به گزارش سرویس جامعه پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از فارس، سال‌هاست که بحث نظارت در حوزه نمایش خانگی دغدغه فعالان رسانه‌ای و خانواده‌هاست، چراکه طبق اعتراضات و انتقاداتی که مخاطبان در فضای مجازی و حقیقی کرده‌اند، تولیدات حوزه نمایش خانگی مروج بی‌اخلاقی شده است. برخی فیلم‌ها و سریال‌ها در شبکه خانگی تولید و پخش می‌شود که طبق گلایه مخاطبان نمی‌توان آن را به همراه خانواده مشاهده کرد.
در همین رابطه مخاطبان فارس پویش‌های بسیاری در سال‌های گذشته ثبت کرده‌اند و اعلام کرده‌اند «از محتوای نامناسب فیلم‌های نمایش خانگی و تلویزیون گله‌مندیم» در این پویش‌ها آمده است که «به نظر می‌رسد محتوای برخی از سریال‌ها در راستای از هم پاشاندن جامعه و تخریب خانواده و طبیعی جلوه‌دادن روابط آزاد بین نامحرم است. در درجه اول خواهان نظارت بیشتر بر روی مجموعه و در درجه دوم نظارت بر پلتفرم‌هایی مانند «فیلیمو» و «فیلم‌نت» که در قالب نمایش خانگی کارهایی را که در جامعه و در عرف ممنوع و جرم واقع شده را خوب جلوه می‌دهند.
سریال‌ها و فیلم‌هایی در این پلتفرم‌ها و مشابه آنها وجود دارد که یک پدر و مادر نمی‌تواند در کنار نوجوان و جوان و حتی کودک خود بنشیند و در فضای سالم خانواده شاهد یک سریال یا فیلم خوب باشند و باید در خفا یک چنین سریال و فیلم نامتعارف را مشاهده کند.این در حالی است که تقریباً تمام کارشناسان، استادان و فعالان فرهنگی و رسانه‌ای کشورمان نسبت به نوع عملکرد این سکوها انتقاد دارند، اما باز هم شاهد تکرار اشتباهات و مشکلات آنها هستیم.
در همین باره با دکتر «مجید ابهری»، آسیب‌شناس و رفتارشناس اجتماعی، به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
فارس: با توجه به کارزاری که در فضا مجازی پیرامون ابتذال در شبکه نمایش خانگی تشکیل شده است، تعداد زیادی از مخاطبان نسبت به تولیدات شبکه نمایش خانگی اعتراض کردند و آن را برای خانواده مضر دانسته‌اند و ادعا کردند نمی‌توانند همراه با خانواده فیلم تماشا کنند، به نظر شما چرا سریال‌های نمایش خانگی برای خانواده مضر است؟
ابهری: فیلم و سریال یکی از ابزارهای شناخته شده فرهنگی در پر کردن اوقات فراغت افراد به‌ویژه خانواده‌ها است. امروزه در روزهای تعطیل و اوقات فراغت هیچ ابزاری بهتر، ارزان‌تر و مناسب‌تر از فیلم‌ها، البته فیلم‌های مناسب خانواده‌ها وجود ندارد، اما متأسفانه این ابزار نیز به چالش کشیده شده و به خطر افتاده است. در یک سال گذشته تبلیغاتی که در مورد فیلم‌ها و سریال‌های شبکه‌های نمایش خانگی وجود دارد همگی گویای این است که ظاهراً عده‌ای کمر بسته و فرهنگ ایرانی_اسلامی را به چالش کشیده‌اند. یک فیلم وجود ندارد که در آن رقص مردانه به چشم نخورد. اگر ضرورتی وجود دارد که حرکات موزون در فیلم گنجانده شود با نظر رفتارشناسان، هنرمندان و کارشناسان ایرادی بر آن وجود ندارد، اما به بهانه‌های مختلف در تمام فیلم‌هایی که تولید می‌شود مردان به رقص و حرکات موزون می‌پردازند تا همین ابزاری شود برای اینکه شاید مخاطب و تماشاچی جذب کنند.طبق خواسته مخاطب طی چند سال گذشته و افزایش تعداد سریال های خانگی و اقبال نسبی مردم، نظارت کامل بر محتوای فیلمنامه و موضوع سریال به شدت مورد نیاز است. چراکه خانواده‌ها جرئت نمی‌کنند با بچه‌هایشان فیلم تماشا کنند یا مدام ابا دارند که مبادا بچه‌هایشان در خفا این فیلم و سریال را ببینند.
فارس: مسئولان مربوطه ادعا می‌کنند که بر روی محتوای نمایش خانگی نظارت دارند و گاهی انگ سانسور محتوا هم بر پیشانی‌شان می‌خورد.
