به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از روزنامه شهروند، تا اواسط ماه جاری همه دارندگان سهام عدالت می توانند به ٦٠ درصد سهام خود دسترسی داشته باشند و این سرمایه قدیمی را به روش های مختلف مدیریت کنند. با بزرگ و بزرگ ترشدن ارزش بازار سهام کم کم اعتماد مشتریان بازار بورس به آینده آن کمتر شده و سوال بزرگ حفظ سرمایه در بورس یا آزادسازی و نقدکردن آن برای جمعیت ٥٠میلیونی سهامداران به مسأله ای کلیدی تبدیل می شود.
کارشناسان پیش بینی می کنند آزادسازی بخش بیشتری از سهام عدالت ممکن است برای یک یا دوماه تأثیر مثبتی روی بازار بورس داشته باشد ولی بعد از آن عوامل دیگری آینده بورس را رقم خواهند زد. گردش احتمالی بخشی از سهام در بازار بورس اتفاقی مثبت برای بورس خواهد بود. از سوی دیگر، امکان وثیقه گذاری این سهام و تبدیل آن به اعتبار راهی است که می تواند سرمایه سهامداران را در بازار بورس نگه دارد تا از خروج ناگهانی نقدینگی از بورس جلوگیری کند. اما اگر بورس با اتفاقی منفی مواجه شود و مالکان این سهام را به آینده بازار بدبین کند، ممکن است مانند یک دومینوی شرور، بازار بورس را به پایین بکشاند.
دولت درنظر دارد سهم بیشتری از سهام عدالت را در اختیار مالکان این سهم ها قرار دهد. در شرایطی که ارزش این سهام به بیش از ٢٠ میلیون تومان رسیده است، برخی بی صبرانه منتظر استفاده از این سرمایه ١٥ساله خود هستند. براساس گفته ها، قرار است طی هفته آتی اشخاص مجوز آزادسازی ٦٠ درصد از ارزش سهام خود را به دست بیاورند. این آزادسازی می تواند بخش هنگفتی از نقدینگی را از بورس به سمت وثایق بانکی بکشاند. پیشتر برخی سهامداران مدیریت مستقیم ٣٠ درصد از این سهام را پذیرفته بودند ولی به دلیل نرخ پایین خروج سرمایه از بورس این دسترسی تأثیر منفی بر بازار نداشت.
آزادسازی یا حفظ سرمایه
در زمستان ٩٨ دستور آزادسازی سهام عدالت از سوی رهبری به نهادهای مربوط ابلاغ شد و در بهار سال جاری صاحبان این سهام توانستند روی ٣٠ درصد از سهام خود تسلط پیدا کنند. سازمان خصوصی سازی دو روش مستقیم و غیرمستقیم را برای مدیریت این بخش ٣٠ درصدی درنظر گرفت. حالا که اختیار سهامداران می خواهد به ٦٠ درصد افزایش پیدا کند، ریسک های حفظ سرمایه نیز بیشتر خواهد شد.
در دوره اولیه آزادسازی، حدود ٢ درصد از صاحبان سهام سرمایه خود را به صورت مستقیم آزاد کردند. در آن دوره کارشناسان معمولا می توانستند تحلیلی در مورد فروش یا نگهداری این سهم ها داشته باشند ولی حالا به حدی حجم بازار سرمایه بالا رفته است که کمتر کسی می تواند با اعتماد به نفس دست به ارایه تحلیل بزند. حمید میرمعینی، کارشناس حوزه بورس، در این رابطه به «شهروند» گفت: «عرضه سهام عدالت به خودی خود کار مثبتی بود و آزادسازی اولیه آن هم در زمان مناسبی صورت گرفت، اما الان شرایط به حدی غیرقابل پیش بینی شده است که نمی توان تحلیل درستی از آینده به دست داد.
خود این آزادسازی می تواند به صورت کوتاه مدت تأثیر مثبتی بر بازار بورس بگذارد ولی پس از یکی، دوماه باید منتظر عوامل دیگری بود که ممکن است بورس به آنها واکنش مثبتی نشان ندهد.» به گفته این کارشناس، شرایط کنونی با هیچ الگویی و هیچ روش آکادمیکی قابل پیش بینی نیست. همین مسأله باعث شده است بسیاری از سهامداران عدالت اعتماد خود را نسبت به آینده بورس از دست بدهند.
آزادسازی ٦٠ درصدی سهام عدالت از ٢٠ مردادماه
تا پیش از این سهامداران می توانستند ٣٠ درصد از سهام خود را به صورت مستقیم آزاد کنند و آن سرمایه را خود در بازار بورس مدیریت کنند. حالا به گفته حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار کسانی که روش مستقیم در آزادسازی سهام عدالت انتخاب کرده اند، بتوانند بعد از عید غدیرخم علاوه بر ۳۰ درصد قبلی، برای ۳۰ درصد دیگر و در مجموع ۶۰ درصد حق فروش داشته باشند و کسانی هم که روش غیرمستقیم را در آزادسازی سهام عدالت انتخاب کرده اند، می توانند بعد از عید غدیرخم در مجموع ۶۰ درصد سهام خود را به فروش برسانند.
از سوی دیگر حسین سلاح ورزی، عضو شورای عالی بورس خبر داده که قرار است ٦٠ درصد از ارزش این سهام از طریق نظام بانکی به صورت اعتبار در اختیار مالکان این سهام درنظر گرفته شود. به زودی صاحبان سهام عدالت مجوز تبدیل سهام به اعتبار بانکی را دریافت خواهند کرد.
کسانی که بخواهند، می توانند تا ارزش ٦٠ درصد سهام خود را به وثیقه بانکی تبدیل کنند و آن مبلغ را به صورت اعتباری خرج کنند؛ البته در پایان سال باید این اعتبار مصرف را تسویه کنند. در این روش سهام عدالت از بین نمی رود و به وثیقه ای برای کسب اعتبار سالانه تبدیل می شود. البته هنوز مشخص نیست این اعتبار استفاده شده شامل بهره بانکی می شود یا خیر. در هرصورت سهامداران تا پایان سال می توانند صد درصد اختیار سهام خود را کسب کنند.
کنترل دولت بر سهام عدالت برای حفظ بازار سرمایه
ارزش مجموع سهام عدالت را نمی توان به درستی تخمین زد ولی ٤٩ میلیون دارنده سهام عدالت می تواند به رقمی یک میلیون میلیارد تومانی برسد. چنین حجمی از سرمایه درصورت خروج ناگهانی از بازار می تواند لطمات سنگینی بر دیگر کل بازار بورس و دیگر سهامداران بگذارد. درچنین شرایطی میرمعینی نقش دولت و سازمان خصوصی سازی برای کنترل این بازار را حیاتی می داند. طبیعتا بسیاری از دارندگان این سهام مایلند که سرمایه ٢٠ و چندمیلیونی خود را به فروش برسانند یا از آن استفاده دیگری بکنند. ولی به قول میرمعینی، یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که بازار بورس را تهدید می کند، رفتارهای هیجانی شرکای بورس است که می توانست با آموزش های لازم به ابزاری مفید در شرایط کنونی بدل شود.