به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو، ونزوئلایی شدن اقتصاد به چه معناست؛ کارشناسان اقتصادی، چون حسین عباسی اقتصاددان و استاد دانشگاه مریلند برای تعریف «ونزوئلایی شدن اقتصاد» سه عامل مهم را مطرح می کنند: اول استفاده از منابع موجود جامعه، به خصوص منابعی که درصد بالایی از ارزش آن در تعریف رانت می گنجد، برای افزایش مصرف و رفاه. دوم، بی توجهی به انگیزه های تولید و سود و در نتیجه اتخاذ سیاست های سرکوب کننده انگیزه های تولید مولد و سوم، پوشاندن مشکلات حاصل از سیاست ها با تصمیمات مخرب به جای اصلاح آنها.
حال با این تعریف آیا اقتصاد ایران به سوی ونزوئلایی شدن می رود یا چنین احتمالی دور از ذهن است؟ حسین راغفر اقتصاددان در این باره گفت: نه، ونزوئلایی به آن معنایی که الان ونزوئلا هست نمی شود ولیکن ظرفیت های ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران، زیاد است و متاسفانه سیاست هایی که در جامعه اجرا می شود برخلاف ادعا هایی که در راستای حمایت از تولید است همه ضد تولید است و به تشویق اقتصاد سفته بازی و سوداگری در عمل هدایت می شود.
وی افزود: همچنین نظام تصمیم گیری و حکمرانی اقتصادی کشور در آن بخش هایی که باید در آن ها تصمیم گیری اساسی کند کاری نمی کند. یکی از آن بخش ها اصلاح نظام بانکی و ادغام بسیاری از بانک ها است که مشکلات عدیده ای دارند؛ لازم است تصمیمات اساسی در این حوزه گرفته شود تا زمینه های تجهیز منابع مورد نیاز بنگاه های تولیدی فراهم شود و الزاماتی در این باره مقرر شود تا با نظارت های بانک مرکزی زمینه عملکرد سالم و صحیح بانک ها امکان پذیر شود. اما در شرایط کنونی این نظارت میسر نیست.
او اضافه کرد: حوزه بعدی که نیازمند اصلاحات اساسی است نظام مالیاتی است. اصلاحاتی که با آن بشود از فعالیت های نامولد و سفته بازی در همه حوزه ها مالیات بگیرد. لازم است این مالیات ها در همه حوزه ها بر عواید حاصل از سرمایه سوداگری در زمین و مسکن، سوداگری در سکه و ارز و در بازار بورس تعریف شود. به سهولت این امر قابل پیگیری و ردگیری است و مانعی هم ندارد.
او افزود: مادامی که این اتفاق ها نیفتد و اقتصاد به حال خودش رها شده باشد قطعا بحران های اجتماعی خیلی زیادی را در پی خواهند داشت و این بحران ها به طور قطع زمینه ای برای تبدیل شدن به بحران های سیاسی هستند. از این رو، مسئولین کشور باید تصمیماتی عاجل و اساسی برای کاهش نابرابری های فاحشی که به وجود آمده و به خصوص در حمایت از قربانیان سیاست ها در شش ماهه اخیر که گروه های محروم و پایین جامعه هستند بگیرند. باید به آن ها تضمین داده شود دولت و نظام حکمرانی به فکر آن ها هست. منطق این کار هم خیلی ساده و روشن و تنها نیازمند عزمی سیاسی است که از برندگان این سیاست ها در دو سال اخیر مالیات گرفته شود و به بازندگان طبقات محروم و متوسط کمک هایی اعطا شود.
این اقتصاددان درباره افزایش نرخ پایه پولی گفت: الان، مسئله همین است. در ظرف سه ماه گذشته ۶۰۰ هزار میلیارد تومان برای فعالین در بازار سهام درآمد ایجاد شده است. در این بازار کاغذ خرید و فروش شده است بدون آنکه تولیدی افزایش پیدا کند. باید از این ها مالیات گرفته شود. همچنین صاحبان بنگاه هایی که این درآمد برای آن ها ایجاد شده باید همه یا بخش قابل توجهی از این منابع را وارد سرمایه تولیدی کنند. اگر این میزان منابع وارد بازار سرمایه سکه و ارز شود قطعا اقتصاد ما به سمت ونزوئلایی شدن می رود. این امر باید کنترل شود.
راغفر ادامه داد: البته به نظر من، این اقداماتی که دارد صورت می گیرد فراتر از اقتصاد است و دستگاه های امنیتی باید هوشیارتر از این نشان دهند.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: این ۶۰۰ هزار میلیارد تومان حاصل شده از بازار سهام به افزایش پایه پولی و نقدینگی در کشور منجر می شود. افزایش نقدینگی به تنهایی نمی تواند به افزایش تورم منجر شود مگر وارد سفته بازی و سوداگری شود، اما اگر به بخش تولید وارد شود این منابع به کاهش تورم کمک می کند. لازمه این امر این است که برنامه ریزان اقتصادی کشور اطمینان حاصل کنند این منابع تامین شده برای بنگاه های اقتصادی در بورس به سمت تولید حرکت می کنند.
