احکام و مجازات سب النبی چیست؟

سب النبی چیست؟

سب در لغت به مهنی اهانت و دشنام دادن است و اگر کسی این الفاظ را نسبت به پیامبر به کار ببرد ، گفته می شود سب النبی صورت گرفته است . سب النبی در ماده 262 قانون مجازات اسلامی به عنوان جرم شناخته شده است و آمده است که هر کس پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم و یا هر یک از انبیاء عظام الهی را دشنام دهد یا قذف کند ، ساب النبی است . علاوه بر این قذف هر یک از ائمه معصومین علیهم السلام و یا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یا دشنام به ایشان در حکم سب النبی است .

مجازات سب النبی

در همین مواد مجازات سب النبی نیز مشخص شده است و آمده است که هر کس مرتکب اعمال فوق شود ، به مجازات سب النبی که اعدام است محکوم خواهد شد . البته اگر متهم به جرم سب النبی ادعا کند که اظهارات او از روی اکراه ، غفلت ، سهو یا در حالت مستی یا غضب یا سبق لسان یا بدون توجه به معانی کلمات و یا نقل قول بوده است ساب النبی محسوب نمی شود . البته هر گاه سب در حالت مستی یا غضب یا به نقل از دیگری باشد و صدق اهانت کند ، موجب تعزیر تا هفتاد و چهار ضربه شلاق است .

• مطابق ماده 262 قانون مجازات اسلامی: هر کس پیامبر اسلام و یا هریک از انبیاء بزرگ الهی را دشنام دهد یا توهین کند «ساب النبی» است و به اعدام محکوم می شود.
• مطابق ماده 263 قانون مجازات اسلامی: اگر فردی که متهم به سب شده است ، ادعا کند که این الفاظ را از روی اکراه، غفلت سهو یا در حالت مستی یا غضب گفته است و یا به معانی آن توجه نداشته است و یا نقل قول از شخص دیگری بوده است و آنها را بیان کرده، ساب النبی محسوب نمی شود. در اینصورت حکمی که قانون برای او در نظر می گیرد 74 ضربه شلاق است.
• مطابق ماده 513 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): کسی که به مقدسات اسلام و یا هر یک انبیاء یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت کند، اگر مشمول حکم سابّ النبی باشد، اعدام می شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.
• ماده ۲۶ قانون مطبوعات: هر کس به وسیله مطبوعات به دین مبین اسلام و مقدسات آن اهانت کند، در صورتی که به ارتداد منجر شود، حکم در حق وی صادر و اجرا و اگر به ارتداد نینجامد، طبق نظر حاکم شرع بر اساس قانون تعزیرات با وی رفتار خواهد شد.

حکم فقهی و فلسفه حکم

فقیهان شیعه حکم ساب النبی را قتل دانسته اند و توبه را مانع کشتن وی نمی دانند؛ اگرچه ابوحنیفه از امامان مذاهب اربعه اهل سنت توبه ساب ّالنبی را مانع کشته شدن می داند. مبنای شرعی حکم سب النبی روایات متواتر و اجماع است. بیشتر فقها برای ایجاد عنوان ساب النبی و کیفر آن، داشتن قصد برای سب، عدم تقیه، عدم اکراه و عدم نادانی را شرط دانسته اند.برخی همچون شهید ثانی سب النبی را از موارد ارتداد دانسته و حکم به قتل ساب النبی را به دلیل ارتداد می داند؛ اما بسیاری از فقهای شیعه عنوان «سبّ النبی» را برای کشتن سب کننده کافی دانسته و معتقدند حکم آن وابسته به عناوین دیگر مانند ارتداد نیست. فقهای اهل سنت نیز درباره ساب النبی در باب ارتداد بحث کرده اند و باب مستقل سب النبی ندارند. آیت الله خویی از فقهای شیعه، سب النبی را به عنوان یکی از گناهان و جرایم حدی به حساب آورده است. در بیشتر منابع حدیثی و فقهی، سب النبی در باب قذف یا پس از آن آمده است. بیشتر فقیهان وجوب حفظ احترام پیامبر اسلام(ص) را علت اصلی حکم سب النبی دانسته اند. دلایل دیگری نیز مانند حفظ و دفاع از دین گفته شده است.

اجرای حکم

نظر مشهور در فقه شیعه این است که هر مسلمانی اجازه دارد بدون اجازه امام یا حاکم شرع، سب کننده پیامبر را به قتل برساند؛ البته شرایطی مانند نداشتن ضرر مالی یا جانی در اجرای حکم شرط دانسته شده است شیخ مفید اقدام بر چنین کاری را بدون اجازه امام، جایز ندانسته و اجرای این حکم را از اختیارات حاکم اسلامی می داند.

