به گزارش سرویس روانشناسی پایگاه خبری ساعدنیوز، ازدواج، پیوندی مقدس و یکی از مهمترین تصمیمات زندگی هر فرد است که بر اساس آموزههای دینی و یافتههای روانشناسی، میتواند سرچشمه آرامش و تکامل باشد. در قرآن کریم، ازدواج مایهی آرامش معرفی شده و در روایات نیز به عنوان نعمتی بزرگ پس از اسلام و حافظ دین شمرده میشود. اما چگونه میتوان پیش از ورود به این مسیر سرنوشتساز، آینده آن را پیشبینی کرد و انتخابی آگاهانه داشت؟
این مقاله یک راهنمای جامع است که با تکیه بر دیدگاههای دینی، روانشناسی و شواهد علمی، به شما کمک میکند تا معیارهای یک ازدواج موفق را بشناسید، از خطرات دوری کنید و با دیدی باز، شریک زندگی خود را انتخاب نمایید.
شاید مهمترین اصل در پیشبینی موفقیت یک ازدواج، تحقیق درست و اصولی باشد. سرنوشت یک عمر زندگی مشترک به شناختی وابسته است که پیش از عقد به دست میآید.
نکات کلیدی در این مرحله عبارتند از:
زمان کافی برای شناخت: کارشناسان توصیه میکنند که فاصله زمانی بین خواستگاری تا نامزدی رسمی، حداقل سه ماه باشد. این دوره فرصتی طلایی برای شناخت عمیقتر شخصیت، اخلاق و خانواده طرف مقابل است.
تحقیقات همهجانبه: شناخت نباید به گفتگوهای دو نفره محدود شود. تحقیق در محیط کار، پرسوجو از دوستان و آشنایان معتمد و بررسی محلی، بخشهای پنهان شخصیت فرد را آشکار میسازد.
گفتگوی شفاف با خانواده: والدین عزیز، با چشمپوشی از مشکلات احتمالی، فرزندان خود را به سمت انتخابی اشتباه سوق ندهید. هر نکتهای که در تحقیقات به دست میآید باید با صداقت کامل با فرزندتان در میان گذاشته شود تا او با آگاهی کامل تصمیم بگیرد.
روانشناسان معتقدند ازدواجی که بر پایه اصول و همسانی بنا شود، شانس موفقیت بسیار بالایی دارد. هماهنگی در زمینههای زیر، پیشبینیکننده یک زندگی شاد و پایدار است:
طبقه اجتماعی و فرهنگی: تشابه در خاستگاه اجتماعی و فرهنگی، از بروز بسیاری از سوءتفاهمها در آینده جلوگیری میکند.
سطح تحصیلات: نزدیکی سطح تحصیلات به درک متقابل بهتر کمک میکند.
وضعیت مالی: دیدگاههای مشابه در مورد مسائل مالی و مدیریت هزینهها اهمیت بالایی دارد.
سن: تناسب سنی، به ویژه در ابتدای زندگی، به رشد هماهنگ زوجین کمک میکند. (در ادامه بیشتر توضیح داده میشود)
شغل و اهداف حرفهای: درک متقابل از شرایط شغلی و حمایت از اهداف یکدیگر.

برخی ویژگیهای شخصیتی مانند زنگ خطری هستند که باید جدی گرفته شوند. از برقراری ارتباط عاطفی عمیق با افراد زیر پرهیز کنید:
افراد هوسباز و بیتعهد
شخصیتهای بدبین و شکاک
مردان خسیس و زنان ولخرج (عدم تعادل مالی)
افراد دمدمیمزاج و بیثبات
مردان سلطهجو و زنان کنترلگر
افراد تنبل و بیانگیزه که به رشد فردی خود اهمیتی نمیدهند.
شخصیتهای بددهن و پرخاشگر
افراد عصبی و عجول در تصمیمگیری
افراد وابسته از نظر روحی و مالی به خانواده

