هوش مصنوعی (AI) یا همان «Artificial Intelligence»، شبیه‌سازی هوش انسان در ماشین‌هایی است که برنامه‌ریزی شده‌اند تا مانند انسان فکر کنند و با اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌کنند، مدام خود را بهبود ببخشند. این اصطلاح، درباره هر ماشینی که ویژگی‌های انسانی مانند یادگیری و حل مسئله داشته باشد، به کار می‌رود. در یک کلام هوش مصنوعی به ماشین‌ها قدرت فکر کردن و یادگیری می‌دهد؛ یک فناوری که با هوشمند کردن ماشین‌ها، بر سرعت انجام کارها می‌افزاید و از خطاهای انسانی در صنایع می‌کاهد.
این فناوری کاربردهای جذاب بسیاری دارد که یکی از آن‌ها در حوزه باستان‌شناسی است؛ حوزه‌ای که از توانایی هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل مقادیر زیادی از داده‌ها در مدت زمان کوتاه و کشف الگوهای پنهان و رمزگشایی از تاریخ استفاده می‌کند.
از کمک به بازیابی متون باستانی تا ترجمه زبان‌های منقرض‌شده، ترمیم آثار باستانی آسیب‌دیده یا کشف الگوهای پنهان؛ هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به یک ابزار مهم در میان باستان‌شناسان و تاریخ‌شناسان است و به آن‌ها کمک می‌کند تا تاریخ را زنده کنند.
