژه بدون مشارکت گروههایی مانند حماس که کانادا آن را یک سازمان تروریستی میداند.
پذیرش اصل غیرنظامی بودن دولت فلسطینی؛ به این معنا که دولت جدید حق ایجاد ارتش یا نهادهای مسلح دائمی را نخواهد داشت.
شناسایی متقابل اسرائیل به عنوان یک دولت مستقل و حق موجودیت آن.
کارنی تأکید کرده است که هدف از این شروط، تضمین امنیت منطقهای و شکلگیری دولتی دموکراتیک و مسئول در اراضی فلسطینی است.
اعلام تصمیم کانادا، واکنشهای گستردهای را در داخل و خارج از کشور بهدنبال داشته است. اسرائیل بلافاصله این اقدام را محکوم کرد و آن را «شتابزده و مخاطرهآمیز» خواند. وزارت امور خارجه اسرائیل در بیانیهای اعلام کرد که شناسایی فلسطین در حالی که گروههای افراطی همچنان فعال هستند، تنها به «بیثباتی بیشتر» منجر خواهد شد.
در سوی دیگر، رهبران فلسطینی با استقبال از این تصمیم، آن را «گامی شجاعانه» توصیف کردند، هرچند برخی نگرانیهایی را درباره شروط مطرحشده از سوی کانادا ابراز داشتهاند. یکی از اعضای کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین اعلام کرد: «ما با هر تلاشی که به رسمیت شناختن حق ملت فلسطین منجر شود، همراه هستیم؛ اما باید توجه داشت که شرایط تحمیلی خارجی نباید حاکمیت ما را زیر سؤال ببرد.»
در داخل کانادا، برخی گروههای حامی فلسطین این تصمیم را ستودند و آن را یک تحول مثبت در سیاست خارجی کانادا خواندند. در مقابل، شماری از منتقدان بهویژه در میان اقلیت یهودی کانادایی و محافظهکاران نسبت به پیامدهای امنیتی این اقدام هشدار دادند. حزب محافظهکار کانادا در بیانیهای اعلام کرد که شناسایی فلسطین در غیاب تضمینهای کامل امنیتی برای اسرائیل «شتابزده و غیرمسئولانه» است.
تصمیم کانادا در حالی اعلام میشود که دیگر کشورهای عضو گروه هفت (G7) نیز بهتدریج موضع خود را نسبت به مسئله فلسطین تغییر دادهاند. بریتانیا و فرانسه پیشتر اعلام کرده بودند که در صورت تحقق برخی شرایط، حاضرند فلسطین را به رسمیت بشناسند. اسپانیا، ایرلند، نروژ و اسلوونی نیز در ماههای گذشته این گام را برداشتهاند. اکنون با اضافه شدن کانادا به این فهرست، بهنظر میرسد اجماع جهانی جدیدی در حال شکلگیری است.
کارنی در اظهارات خود تأکید کرد که این تصمیم «با هماهنگی شرکای بینالمللی» اتخاذ شده و قرار است در نشست سپتامبر، بیانیه مشترکی با مشارکت کشورهایی چون فرانسه، بریتانیا، استرالیا، نیوزیلند و پرتغال صادر شود. این بیانیه میتواند زمینهساز پذیرش کامل فلسطین به عنوان یک عضو رسمی سازمان ملل متحد شود، اگرچه این مسیر همچنان با مخالفتهایی از سوی ایالات متحده و برخی دیگر از قدرتها مواجه است.
نمیتوان تصمیم کانادا را جدا از بحران انسانی جاری در نوار غزه تحلیل کرد. از آغاز سال 2025، غزه با شدیدترین کمبود منابع غذایی، دارویی و بهداشتی مواجه شده است. سازمانهای بینالمللی بارها هشدار دادهاند که وضعیت این منطقه «فاجعهبار» است. نخستوزیر کانادا نیز با اشاره به این بحران، اسرائیل را متهم کرد که «بهرغم هشدارهای بینالمللی، اجازه وقوع یک فاجعه انسانی تمامعیار را داده است.»
کارنی همچنین خواستار ارسال فوری کمکهای بشردوستانه به غزه شده و از جامعه جهانی خواست تا با اتخاذ تصمیمهای سیاسی جسورانه، مانع ادامه این وضعیت شود.
در حالی که برخی ناظران سیاسی، تصمیم کانادا را صرفاً نمادین میدانند و آن را در خدمت سیاست داخلی ارزیابی میکنند، دیگران معتقدند که این اقدام میتواند به آغاز فصل تازهای در روند صلح خاورمیانه منجر شود. اگر کانادا موفق شود اجماع بیشتری در سطح بینالمللی ایجاد کند، ممکن است زمینه برای پذیرش رسمی فلسطین در مجامع جهانی و حتی آغاز مذاکرات جدید فراهم شود.
از سوی دیگر، منتقدان معتقدند که شروط سختگیرانهای که کانادا برای شناسایی فلسطین تعیین کرده، میتواند این فرایند را از مسیر اصلی خارج کند. به ویژه تأکید بر کنار گذاشتن حماس از فرایند سیاسی، برای برخی گروههای فلسطینی غیرقابل پذیرش است.
تصمیم کانادا برای به رسمیت شناختن دولت فلسطین، یک تغییر بنیادین در سیاست خارجی این کشور محسوب میشود؛ تغییری که در پاسخ به بحرانهای منطقهای و شکستهای مکرر در روند صلح اتخاذ شده است. این تصمیم همزمان فرصتهایی برای تغییر معادلات جهانی در مسئله فلسطین ایجاد میکند و چالشهایی در زمینه اجرای شروط و واکنشهای منطقهای و بینالمللی در پی دارد. آیا این گام تاریخی میتواند آغازی برای تحقق صلحی پایدار باشد؟ پاسخ این پرسش در ماههای آینده مشخص خواهد شد.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
