آشنایی با مجموعه علوم شناختی و بازار کار آن

معرفی مجموعه علوم شناختی

در کنکور کارشناسی ارشد سراسری سال ۹۳، گرایش علوم شناختی از مجموعه روانشناسی جدا شده است و یک عنوان مستقل را به خود اختصاص داده ؛ رشته علوم شناختی جزو رشته های شناور قرار دارد و علاقه مندان می توانند آن را به عنوان رشته امتحانی دوم(شناور) انتخاب کنند.

علوم شناختی ، دانشی جدید در زمینه ذهن و مغز است. دانشمندان این رشته می‌کوشند تا در خصوص ادراک، تفکر، حافظه، فهم زبان، یادگیری و سایر فرایند‌های ذهنی و مواردی که در آگاهی تاثیرگذار هستند و شناخت به درک عمیق‌تری دست پیدا کنند و مکانیسم‌ها و فرایند‌هایی را که در بروز این پدیده‌ها دخالت دارند بطور دقیق بررسی نمایند.

این رشته، دانشی بین رشته‌ای است که از تعامل رویکرد‌های مختلف مطالعه ذهن همانند روانشناسی، دانش عصب پایه،دانش رایانه، زبان شناسی و فلسفه شکل می‌گیرد.

روانشناسی به مطالعه رفتار انسان، آگاهی، ادراک، توجه، حافظه، هیجان و فهم زبان می‌پردازد.

مسائلی مثل هوش مصنوعی، استفاده از فرایند‌های رایانه‌ای برای فهم فرایند‌های شناختی و طراحی در زمینه شباهتهای انسان و ماشین در حوزه دانش رایانه قرار می‌گیرد.

علم عصب پایه، ساختار و فرایند‌های سیستم عصبی را مد نظر قرار می‌دهد و هدف علم عصب‌پایه شناختی بطور اختصاصی بررسی ارتباط سیستم عصبی و مواد موجود در آن با فرایند‌ها و بازنمایی‌های ذهنی است.

 فلسفه ذهن به منطق، معنا، باز نمایی و رابطه بین ذهن، مغز، رفتار و آگاهی می‌پردازد و زبان شناسی نیز ماهیت و ساختار زبان انسان را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

دانشمندان و دانشجویان این رشته باید در تمام زمینه‌های فوق به کسب علم و تجربه بپردازند. دوره کارشناسی ارشد علوم شناختی با تاکید بر روان شناسی شناختی از بهمن ۱۳۸۶ آغاز به کار نمود. چهارده پذیرفته شده اولین دوره این رشته با هماهنگی و تایید وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری از میان شرکت کنندگان در آزمون سراسری آن سال گزیده شدند.

گرایش های مجموعه علوم شناختی در مقطع کارشناسی ارشد

1- ذهن، مغز و تربیت

2- روانشناسی شناختی

3- توانبخشی شناختی

موقعیت های شغلی مجموعه علوم شناختی

وقتی به لیست پردرآمدترین رشته‌های تحصیلی جهان و به دنبال آن ایران، نگاهی بندازید خبری از رشته‌ی علوم شناختی نیست. بلکه در این لیست شاهد عناوینی مانند MBA، Social Science، game tester و… خواهید بود.

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که، پس چرا علوم شناختی بخوانیم؟ آینده و بازار کاری رشته علوم شناختی چیست؟

برگردید به ۱۰ سال پیش. سپس دوباره نگاهی به عناوین بالا بیندازید. آیا ۱۰ سال پیش موقعیت شغلی و یا حتی رشته تحصیلی تحت عنوان “دانش شبکه های اجتماعی” بود؟ همان طور که می‌دانید پاسخ این پرسش خیر است.

علوم شناختی نیز رشته‌‌ای متعلق به آینده است. شما باید امروز در این رشته تحصصیل کنید تا جزو اولین‌های سال‌های آینده باشید. علوم شناختی در حال حاضر در میانه راه است. عمر این رشته در جهان کم است و هر روز محققان جدیدی به این حوزه ملحق می‌شوند. نکته قابل توجه این است که بخشی از این آینده، آغاز شده و برخی از نشانه‌های آن را نیز در زندگی روزمره امروزی، میتوان مشاهده کرد. از آنجایی که علوم شناختی میان رشته‌ایست تمامی علوم دیگر را میتوان از منظر شناختی بررسی کرد.

قاعده‌ای که در حال حاضر بر دنیای کار حاکم است، خلاقیت و کارآفرینی‌ست. در ایران اغلب فارغ التحصیلان رشته‌های دانشگاهی بیکار هستند یا در زمینه‌های غیر مرتبط کار می‌کنند. مشکل بدتر بی سوادی فارغ التحصیلان است. شما چه در رشته علوم شناختی و چه در رشته‌های دیگر نیازمند خلاقیت و تخصص هستید. اگر جزو افرادی هستید که صرفا میخواهید چند واحد پاس کنید و بعد از آن یک کار حاضر آماده تحویل بگیرید، علوم شناختی مناسب شما نیست.

از آنجایی که این رشته در ایران نوپاست زمینه‌های کاری برای آن بسیار بکر و آماده بهره برداریست.  برای مثال در حال حاضر عنوان های شغلی آینده و بازار کاری رشته علوم شناختی که در ایران اجرایی شده بدین صورت است:

• پژوهش
• هوش مصنوعی
• رباتیک
• کلینیک‌های مشاوره‌ای با رویکرد شناختی
• تجهیزات نقشه برداری از مغز و توانبخشی
• نورومارکتینگ. این حوزه یکی از پر درآمدترین حوزه‌های کاری جهان است. هر جایی که محصول یا خدمتی را ارائه می کند به این دانش احتیاج دارد.
• حوزه‌های توانبخشی. مراکزی مانند پژوهشکده مغز و شناخت دانشگاه شهید بهشتی به طور اختصاصی بر روی این حوزه فعالیت میکنند.
• برخی از نهادهای نظامی