ابهری: به نظر نمی‌رسد که هیچ نظارت و کنترلی بر فیلم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی وجود داشته باشد. وجود خشونت‌های عریان، فرهنگ گفتمان لمپنیزم در فیلم‌های شبکه نمایش خانگی، فحاشی عریان در برنامه‌ها و آثار نمایش خانگی دیده می‌شود؛ آثاری مانند سریال گردن زنی، غربت و امثال اینها که اگر بخواهیم نام ببریم باید تا ساعت‌ها درباره آن حرف زد. بنده به عنوان کسی که 40 سال از عمر خود را صرف آسیب‌شناسی فرهنگی جامعه نموده است به تمام خانواده‌ها، به تمام مدیران و دست اندرکاران امور فرهنگی و سینمایی اعلام خطر می‌کنم. به ما اگر بگویند «سانسورچی» بهتر است تا بگویند «فسادچی»، چراکه هیچ پدر و مادری جرئت نمی‌کند در کنار فرزندان نوجوان و جوان خود به تماشای این فیلم‌ها بنشیند. در این فیلم ترویج استفاده از دخانیات، مشروبات الکلی، خیانت و روابط خارج از عرف به چشم می‌خورد.
خشونت عریان، قتل خونریزی، فحاشی بدزبانی به شکلی در این فیلم‌ها گنجانده شده است که پهلو به پهلوی سریال‌های هالیوودی می‌زنند. من نمی‌دانم چگونه این سریال‌ها به بازار راه پیدا می‌کنند. وزارت فرهنگ و هنر، سازمان سینمایی چه ضابطه‌ای را در مورد این گونه تولیدات اعمال می‌کنند؟ بدون هیچ گونه واهمه باید به فکر نوجوانان و جوانان که سرمایه‌های اصلی کشور ما هستند باشیم.
فارس: آیا سریال‌ها و برنامه‌هایی که در شبکه نمایش خانگی تولید و پخش می‌شوند الگویی از آثار غربی و اروپایی است؟ آثار این چنینی در محتواهای کشورهای دیگر هم دیده می‌شود؟
ابهری: اینجانب که بخشی از عمر خود را مشغول تحصیل در کشورهای اروپایی بودم، شاهد بودم که در همان کشورها هم محدودیت‌هایی برای بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها وجود دارد و اخطارهایی که اجازه ندهند، توسط فرزندان دیده شود، بنابراین از مسئولان، مدیران فرهنگی و کارشناسان درخواست عاجزانه می‌نمایم که در مقابل این حرکات ایستادگی کرده و به داد خانواده‌ها و جوانان برسند. بسیاری از ضوابط عریان، بی‌پرده و گستاخانه در این گونه تولیدات خود مشوق اصلی فساد بر جامعه است، مثلاً برخی از فیلم‌هایی که به عنوان پر کردن اوقات فراغت و با ویژگی شاد تولید می‌شود نه تنها هیچ گونه شادی به ارمغان نمی‌آورد، بلکه غیر از غصه و پشیمانی محصولی بر خانواده‌ها و جوانان نخواهد داشت.
فارس: طبق نظرسنجی که در مرکز متا در مهرماه انجام شد برنامه جوکر از پربیننده‌ترین اثرات بوده است. چرا این آثار که به گفته خودتان برای بیننده مضر است پربازدید می‌شود؟ و مورد استقبال مخاطب قرار می‌گیرد؟
ابهری: علت پر بیننده بودن برخی از آثار نمایش خانگی این است که برنامه‌ای تولید نمی‌شود و هیچ گونه فیلم و اقلامی شاد و پرکننده اوقات فراغت عرضه نمی‌شود، به قول معروف بر اساس یک ضرب‌المثل معروف در ایران، «وقتی مادر نباشد باید با نامادری ساخت». یعنی در طول اوقات فراغت و روزهای تعطیل برنامه‌هایی مثل جوکر و شام ایرانی که غیر از ابتذال هیچ ارمغانی برای ما به بار نخواهند آورد، عرضه می‌شوند و متأسفانه پربیننده هم هستند. اگر تولیدکنندگان مراکز فرهنگی و سینمایی دست به تولید برنامه‌های شاد، معیارمند و قانونمند بزنند قطعاً می‌توانند در مقابل این‌گونه محصولات ایستادگی کرده و استقبال تماشاگران را جذب کنند.
