لئوناردو فیبوناچیLeonardo Fibonacciدر سال ۱۱۷۵م متولد شد و نخستین ریاضیدان بزرگ اروپا در قرن سیزدهم میلادی است. وی به دلیل مطرح کردن موضوع «ترتیب اعداد» مورد توجه قرار گرفت. یکی از کارهای او معرفی سری معروف فیبوناچی است که پس از مراجعت از سفرش به مصر در کتابی به نام کتاب حساب آن را معرفی کرد. نسبت های معروف فیبوناچی در طبیعت و در اعضای بدن انسان و... نمایانگر اعتبار سری اعداد فیبوناچی و نسبت های آن است. ترتیب اعدادی که فیبوناچی سال ها قبل بر آن ها تأکید کرد، در بازار های مالی و بورس کاربرد فراوانی برای تحلیلگران دارد.
عدد فی یا عدد طلایی
"عدد فی یا عدد طلایی"از دنباله فیبوناچی مشتق شده است، تصاعد مشهوری که شهرتش تنها به این دلیل نیست که هر جمله با مجموع دو جمله پیشین خود برابری می کند، بلکه به این دلیل است که خارج قسمت هر دو جمله به جمله ماقبلش عدد طلایی ۱.۶۱۸ است که به «نسبت طلایی» یا «عدد فی» مشهور است.لازم است بدانید اولین اعداد این سری عبارت اند از:
۱،۱،۲،۳،۵،۸،۱۳،۲۱،۳۴،۵۵،۸۹،۱۴۴،۲۳۳
ارتباط عدد طلایی با دنباله فیبوناچی
هرچه جفت اعداد فیبوناچی بزرگ تر باشند، نسبت بین آن ها تقریب بهتری از نسبت طلایی را نشان می دهد. در ادامه برخی از این نسبت ها را مشاهده می کنید: روش های متفاوتی برای بیان رابطه بین عدد طلایی و سری فیبوناچی وجود دارد که در اینجا به یکی از این روش ها اشاره می کنیم.به عنوان مثال، با اعداد ۲۳۳, ۱۴۴, ۸۹, ۵۵ نسبت های زیر قابل دستیابی است:
۱.۶۱۸ = ۸۹ ÷ ۱۴۴ ۱.۶۱۸ = ۱۴۴ ÷ ۲۳۳
۰.۶۱۸ = ۱۴۴ ÷ ۸۹ ۰.۶۱۸ = ۲۳۳ ÷ ۱۴۴
۰.۳۸۲ = ۲۳۳ ÷ ۸۹ ۰.۳۸۲ = ۱۴۴ ÷ ۵۹
با جذر ۰.۶۱۸ عدد ۰.۷۸۶ به دست می آید. همچنین جذر ۱.۶۱۸، ۱.۲۷ می شود. بدین ترتیب نسبت های زیر را می توان به دست آورد:
۰.۷۸۶ = ۷۹% ۰.۲۴۷ = ۲۵%
قبول اهمیت نقاط فیبوناچی توسط معامله گران درنهایت به جایی ختم می شود که هرگاه نمودار به سمت این نقاط حرکت می کند، معامله گران بتوانند رفتار آن را پیش گویی کنندبا این تفاسیر می توان گفت که انواع ابزارهای فیبوناچی در بازارهای مالی، روشی برای تحلیل بازگشت یا ادامه روند هستند. از منظری انواع ابزارهای فیبوناچی نقاط حمایت و مقاومت هستند که با ابزارها و روش های گوناگون رسم می شوند.
این سطوح بازگشت برخلاف حمایت و مقاومت های قبلی که تنها قیمتی خاص را نقطه حساس تلقی می کردند می توانند قیمتی خاص، خطی مورب یا زمان خاصی را نقطه حساس حمایت یا مقاومت تعریف کنند. در استفاده از ابزارهای فیبوناچی درصدها اهمیتی فوق العاده دارند. عموم این درصدها از نسبت درصدهای بین اعداد فیبوناچی به دست می آیند. به غیراز چند عدد ابتدای سری اعداد فیبوناچی، هرکدام از اعداد دنباله، تقریبا ۱٫۶۱۸ برابر عدد قبل از خود هستند(نسبت طلایی) و هر عدد ۰٫۶۱۸ برابر عدد بعد از خود است.این نسبت ها به درصد به ترتیب ۱۶۱٫۸ درصد و ۶۱٫۸ درصد می شوند. تقسیم عدد اول به عدد دوم سری اعداد فیبوناچی یک به یک یا به عبارتی ۱۰۰ درصد را نشان می دهد.تقسیم عدد دوم به عدد سوم سری اعداد فیبوناچی ۰٫۵ یا به عبارتی ۵۰ درصد را نشان می دهد.