هادی حق شناس دیگر کارشناس مسایل اقتصادی و استاد دانشگاه در این باره گفت: قطعا ظرفیت اقتصاد ایران اگر به درستی تدبیر و مدیریت شود مانع بسیار بزرگی است که اقتصاد کشور تبدیل به ونزوئلا بشود. به عنوان مثال رشد اقتصادی در سال گذشته، پهناور بودن ایران، تولید محصولات کشاورزی و صنعتی و ظرفیت خالی در بحث صنعت و ظرفیت بی نظیر تعداد همسایگان در شمال و جنوب و غرب کشور اگر به درستی به کار گرفته شوند مانع بزرگی برای جلوگیری از ونزوئلایی شدن اقتصاد کشور هستند.
وی افزود: دولت در اقتصاد ایران دو ظرفیت عظیم دارد ظرفیت اول این است که ما کمترین بدهکاری را به کشور های خارجی داریم. ما در میان همسایگان خود بدهی ناچیزی به کشور های دنیا داریم. بدهی برخی از کشور های همسایه نزدیک به یک سوم تولید نا خالص ملی آنهاست. این موضوع با توجه به شرایط ایران و تحریم ها مزیت تلقی می شود در شرایط عادی مزیت نیست؛ چون کشور باید از اعتبار خودش استفاده کند، اما در شرایطی که بخواهیم بگوییم اقتصاد ایران چرا به سمت ونزوئلایی شدن نمی رود مزیت است.
او ادامه داد: ظرفیت بعدی دولت، درآمد آن است که بر اساس گزارش های وزارت اقتصاد هفت میلیون میلیارد تومان است. این عدد بسیار فراتر از هزینه جاری کشور است. آنچه این روز ها باعث نگرانی است این است که دولت ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد این نسبت به درآمد دولت عدد ناچیزی است.
وی اظهار کرد: بنابراین اقتصاد ایران با ظرفیت هایی که ذکر شد در مسیر ونزوئلایی شدن نیست، اما به شرطی به این سمت می رود که دولت از ظرفیت خودش استفاده نکند. مثلا دولت دارایی خود را واگذار نکند یا از ظرفیت همسایه ها، بخش خصوصی و ایرانیان خارج از کشور استفاده نکند و به جای همه این ها پول چاپ کند.
حق شناس افزود: میانگین رشد پایه پولی در سنوات گذشته ۲۵ درصد بوده است، اما در سه ماه بهار امسال به نظر می رسد چند واحد از این ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است. هنوز اطلاعات لازم در این باره منتشر نشده، ولی اینکه واحد پولی چند واحد رشد کرده باشد نمی تواند نشانه ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران باشد. اما اگر دولت برای تامین کسری بودجه به سراغ افزایش پایه پولی برود می توانیم بگوییم در مسیر ونزوئلایی شدن قرار دارد. در غیر این صورت اقتصاد ایران کجا و اقتصاد ونزوئلا کجا، این دو تفاوت فراوانی دارند. این در جایی است که ما از ظرفیت بنگاه های داخلی هنوز برای داخل کشور استفاده نکردیم چه برسد به صادرات یا استفاده از ظرفیت شورای اقتصادی اوراسیا. ببینید در دوره کرونا چقدر آی تی و فناوری اطلاعات رشد کرد. این نشان دهنده انعطاف پذیری اقتصاد ایران است؛ بنابراین اقتصاد ایران فاصله فراوانی با اقتصاد ونزوئلا دارد.
وی اضافه کرد: مهمتر از انعطاف پذیری، منابع است. منابع معدنی و کشاورزی، خدمات و همسایه ها و بخش خصوصی این ها مهم است. اما مهمترین مشکل این است فضا را برای بخش خصوصی باز نکردیم. کرونا و تحریم ها تهدید هستند، اما از این ها باید استفاده کنیم، از بخش خصوصی استفاده کنیم که مانع بزرگی برای ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: همچنین اتفاقی که در شورای امنیت افتاد اتفاق بزرگی بود. وقتی برخی کشور ها خواستند پرونده ایران را به مسیر انحرافی ببرند آمریکا در شورای امنیت تنها ماند. به نظر می رسد اگر دولت تدبیر مناسب به کار بگیرد و همدلی همراه با هم افزایی در همه ارگان های نظام اتفاق بیفتد از این بحران که به دلیل تحریم ها رخ داده عبور خواهیم کرد. همانطور که در هنگام مقابله با کرونا در دور اول همه پای کار آمدند اینجا هم همگی به خاطر ایران و کاهش بلایای مردم و منافع ملی پای کار بیایند و همین خود مانع بزرگی برای جلوگیری از ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران است.
اگر هنوز پول فروش سهام عدالتتان را دریافت نکرده اید بخوانید