فارس: چرا با وجود اعتراضات نسبت به برخی سریال‌ها و برنامه‌های نمایش خانگی همچنان از این دست برنامه‌ها تولید می‌شود و مجوز پخش می‌گیرد؟ متولی این بخش چه کسی هست؟
ابهری: متأسفانه ظاهراً موضوع «کی بود، کی بود من نبودم دستم بود» در مورد محصولات سینمایی و سرگرمی هم در حال گسترش است، هیچ سازمانی این ابتذال را گردن نگرفته و نمی‌پذیرد، ظاهراً از کره مریخ این محصولات به زمین می‌آیند و به کشور ما می‌رسند. کدام نهاد، سازمان و مؤسسه مسئول قانونمند نمودن این تولیدات است، اگر مخالفتی در این زمینه می‌شود موضوع مخالفت با شادی و ابزار پر کردن اوقات فراغت نیست، بلکه هدف مقابله با ابتذال، فرهنگ ستیزی، جامعه‌ستیزی و هنجارشکنی است. امیدوارم که خانواده‌ها تا دیرتر از این نشده به داد فرزندان خود رسیده و نهادها در این زمینه حرکتی کنند که از این برهه یعنی کرونای اجتماعی ابتذال نجات پیدا کنیم. متأسفانه وقتی در مقابل این گونه محصولات ایستادگی و انتقاد می‌شود، عده‌ای بی‌خبر و خالی از ذهن، کارشناسان و صاحب‌نظران را محکوم به مخالفت با خنده و شادی و پیروی از گریه و شیون می‌کنند، در حالی که این‌طور نیست اگر در مورد دین اسلام صحبت می‌کنیم پیامبر اسلام (ص) به چهره‌ای متبسم و خندان معروف بودند شادی در حدی مجاز است که فرهنگ را مانند خوره به انزوا نکشانند. هیچ‌کس با خنده و شادی مجاز و لبخند مخالف نیست مگر اینکه این گونه رفتارها واکنش‌ها به جایی برسد که سلامت اخلاقی جامعه را به چالش بکشد. خنده‌ای که گریه‌های آینده را به دنبال داشته باشد قطعاً مورد مخالفت کارشناسان دینی، آسیب‌شناسان و جامعه‌شناسان و رفتارشناسان نخواهند بود.
فارس: چطور تولیدکنندگان آثاری می‌سازند که برای مخاطب مضر است و چطور می‌شود که برخی از سریال‌ها یا برنامه پخش می‌شود و بعد از اینکه مخاطب اعتراض می‌کند، مشخص می‌شود که اصلاً مجوز نداشته است؟
ابهری: از نظر آسیب‌شناسی اجتماعی و رفتارشناسی ما حرف و حرکتی با تولیدکنندگان و صاحب امتیاز این گونه محصولات نداریم، چراکه آنها به عنوان یک بازرگان و تاجر به فکر جیب خود هستند. برای آنها مهم نیست که آینده فرزندان و سرمایه‌های ملی جامعه به چه مسیری کشیده شوند، بنابراین ما بدون اینکه مخالفتی با سرمایه‌گذاران تولیدکنندگان شادی مثبت و قانونمند داشته باشیم از دست اندرکاران درخواست عاجزانه داریم که به دنبال شادی مجاز باشند و خنده مثبت و مناسب را در جامعه گسترش دهند. متأسفانه بعد از عرضه برخی از محصولات سینمایی و نمایش خانگی برخی از خانواده‌ها به این گونه تولیدات تازه مدیران و مسئولان ما متوجه می‌شوند که این گونه اقلام بدون مجوز وارد بازار شدند. چگونه می‌توانند در کشوری قانونمند که سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی به طور مستمر مراقب ادب و تربیت خانواده‌ها هستند، چنین محصولاتی بدون اجازه در سطحی به این گستردگی وارد جامعه می‌شوند و بارها تکرار می‌شوند.
فارس: در این شرایط که سریال‌ها و برنامه‌های نمایش خانگی ابزاری برای سرگرمی و آموزش خانواده‌هاست، چه راهکاری برای ساماندهی این فضا پیشنهاد می‌کنید؟
ابهری: باید کارشناسان و صاحب‌نظران سینمایی، کارگردان‌ها و تولیدکنندگان، سرمایه گزاران متحد و مدیران سینمایی که به فکر آینده جامعه هستند دور هم جمع شده و راهکارهای مناسبی برای پیشگیری از ورود این سرطان‌های فرهنگی به جامعه بیندیشند. خانواده‌ها نیز با فرزندانشان روابط نزدیک‌تری داشته باشند و به نوعی امین آنها باشند تا اگر این ابتذال را تماشا کردند و فکر و ذهن‌شان آلوده شد زودتر به دادشان برسند.
بسیاری از خانواده‌ها هنگام مواجهه با کارشناسانی نظیر اینجانب اظهار می‌کنند که هیچ گونه نظارت و کنترلی برای تماشای این فیلم‌ها در خانه و خانواده خود نداشته و نمی‌توانند اجازه تماشای آن را به فرزندان خود بدهند، اما نمی‌دانم چرا صدای این خانواده‌ها شنیده نمی‌شود و متأسفانه که سازمان‌های سینمایی وابسته به نظام جمهوری اسلامی که متولی فرهنگ سالم و سلامت روانی جامعه‌اند باید دست به کار شده و در مقابل این گونه محصولات، محصولاتی مجاز و تراز جمهوری اسلامی و اخلاق اسلامی تولید و به جامعه عرضه کنند.