فیبوناچی دارای ابزارهای بسیار زیادی می باشد ولی سه مورد آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است:
ابزار فیبوناچی اصلاحی (Retracement)
ابزار فیبوناچی اکستنشن یا گسترشی (Extension)
ابزار فیبوناچی پروجکشن یا بازتاب دهنده Projection
فیبوناچی اصلاحی چیست؟
فیبوناچی اصلاحی ابزاری است که توسط تحلیلگران تکنیکال و تریدر ها برای پیدا کردن نواحی مقاومت و حمایت در یک نمودار مورد استفاده قرار می گیرد. از نسبت های فیبوناچی به صورت درصدی استفاده می شود؛ ابزار فیبوناچی اصلاحی برگرفته از یک رشته از اعداد است که توسط ریاضیدانی به نام فیبوناچی در قرن سیزدم میلادی کشف شده است.ارتباطات ریاضی خاصی که بین اعداد در این توالی وجود دارد، نسبت هایی را ایجاد می کند که می توان بر روی نمودار مورد استفاده قرار داد. این نسبت ها به صورت زیر هستند:
- ۰ ٪
- ۲۳.۶ ٪
- ۳۸.۲ ٪
- ۶۱.۸ ٪
- ۷۸.۶ ٪
- ۸۷.۸ ٪
- ۱۰۰ ٪
اگرچه ۵۰ ٪ از جمله نسبت های فیبوناچی نیست، اما بسیاری از تریدر ها آن را به عنوان یک نقطه میانی لحاظ می کنند. از فیبوناچی اصلاحی که در خارج از محدوده ۰ تا ۱۰۰ مورد استفاده قرار می گیرند، می توان به ۱۶۱.۸ درصد، ۲۶۱.۸ درصد و ۴۲۳.۶ درصد اشاره کرد.این نسبت ها بر روی نمودار ممکن است با سطوح برجسته ای در بازار همبستگی داشته باشند. معمولا تحلیلگران از فیبوناچی اصلاحی برای پیدا کردن نقاط حساسی مانند نقاط ورود و خروج و یا مقاومت و حمایت استفاده می کنند.
نکات مهم درباره اندیکاتور فیبوناچی اصلاحی
- این اندیکاتور، هر دو نقطه ای که مورد نظر معامله گر باشد و معمولا بیش ترین و کم ترین قیمت است را به یکدیگر متصل می کند.
- پس از ترسیم فیبوناچی اصلاحی در نمودار، سطوح ثابت می شوند و تغییر نخواهند کرد. درصدهای ارائه شده، مناطقی هستند که ممکن است قیمت ثابت بماند یا اصلاح شود.
- صرفا نباید به این سطوح متکی بود. برای مثال، این خطرناک است که فرض کنیم قیمت پس از رسیدن به سطح فیبوناچی مشخص، اصلاح خواهد شد. ممکن است اینطور باشد، اما لزوما بدین صورت نیست.
- بیش ترین استفاده از سطوح فیبوناچی اصلاحی برای ارائه مناطق علاقه بالقوه است. اگر معامله گری در صدد خرید باشد، قبل از آن به ثابت ماندن قیمت در سطح فیبوناچی و سپس اصلاح آن دقت می کند.بیش ترین درصدهای مورد استفاده شامل ۲۳.۶، ۳۸.۲، ۵۰، ۶۱.۸ و ۷۸.۶ درصد هستند؛ این اعداد نشان می دهند که قیمت قبلی تا چه مقدار اصلاح شده است.
فرمول های سطوح فیبوناچی اصلاحی
خود فیبوناچی اصلاحی دارای فرمول خاصی نیست. هنگامی که این فیبوناچی بر روی نمودار اعمال می شود، کاربر دو نقطه را انتخاب می کند و سپس خطوطی با درصدهای تغییر قیمت رسم می شوند.اگر قیمت از ۱۰ به ۱۵ دلار برسد و این دو سطح قیمت، نقاط مورد نظر برای ترسیم فیبوناچی اصلاحی باشند، در نتیجه سطح ۲۳.۶ درصد برابر با ۱۳.۸۲ دلار خواهد بود.سطح ۵۰ درصد نیز برابر با ۱۲.۵۰ دلار خواهد بود.
($15 – ($5 x 0.236))=$13.82 ($15 – ($5 x 0.5)) = $12.50
سطوح فیبوناچی اصلاحی چه نکته ای را بیان می کنند؟
از سطوح فیبوناچی اصلاحی می توان برای سفارش های ورود، تعیین سطوح حد ضرر یا تعیین هدف های قیمتی استفاده کرد. برای مثال، یک تریدر ممکن است متوجه شود که بورس در روند صعودی قرار دارد. پس از افزایش قیمت با سطح ۶۱.۸ درصد اصلاح می شود و سپس دوباره شروع به افزایش می کند. از آنجایی که این جهش در سطح فیبوناچی رخ داده است، معامله گر تصمیم می گیرد که خرید انجام دهد. در نتیجه می تواند حد ضرر خود را در سطح ۷۸.۶ یا ۱۰۰ درصد قرار دهد.