اگرچه معیارها فردی هستند، اما برخی ویژگیها به طور مشترک مورد توجه قرار میگیرند.
هماهنگی و همراهی با شوهر
تأمین نیازهای عاطفی و جنسی
آراستگی و توجه به خود برای همسر
اصالت و نجابت خانوادگی
پوشش مناسب و وقار
منطقی بودن و خردمندی
سازگاری و انعطافپذیری
دیانت و اخلاقمداری
دیانت و پایبندی به اصول اخلاقی
عفت کلام و احترام در گفتگو
سخاوت و دستودلبازی
اصالت خانوادگی
آراستگی و توجه به ظاهر
تلاشگری و پویایی در کار و زندگی
امین بودن و قابل اعتماد بودن
خردمندی و عقلانیت در تصمیمگیری
مهربانی و صبر
دکتر جان گاتمن، استاد روانشناسی دانشگاه واشنگتن، پس از 24 سال تحقیق بر روی زوجین، چهار رفتار مخرب را شناسایی کرد که به طرز شگفتآوری میتوانند طلاق را پیشبینی کنند. او این چهار رفتار را "چهار سوار آخرالزمان" نامید. وجود پررنگ این چهار ویژگی در یک رابطه میتواند با احتمال 82 تا 90 درصد به طلاق منجر شود.
انتقاد (Criticism): حمله به شخصیت همسر به جای نقد رفتار اشتباه او. (مثلاً به جای "فراموش کردی زباله را بیرون ببری"، گفتن "تو همیشه بیمسئولیتی!")
سرزنش و تحقیر (Contempt): نگاه از بالا به پایین و استفاده از لحن تمسخرآمیز که گاتمن آن را "بوسه مرگ" یک رابطه میداند.
جبههگیری و حالت تدافعی (Defensiveness): ایفای نقش قربانی و مقصر دانستن طرف مقابل به جای پذیرش مسئولیت.
سکوت و دیوارکشی (Stonewalling): بستن راه گفتگو، امتناع از صحبت کردن و نادیده گرفتن همسر.
در مقابل رفتارهای مخرب، ویژگیهایی وجود دارند که موفقیت ازدواج را پیشبینی میکنند. این مهارتها کاملاً آموختنی هستند:
انعطافپذیری و سازش: مهمترین ویژگی برای هماهنگی دو فرد از دو خانواده متفاوت، توانایی سازش و وفق دادن خود با دیگری است.
واقعبینی: زوجهای موفق میدانند که زندگی مشترک همیشه آرام و بدون تنش نیست و برای چالشها آمادهاند.
مهارتهای ارتباطی: توانایی گفتگو و حل مسئله در کنار یکدیگر به جای سرزنش متقابل.
صمیمیت: ایجاد یک دوستی عمیق که در آن طرف مقابل از قضاوت شدن نمیترسد و احساس راحتی کامل دارد.
تشابه ارزشها: توافق بر سر ارزشهای کلیدی اخلاقی، مذهبی و اجتماعی.

تحقیقات علمی گستردهای در سراسر جهان، عوامل دیگری را نیز در پیشبینی نتیجه ازدواج مؤثر دانستهاند:
سن و اختلاف سنی: بر اساس تحقیق دانشگاه یوتا، بهترین زمان برای ازدواج، اواخر دهه دوم زندگی (بین 28 تا 32 سالگی) است. بعد از 32 سالگی، به ازای هر سال افزایش سن، احتمال طلاق 5 درصد بیشتر میشود. همچنین، هرچه اختلاف سنی بیشتر باشد، ریسک طلاق بالاتر میرود (اختلاف سنی 5 ساله، ریسک را 18٪ و اختلاف سنی 10 ساله، ریسک را 39٪ افزایش میدهد).
شرایط مالی و شغلی: مطالعه دانشگاه هاروارد نشان داد که بیکار بودن یا نداشتن شغل تماموقت برای شوهر، احتمال طلاق را افزایش میدهد، زیرا هنوز تصور عمومی بر نانآور بودن مرد استوار است.
سطح تحصیلات: آمارها نشان میدهد افرادی که تحصیلات بالاتری دارند، آمار طلاق پایینتری را تجربه میکنند. این موضوع احتمالاً به دلیل رفاه اجتماعی و مهارتهای حل مسئله بهتر است.
ابراز محبت افراطی در ابتدای رابطه: تحقیقات نشان داده زوجهایی که رابطهشان را به شدت داغ و عاشقانه (مانند فیلمهای هالیوودی) شروع میکنند، بیشتر در معرض طلاق هستند، زیرا حفظ آن سطح از هیجان در طولانیمدت غیرممکن است.
عقبنشینی هنگام مشاجره: اجتناب از بحث و گفتگو برای حل مشکل، به خصوص از جانب مرد، یکی از پیشبینیکنندههای قوی طلاق است.
انتخاب همسر و ساختن یک زندگی مشترک موفق، ترکیبی از عقل، عشق، شناخت و مهارت است. آموزههای دینی همواره بر دوری از صفات ناپسندی چون بیبندوباری، بداخلاقی، خساست و تنبلی تأکید دارند و ویژگیهایی مانند دیانت، مسئولیتپذیری و خوشاخلاقی را توصیه میکنند.
در کنار این راهنماییهای ارزشمند، علم روانشناسی ابزارهای قدرتمندی مانند شناخت "چهار سوار آخرالزمان" گاتمن و درک تأثیر عواملی چون سن، تحصیلات و مهارتهای ارتباطی را در اختیار ما قرار میدهد. با تحقیق کافی، شناخت عمیق خود و طرف مقابل، و یادگیری مهارتهای لازم، میتوانید با اطمینان بیشتری قدم در این مسیر زیبا بگذارید و نتیجه ازدواج خود را به سمت موفقیت و آرامش هدایت کنید.
برای مشاهده سایر مطالب مرتبط با روانشناسی اینجا کلیک کنید