به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از سینا پرس: در ۷۶ کیلومتری شهر سقز، در میان یک رشته کوه آهکی یکی از شاهکارهای معماری صخره ای قرار دارد که از حدود ۷۰۰۰ سال پیش، در دوره های مختلف محل زندگی انسان بوده است.
آثاری از وجود پناهگاه ها، دخمه ها و حفره ها نیز در کنار غار، سکونتگاه بودن آن را تایید می کنند و ساختار متفاوت آن، بسیاری را به این مکان می کشاند تا با پیمودن ۲۲۰ پله خودشان را به درون غار برسانند.
این غار بزرگترین غار دست کن و طولانی ترین غار تاریخی ایران می باشد که دو بخش طبیعی و دست کن را در خود جای داده و به صورت آپارتمانی ۴ طبقه برای سکونت انسان ساخته شده است.
شاید تصورش برایتان مشکل باشد اما حدود ۶۵ تا ۲۵۱ میلیون سال قبل یعنی همزمان با دوره مزوزوییک، این غار خودش را در زیر آب پنهان کرده بود و در اواخر همین دوره در اثر بروز خشکسالی، از میان آب سربرآورده است. هنوز هم آب در جای جای غار جریان دارد و برای گشت و گذار در برخی قسمت های آن باید از قایق های کوچکی بهره برد.
این اثر ارزشمند در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شماره ی ثبت ۳۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
