آلاداغلار یا کوههای رنگی در از جاهای دیدنی شهرستان هریس از توابع استان آذربایجان شرقی یکی از شفتگی آفرینش که در 25 کیلومتری شمال شرقی تبریز و در مسیر شهرستان خواجه و اتوبان میانه - زنجان قرار دارد. آلاداغلار، نام محلی کوهها و تپههای رنگارنگی است. وقتی با دقت به مناظر و کوهها و تپهها مینگرید به جز زیبایی در خلقت خداوند چیز دیگری نخواهید دید. کوههای رنگی یا آلاداغلار یکی از مناظر زیبا روی زمین به شمار میآید. این مناظر نادر و عجیب و وجود رنگهایی همچون قرمز، زرد، سفید و نارنجی منظرهای شگفتانگیز ایجاد مینماید.
«کاغذکنان»، یکی از مناطق تاریخی و قدیمی شهرستان میانه و استان آذربایجان شرقی است که در دورانی از تاریخ همچون ابتدای دوران اسلامی تا دوران حکومت مغولان، شهری پویا و آباد بوده است. «خونا» و «خونج»، نامهای منسوب به این شهر تاریخی در سدهی ششم و اوایل قرن هفتم هجری است که در زمان فرمانروایی سلجوقیان تا زمان یوروش مغولان به ایران، یکی از مناطق مهم و ارزشمند تجاری به شمار میرفت. قدمت اشیای کشف شده در کاغذکنان، برابر با دوران پیش از میلاد است. این منطقه با وسعتی بالغ بر 80 هکتار در نزدیکی و در غرب «شهر آقکند» از توابع شهرستان میانه قرار دارد که با کاوشهای انجامشده در آن، آثاری تاریخی همچون سفالهای شکسته متعلق به سدههای آخر پیش از میلاد مسیح (ع) و دوران حکومت ساسانیان و اشکانیان کشف شده است. پل پردلیس، کاروانسرای جمالآباد، شهر سوخته کاغذکنان و قلعه سنگی کاغذکنان از آثار تاریخی و ارزشمند در این ناحیه از استان آذربایجان شرقی است.
دره دارانداش مرند که با نام دره گوورچینلیق هم معروف است یکی از جاذبه های ماجراجویانه و جذاب برای طبیعت گردان و علاقمندان به سفرهای مهیج می باشد. روستای هریس در 7 کیلومتری روستای کوه کمر قرار دارد. جادهای که به روستای هریس منتهی میشود، همان جادهای است از زنوز گذشته و به طبیعت ماهار میرسد. در این مکان رود آقچای از میان صخرههایی میگذرد که طول این صخرهها حدود 500 متر است، این صخرهها مانند دو دیواری هستند که فاصله آنها بین دو الی دوازده متر متغیر است و چندین آبشار زیبا درون این صخرهها وجود دارد و کبوتران بسیاری درون این صخره ها زندگی میکنند که دائما در حال پرکشیدن در اطراف بوده و زیبایی این مکان را دو چندان میکنند. به همین دلیل نام این مکان را گوورچینلیق که در ترکی به کبوتران اطلاق میشود، معروف است.
قلعه ضحاک یکی از قلعههای تاریخی، مرتفع و شگفتانگیز هشترود محسوب میشود که طبق اعلام پژوهشگران یادآور داستانهای شاهنامه است. این قلعه از جمله مناطق زیبا و جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که طبیعت و تاریخ را یکجا در خود دارد، و هر بینندهای را محو تماشای خود میکند. این اثر تاریخی قدمتی به دوران اشکانیان و ساسانیان میرسد.
