به گزارش خبرگزاری اقتصاد کلان، اقتصاد ژاپن به عنوان کشور در‌حال پیشرفت در زمینه های مختلف غیرنفتی مورد توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته در جهان قرار گرفته است. در سال 2010 رتبه ی اول بهترین اقتصاد متعلق به آمریکا و رتبه ی دوم برای کشور چین بود. با توجه به قرارگیری اقتصاد ژاپن در جایگاه سوم، می‌توان رقابت این سه کشور را توجیه کرد. شیب نمودار پیشرفت اقتصادی ژاپن در دو دهه ی اخیر کمتر بوده است. اما نمی‌توان تلاش سیاست مداران را برای نجات این کشور بعد از بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی در سال 1945 میلادی نادیده گرفت. شاید در آن زمان کمتر کسی تصور می‌کرد کشوری با میزان قابل توجه‌ای خسارت و کشته بتواند دومین اقتصاد برتر آسیا بشود.
سیری در تحولات اقتصادی ژاپن
با اندکی جست‌و‌جو در اقتصاد کشورهای مختلف جهان به راحتی می توان دریافت که در تمامی قدرت های اقتصادی پیشتاز کنونی مسیری پر پیچ و خم وجود داشته که نیازمند برنامه ریزی و مدیریت جامع بوده تا از دوران سخت گذر شود. ژاپن نیز از این قضیه مستثنی نیست و اقتصاد این کشور در طول زمان دست‌خوش تغییراتی شده است. اقتصاد ژاپن از بدو تشکیل قدرت های سیاسی، همواره در تلاش بوده تا در زمینه های مختلف خصوصا اقتصادی پیشرفت داشته باشد.
زمانی تلاش برای بقا و پیشرفت سخت خواهد شد که دست این کشور از منابع طبیعی قابل فروش کوتاه باشد. عدم دسترسی به منابع طبیعی اندک، اقتصاد ژاپن را تحت الشعاع قرار می‌دهد و کار را برای سایر رقبایی که غنی از سرمایه های طبیعی هستند، راحت خواهد کرد. علی‌رغم وجود کم و کاستی های مطرح شده، اقتصاد ژاپن پیشرفتی چشم‌گیر بین دو جنگ جهانی دوم و جنگ سرد داشت.
تبلور صنعت در اقتصاد بزرگ ژاپن
دولت ژاپن با چشم‌پوشی بر کمبودها، تولید را هدف اصلی خود قرار داد. از جمله صنایع مهم این کشور می توان به صنعت خودروسازی، الکترونیک، ماشین‌آلات، شیمیایی و فولاد اشاره کرد. بین سال های 1950 تا 1970 میلادی ژاپن در حال تکمیل نهایی صنعتی شدن بود که این امر با تاثیر مستقیم بر اقتصاد کلان این کشور روبرو شد. در این بین از تلاش های نخست وزیر وقت، هایاتو ایکدا نمی توان غافل شد. سیاست های دولت مبنی بر وام‌دهی بی حد و مرز و کمک های شایان گروه های کنگلومرا (شرکت های خوشه ای) نیز در پیشرفت اقتصاد ژاپن تاثیر گذار بود. قدمت برخی شرکت های موجود در این کشور به 1446 سال نیز می‌رسد.
شرکت های معروف در سطح جهانی
امروزه با گسترش فضای ارتباطی به صورت مجازی و تلاش دهک های پردرآمد جوامع جهت مصرف محصولات با حداکثر کیفیت؛ افراد زیادی نام شرکت های ژاپنی به گوششان رسیده است. این تبلیغات گسترده یکی از هزاران عملکرد های مثبت برای بهبود اقتصاد ژاپن است. شرکت هایی نظیر توئی انیمیشن، جی وی سی، کاسیو و... از جمله شرکت های معروف در جهان هستند که طرفداران زیادی دارند.
برخی از شرکت های معروف و پولساز ژاپنی عبارتند از تویوتا (نماد نوآوری و کیفیت در صنعت خودروسازی)، سونی و پاناسونیک (متبحر در زمینه ی محصولات الکترونیکی)، هوندا (نماد قدرت و کیفیت در صنعت خودروسازی)، نیسان (نماد خلاقیت و تکنولوژی پیشرفته در صنعت خودرو سازی) و...
