به گزارش سرویس روانشناسی پایگاه خبری ساعدنیوز، زندگی مشترک بر پایههای متعددی بنا میشود که شاید مهمترین آنها، ستون مستحکم «احترام متقابل» باشد. همسران پناهگاه عاطفی یکدیگرند و انتظار دارند که در امنترین نقطه جهان، یعنی در کنار شریک زندگیشان، مورد پذیرش و تکریم قرار گیرند. اما زمانی که این اصل زیر پا گذاشته میشود و فردی همسر خود را، بهویژه در حضور خانواده و نزدیکانش، مورد تمسخر و تحقیر قرار میدهد، عمیقترین زخمهای روانی و عاطفی ایجاد میشود. این رفتار، تنها یک شوخی تلخ یا یک انتقاد ساده نیست، بلکه حملهای مستقیم به هویت، شخصیت و عزت نفس فرد مقابل و زنگ خطری جدی برای سلامت کل رابطه است.
از دیدگاه روانشناسی، تحقیر کردن شریک زندگی در جمع، بهخصوص در مقابل خانوادهای که نقطه اتکا و منبع حمایت عاطفی او هستند، پیامدهای چندوجهی و مخربی به همراه دارد. در ادامه به بررسی مهمترین این عواقب میپردازیم.
عزت نفس (Self-esteem) یا احساس ارزشمندی فردی، یکی از حیاتیترین نیازهای روانی انسان است. هنگامی که فردی به طور مداوم، خصوصاً از جانب شریک زندگیاش، تحقیر میشود، به تدریج این پیام درونی را دریافت میکند که «من به اندازه کافی خوب نیستم». تحقیر در حضور خانواده این آسیب را دوچندان میکند، زیرا فرد احساس میکند که نه تنها در چشم همسر، بلکه در نگاه مهمترین افراد زندگیاش نیز بیارزش شده است. این وضعیت میتواند به بروز موارد زیر منجر شود:
احساس شرم و انزوا: فرد تحقیر شده ممکن است از حضور در جمعهای خانوادگی آینده هراس داشته باشد و به تدریج خود را منزوی کند.
افزایش اضطراب و افسردگی: حملات مداوم به شخصیت فرد، زمینه را برای اختلالات خلقی مانند اضطراب اجتماعی و افسردگی فراهم میسازد.
تردید نسبت به تواناییها: فرد شروع به شک کردن در تواناییها و قضاوتهای خود میکند و اعتماد به نفس خود را در تمام جنبههای زندگی از دست میدهد.
اعتماد، ملات نگهدارنده یک رابطه سالم است. همسر شما باید امنترین فردی باشد که میتوانید در کنار او خود واقعیتان باشید، بدون ترس از قضاوت یا تمسخر. تحقیر در جمع، این اعتماد را به طور کامل نابود میکند. فرد قربانی دیگر همسر خود را یک «پناهگاه امن» نمیبیند، بلکه او را منبعی برای تهدید و استرس تلقی میکند. این شکست در اعتماد، به سرعت صمیمیت عاطفی و فیزیکی را از بین میبرد، زیرا دیگر فضایی برای آسیبپذیری و به اشتراک گذاشتن احساسات واقعی باقی نمیماند.
ممکن است فردی که در جمع تحقیر میشود، برای حفظ ظاهر یا جلوگیری از تشدید تنش، واکنشی فوری نشان ندهد. اما این سکوت به معنای فراموشی نیست. هر بار تحقیر، بذری از خشم و انزجار (Resentment) را در دل او میکارد. این احساسات منفی به مرور زمان انباشته شده و به شکلهای مختلفی بروز میکنند:
رفتارهای پرخاشگرانه منفعل (Passive-Aggressive): مانند سکوتهای طولانی، کنایه زدن یا عدم همکاری در امور منزل.
فاصله عاطفی: فرد به طور کامل از نظر احساسی از شریک زندگی خود دور میشود.
انفجارهای خشم ناگهانی: خشمی که برای مدتها سرکوب شده، ممکن است بر سر موضوعی کوچک به شکلی نامتناسب فوران کند.
تحقیر کردن یک فرد جلوی خانوادهاش، آنها را در موقعیتی بسیار دشوار قرار میدهد. آنها از یک سو به فرزند یا عضو خانواده خود وفادارند و از سوی دیگر ممکن است نخواهند در رابطه زناشویی آنها دخالت کنند. این رفتار سمی میتواند به نتایج زیر منجر شود:
ایجاد تنش بین همسر و خانواده: خانواده فرد تحقیر شده ممکن است نسبت به شریک زندگی او نگرشی منفی پیدا کنند.
تضعیف جایگاه فرد تحقیر شده: ممکن است خانواده به تدریج فرد را شخصی ضعیف ببینند که قادر به دفاع از خود نیست.
الگوبرداری نامناسب: اگر فرزندی شاهد این صحنهها باشد، یاد میگیرد که بیاحترامی یک رفتار عادی در روابط است و این الگوی مخرب را در روابط آینده خود تکرار خواهد کرد.
تحقیر همسر در مقابل خانواده، تنها یک اشتباه ساده نیست، بلکه یک الگوی رفتاری مخرب است که ریشه در مسائلی عمیقتر مانند عدم مهارت در کنترل خشم، ناامنیهای شخصیتی فرد تحقیرکننده یا الگوهای ارتباطی ناسالم دارد. اولین قدم برای خروج از این چرخه ویرانگر، پذیرش وجود مشکل از سوی فرد تحقیرکننده و درک عمیق آسیبهایی است که به شریک زندگی خود وارد کرده است.
حفظ احترام در زندگی مشترک یک انتخاب روزمره و یک مهارت آموختنی است. زوجهایی که با این چالش مواجه هستند، باید بدانند که ترمیم اعتماد و بازسازی صمیمیت نیازمند زمان، تلاش صادقانه و در بسیاری از موارد، کمک گرفتن از یک متخصص و روانشناس در حوزه روانشناسی روابط زناشویی است. به یاد داشته باشید که یک رابطه سالم، فضایی برای رشد متقابل است، نه میدانی برای تخریب شخصیت و بیارزش کردن یکدیگر.
برای مشاهده سایر مطالب مرتبط با روانشناسی اینجا کلیک کنید
3 ماه پیش