منطقه حفاظتشده آینالو در بخش خداآفرین از شهرستان کلیبر قرار دارد و از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که توسط سازمان محیط زیست شهرستان کلیبر محافظت میشود. این منطقه که بخش کوچکی از منطقه حفاظتشده ارسباران به حساب میآید، محل احیای نسل مارال و همین طور زیستگاه 17 گونه حیوان کمیاب و در خطر انقراض است. منطقه بکر و دستنخورده آینالو در بسیاری از روزهای سال مهآلود است که ویژگی برجسته آن محسوب میشود. آینالو منطقه کوهستانی و جنگلی با طبیعت زیبا است که توجه و نگهداری گردشگران را میطلبد. آینالو یعنی «آینهای» و طبق گفتههای اهالی به سقف فلزی عمارتی قدیمی اشاره دارد که مثل آینه نور را منعکس میکرد. دیوارهای این عمارت قدیمی که متعلق به یک تاجر ارمنی بود پابرجاست و مرمتهایی هم روی آن انجام شده است. آینالو در دسترسترین بخش بکر و زیبای جنگل های ارسباران است. کافی است مسیر جاده کلیبر به قلعه بابک که در انتها به عاشقلو میرسد را دنبال کنید.
قلعه بابک واقع در شهر کلیبر استان آذربایجان شرقی، از معروفترین قلعههای تاریخی ایران و از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که محلی ایدئال برای علاقهمندان به تاریخ به حساب میآید. این قلعه که در منطقه زیبای ارسباران جای گرفته، بهمدت 20 سال محل زندگی و مبارزه بابک خرمدین، از شناختهشدهترین سرداران ایرانی بوده است. او و یارانش بهواسطه این دژ کهن توانستند لشکریان عرب را برای بیست و چند سال در کوهها سرگردان کنند، به آنها شبیخون بزنند و باعث فرارشان شوند.
آبشار شیران در استان آذربایجان شرقی واقع است. این آبشار در حاشیه شمال شرقی روستای شیران کندی در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا واقع شده است. ارتفاع آبشار در حدود 10 متر است. چشمههای بسیار فراوانی از دل کوه بیرون زده و آب آنها در امتداد درهها به همدیگر پیوسته و رودهای کوچکی تشکیل میدهند که تعدادی از این رودها به همدیگر پیوسته و در میان دره شیران یا شیران دره سی در ادامه مسیر و در بالا دست روستا آبشار زیبایی را به وجود آوردهاند.
در استان آذربایجان شرقی و روستای تاریخی حیلهور شهر اسکو نیز یکی دیگر از این مکانها است. این روستا با معماری منحصربهفرد و خاص خود یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که با وجود آن که در نزدیکی روستای صخرهای و معروف کندوان قرار دارد، ناشناخته باقی مانده است. سراغ این روستای شگفتانگیز را باید در 18 کیلومتری اسکو و در دو کیلومتری غرب کندوان بگیرید.
آبشار آسیاب خرابه یکی از جاهای دیدنی جلفا در استان آذربایجان شرقی است. این آبشار درون دره و بین صخرهها در نزدیکی آسیابی قدیمی قرار دارد و به همین دلیل به آبشار آسیاب خرابه شناخته میشود. در زبان ترکی آذری نیز به این مکان «خرابا دییرمان» گفته میشود. ارتفاع آبشار اصلی آسیاب خرابه حدود 15 متر است. آب این آبشار از چشمهای تأمین میشود که از کوه کیامکی، یکی از کوههای بلند منطقه دیزمار غربی ارسباران و شهرستان مرند و بخش زنوز سرچشمه میگیرد.
معبد مهر مراغه، نیایشگاه زیرزمینی و محل پرستش خورشید و برگزاری آیین مهرپرستی بوده که در جنوب روستای ورجوی مراغه بهصورت زیرزمینی و صخرهای بنا شده است. این معبد که جزو جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی محسوب میشود، در تاریخ 19 دی 1356 هجری شمسی با شماره ثبت 1556 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و باید آن را در ردیف یکی از نخستین سکونتگاهها و معابد بشر پیش از تاریخ قرار داد. معبد مهر مراغه با قدمتی بیش از سه هزار سال، میراثی ارزشمند از پیشینه تاریخ و تمدن کهن خطه آذربایجان است و جزو چهار معبد باقیمانده از دوره اشکانی به حساب میآید که بهصورت بنایی صخرهای در دل زمین کنده شده است.