قدیمی ترین شرکت ثبت شده در جهان کونگو گومی متعلق به کشور ژاپن است. این شرکت در سال 578 میلادی تاسیس شده و در زمینه ی ساخت و ساز فعالیت دارد. این شرکت در نهایت با فروش بخش زیادی از سهام خود به یکی از شرکت های رقیب زیر مجموعه ی آن شرکت شد.
تاثیر صنعت سرگرمی بر اقتصاد ژاپن
یکی از عوامل تاثیر‌گذار بر اقتصاد ژاپن، ساختن وسایل و فضاهای سرگرم کننده نظیر بازی های کامپیوتری، فیلم و سریال و انیمه های معروف ژاپنی است. انیمه، انیمیشن های ژاپنی با گرافیک های خاص و منحصربه فرد انیماتورهای این کشور است. اولین انیمه در سال 1917 به صورت رسمی منتشر شد. امروزه این صنعت پرطرف دار برای این کشور تولید اشتغال و ثروت می کند، در جذب گردشگر تاثیر گذار بوده و به‌عنوان یک بخش مهم از اقتصاد ژاپن محسوب می شود.
علاوه بر انیمه، فیلم و سریال، موسیقی ژاپنی نیز با گذر زمان در سطح جهان جایگاه خود را پیدا کرده است. موسیقی ژاپنی در حال پیشرفت و صعود به رتبه های بالای بین المللی است. با توجه به گسترش این صنعت و استقبال نوجوانان و جوانان در سراسر جهان از هنر، می تواند در آینده به یکی از منابع اصلی درآمد ژاپن تبدیل شود.
بنابراین، می‌توان گفت که دنیای سرگرمی در این کشور تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد ژاپن دارد و به عنوان یک عوامل مهم در رشد و توسعه اقتصادی آن محسوب می‌شود.
علم رباتیک در ژاپن
علم رباتیک تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد ژاپن داشته است. یکی از کشورهای پیشگام در علوم رباتیک ژاپن بوده است. علم رباتیک می تواند تاثیر مستقیم بر اقتصاد کلان در جوامع مختلف داشته باشد. زمانی که علم رباتیک و به دنبال آن هوش مصنوعی در یک کشور گسترش پیدا کند می تواند سرعت خوبی به کارها بدهد. پروژه هایی که احتیاج به افراد زیادی برای انجام دارند، به راحتی توسط ربات ها انجام می شوند.
زمانی که در یک کشور ربات ها جایگزین انسان ها می شوند، مردم آن کشور مجبور به افزایش سطح خود از لحاظ علمی میشوند تا بتوانند با هوش مصنوعی و ربات ها به رقابت بپردازند. که این موضوع منجر‌به افزایش سطح علمی رایانه ای آن کشور می شود. علاوه بر موارد مطرح شده توسعه ربات‌های هوشمند در بخش‌هایی مانند بهداشت، مراقبت از سالمندان و خدمات رستورانی نیز تاثیر قابل توجهی داشته و صرفه جویی در پول و زمان در پی‌دارد.
کاهش جمعیت؛ دست اندازی در جاده ی پیشرفت
طبق آخرین اخبار و رویداد ها کاهش جمعیت تاثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد کشورهای جهان داشته است. این تاثیرات می توانست مخرب نیز باشد اما دولت ژاپن تدابیری جهت کنترل این کاهش در نظر گرفته است. با کاهش جمعیت، نرخ رشد اقتصادی کاهش یافته و این کشور را با چالش‌هایی مانند کاهش نیروی کار و افزایش هزینه‌های درمانی مواجه کرده است. همچنین، کاهش جمعیت می‌تواند منجر به کاهش تقاضا در بازار داخلی شود و بر روند رشد صنعت تأثیر منفی بگذارد. از این رو میزان صادرات را افزایش پیدا می کند.
از جمله تلاش های دولت ژاپن برای رویارویی با این چالش ها؛ اصلاح قوانین مهاجرتی، ارائه‌ی تسهیلات مالی به خانواده ها و تشویق درست آن ها جهت زادو ولد، کمک های ویژه برای زنان شاغل و کاهش مالیات بوده است. با این حال، تاثیرات کاهش جمعیت همچنان یک چالش بزرگ برای اقتصاد ژاپن است و نیاز به راهکارهای بیشتری برای مدیریت این مسئله وجود دارد.