سابقه اجرای حکم

بنا بر برخی روایات در زمان پیامبر اکرم حکم ساب النبی اجرا شده است: برای نمونه محمد بن مسلم از امام محمد باقر(ع) نقل کرده که مردی از قبیله هذیل، پیامبر(ص) را دشنام می داد. وقتی این خبر به پیامبر رسید، فرمود: چه کسی خود را برای کشتن این فرد آماده می کند؟ دو نفر از انصار اعلام آمادگی کردند و کار را انجام دادند. همچنین در فتح مکه همه مشرکان و حتی ابوسفیان مشمول عفو پیامبر شدند؛ امّا چند نفر از جمله دو زن آوازه خوانی که پیامبر را هجو و استهزا می کردند، مورد عفو و بخشش قرار نگرفتند؛ بلکه پیامبر(ص) دستور داد تا این چند نفر را در هر کجا هستند، به قتل برسانند. توهین به پیامبر اکرم در قرن اخیر نیز، با واکنش مسلمانان روبه رو شد. انتشار کتاب آیات شیطانی در مهر ۱۳۶۷ش (سپتامبر۱۹۸۸م) در لندن باعث شد مسلمانان در نقاط مختلف جهان علیه نویسنده و ناشر آن تظاهرات کنند. امام خمینی نیز فتوای قتل سلمان رشدی نویسنده کتاب را صادر کرد. همچنین به دنبال چاپ کاریکاتورهای توهین آمیز نسبت به پیامبر توسط روزنامه دانمارکی جیلاندپوستن در شهریور ۱۳۸۴ش (سپتامبر ۲۰۰۵م)، مسلمانان کالاهای دانمارکی را تحریم کردند. نشر کاریکاتورهای اهانت آمیز به پیامبر اکرم در مجله فرانسوی شارلی ابدو در سال های ۱۳۹۰و ۱۳۹۱ش، نیز سبب اعتراض مسلمانان در کشورهای مختلف شد.

سبّ غیر نبی

جرم"سب النبی" یکی از جرائم قراردادی است که در حقوق جزای اسلامی مطرح است؛ بنابراین برای آشنایی با احکام این جرم گریزی از مراجعه به منابع شرعی و به خصوص روایات صادره از پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) نمی باشد. قانون گذار به تبعیت از منابع مزبور، مجازات اعدام را برای این جرم پیش بینی کرده است، اما توضیحی در مورد عناصر عمومی و اختصاصی جرم "سب النبی" ارائه نمی دهد.

حکم سب غیر از پیامبر اسلام مانند سب خداوند، ملائکه و معصومان(ع) را نیز مانند حکم ساب النبی دانسته اند.

• سب خداوند و فرشتگان مقرب: برخی از فقیهان، کیفر سب خدا و فرشتگان مقرب او را با کیفر سب پیامبر برابر می دانند.
• سب معصومان: برخی از فقیهان بر قتل کسی که به امام علی(ع) سب کند، حکم کرده اند[نیازمند منبع] گرچه برخی این حکم را فقط مخصوص کسی دانسته اند که بر سب امیرالمومنین اصرار دارد. تعدادی از فقیهان، حکم سب دیگر ائمه را مانند حکم سب النبی دانسته ولی عده دیگر حکم آن را اگر عنوان دیگری مانند ارتداد یا فساد یا اهانت به پیامبر یا قذف داشته باشد، قتل اعلام کرده اند. همچنین تعدادی حکم سب بر حضرت زهرا(س) را برابر با سب النبی دانسته، و عده ای دیگر فقط در مواردی از آن که شامل سب النبی و یا قذف حضرت زهرا(س) می شود، حکم به قتل عامل آن داده اند.
• سب پیامبران: عده ای از فقیهان شیعه، سب همه پیامبران و عده ای دیگر، فقط سب پیامبرانی را که اسمشان در قرآن آمده، در حکم سب النبی می دانند، گروهی نیز حکم سب دیگر پیامبران را قتل نمی دانند.
• سب حضرت آمنه: برخی از فقها، سب آمنه، مادر پیامبر را در حکم سب خود پیامبر(ص) گرفته اند. برخی این برابری را مختص زمانی می دانند که اهانت به او به سب پیامبر منجر شود یا نسبت قذف به مادرش بدهند.

احکام و مجازات انتشار فیلم و تصاویر خصوصی دیگران