به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از سی ان ان، در روزهایی که جنگ اوکراین وارد مرحلهای فرسایشی و پیچیده شده، ولادیمیر پوتین با اعلام عملیاتیشدن موشک مافوقصوت روسیه و استقرار آن در بلاروس، بار دیگر توازن نظامی منطقه را به چالش کشیده است. این اقدام نهتنها از جنبه فناوری نظامی قابل تأمل است، بلکه پیامی آشکار به ناتو و متحدان غربی دارد: روسیه قصد عقبنشینی ندارد.
موشکهای هایپرسونیک (مافوقصوت) که با سرعتی بیش از 5 برابر صوت حرکت میکنند، به دلیل سرعت و مانور بالا، عملاً از سامانههای دفاع موشکی فعلی گریزاناند. روسیه یکی از معدود کشورهایی است که موفق به توسعه این فناوری شده و حالا ادعا دارد که آنها را وارد سرویس رسمی نظامی کرده است.
پوتین در سخنرانی خود گفت:
«ما امروز نه تنها دارای سلاحی فوقپیشرفته هستیم، بلکه آن را وارد خدمت کردهایم. استقرار آن در بلاروس گامی راهبردی برای تقویت امنیت اتحادیه روسیه-بلاروس است.»
استقرار این موشکها در بلاروس، کشوری که در مرز با لهستان و لیتوانی — دو عضو ناتو — قرار دارد، اهمیت ویژهای دارد. بلاروس در جریان جنگ اوکراین، به یکی از پایگاههای پشتیبانی روسیه بدل شده و اکنون با استقرار این سلاحها، عملاً به خط مقدم تهدید مستقیم علیه غرب تبدیل میشود.
برخی تحلیلگران معتقدند پوتین با این اقدام در پی موارد زیر است:
افزایش فشار روانی بر ناتو
تقویت بازدارندگی در برابر ارسال تسلیحات سنگین به اوکراین
نشاندادن توانمندی راهبردی روسیه در برابر تحریمها و انزوای بینالمللی
در واکنش به این اعلام، سخنگوی ناتو گفت:
«استقرار تسلیحات پیشرفته روسی در خاک بلاروس اقدامی تحریکآمیز است که امنیت اروپا را تهدید میکند. ما این موضوع را با دقت و جدیت زیر نظر داریم.»
در عین حال، کشورهای همسایه بلاروس نظیر لهستان و لیتوانی نیز هشدار دادهاند که با تقویت حضور نظامی خود به این تهدید پاسخ خواهند داد.
تحلیلگران روسی و غربی معتقدند که این اقدام پوتین تنها بُعد نظامی ندارد. در شرایطی که روسیه با مشکلات اقتصادی، اعتراضات داخلی و نارضایتی از روند جنگ در اوکراین مواجه است، پوتین نیاز دارد تا با نمایش قدرت نظامی، هم متحدان خارجی و هم افکار عمومی داخلی را تحت تأثیر قرار دهد.
همچنین این حرکت میتواند در چارچوب پاسخ به پیمانهای امنیتی جدیدی که بین غرب و اوکراین یا سوئد و فنلاند امضا شدهاند نیز تحلیل شود؛ بهویژه با توجه به عضویت سوئد در ناتو و گسترش نفوذ نظامی غرب در منطقه بالتیک.
موشک مافوقصوت مورد اشاره پوتین، احتمالاً از نوع «کینژال» یا «زیرکون» است. این موشکها سرعتی بین 6 تا 10 ماخ دارند و میتوانند اهداف را در فاصلههای بسیار دور، حتی در برابر سامانههای پدافندی پیشرفته مانند پاتریوت یا سامانههای اروپایی، مورد هدف قرار دهند.
ایالات متحده و چین نیز در حال توسعه چنین تسلیحاتی هستند، اما روسیه ادعا میکند اولین کشوری است که آنها را بهطور عملیاتی مستقر کرده است. برخی منابع غربی این ادعا را زیر سؤال بردهاند، اما حملات روسیه به اوکراین با استفاده از موشک «کینژال» در سال گذشته نشان داد که این فناوری، لااقل در میدان نبرد واقعی مورد استفاده قرار گرفته است.
استقرار سلاح مافوقصوت در بلاروس نهتنها تهدیدی برای ناتو است، بلکه پیامهایی به دیگر بازیگران نیز دارد:
چین و ایران ممکن است این اقدام را بهعنوان نشانهای از بیاثر بودن فشار غرب تلقی کنند.
اوکراین با تهدیدی جدید مواجه میشود که دفاع در برابر آن دشوارتر است.
آلمان و فرانسه که به دنبال کاهش تنش هستند، اکنون با موقعیتی پیچیدهتر مواجهاند.
اقدام اخیر روسیه گامی دیگر در مسیر تنشزایی راهبردی با غرب است. استقرار موشکهای مافوقصوت در بلاروس، مرزهای جغرافیایی تهدید را به قلب اروپا نزدیکتر کرده و رقابت تسلیحاتی را وارد فاز تازهای میکند.
در حالی که ناتو بهدنبال تقویت ساختار دفاعی خود است، این پرسش مهم باقی میماند: آیا روسیه واقعاً در پی بازدارندگی است، یا بازی خطرناکی را آغاز کرده که ممکن است به درگیریهای مستقیمتر منجر شود؟
پاسخ این پرسشها به رفتار طرفهای دیگر و توان دیپلماسی بینالمللی در ماههای آینده بستگی دارد.
