تعامل در سخنرانی برای حفظ مخاطب و درگیر شدن فعال او با محتوای سخنرانی و با شما به عنوان سخنران، حیاتی است. سخنرانی عمومی فقط یک ارتباط یک طرفه با ارائه لیستی از ایده های گوینده به مخاطب نیست. یک سخنران موثر کسی است که با مخاطبان خود تعامل داشته باشد، استرس سخنرانی او را درگیر نکند و بتواند به خوبی سخنرانی را اداره کند. تعامل داشتن با مخاطب، گسترده تر از ارتباط داشتن با مخاطب است. پرسیدن سوال از مخاطبان، ارجاع دادن و فراخوانی اعضای مخاطب در مواقع مناسب برای مشارکت در بحث و حتی تصدیق ایده ها و تشکر از آن ها برای صرف وقت خود برای سخنرانی، همه روش های موثری برای تعامل با مخاطبان هستند.
ارتباط چیست؟
ارتباطات به عمل اشتراک گذاری اطلاعات اشاره دارد که معمولاً بین دو یا چند نفر اتفاق می افتد. زبان معمولاً یکی از ابزارهایی است که افراد از طریق آن با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. به کارگیری زبان به همه امکان می دهد اطلاعات را به اشتراک بگذارند یا پیام را به شیوه ای موثر منتقل کنند. ارتباطات، تنها به زبان محدود نمی شود. حتی می توان از طریق تصاویر، حرکات، نمادها و غیره به آن دست یافت. این نشان می دهد که ارتباطات عرصه وسیعی را در بر می گیرد. که می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. به عنوان مثال، خبری که از طریق یک کانال تلویزیونی پخش می شود، ارتباطی یک طرفه است.
تعامل چیست؟
منظور از تعامل، عمل کردن به شیوه ای است که بر دیگری تأثیر بگذارد. اعتقاد بر این است که تعامل فعلی متقابل است. لازم نیست همیشه تعامل از طریق زبان باشد. حتی می تواند از طریق رفتار با دیگران و حرکات باشد. با این حال، ویژگی حیاتی این است که باید پاسخی واضح به عمل، وجود داشته باشد. برای مثال، موقعیتی را تصور کنید که در ایستگاه منتظر اتوبوس هستید. فرد کناری به شما لبخند می زند. اگر شما نیز با لبخند پاسخ دهید، رابطه به یک تعامل تبدیل می شود. همانطور که مشاهده می شود تفاوت واضحی بین ارتباط و تعامل وجود دارد. در واقع ارتباط بخش مهمی از تعامل انسان است.
ارتباط تعاملی
ارتباطات تعاملی، تبادل ایده هایی است که در آن هر دو طرف رابطه، فعال هستند و می توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند. این یک جریان پویا و دو طرفه از انتقال اطلاعات است. بسیاری از اشکال ارتباطی که قبلاً یک طرفه تصور می شد، مانند کتاب و تلویزیون، با ظهور رایانه ها و اینترنت و تلفن همراه، تعاملی شده است. این فناوری های مشارکتی یا رسانه های جدید، به سرعت فرصت های ارتباطی تعاملی را در رسانه ها، فرهنگ ها، طبقات اجتماعی، مکان ها و حتی زمان افزایش داده است. ارتباط و تعامل دو واژه ای هستند که اغلب با هم ترکیب می شوند. تفاوت اصلی بین ارتباط و تعامل، اولا در فرایند تاثیرگذاری است و دوما تعامل یک اصطلاح گسترده تر است که ارتباط موفق بخشی از آن به شمار می رود.
تعامل و ارتباطات انسانی
در یک تعامل، هیچ یک از افراد رفتار خود را متوقف نمی کنند و هر یک با رفتار دیگری سازگار و هماهنگ می شود. چه آن ها صحبت کنند یا ساکت بمانند، فعال یا با سبک رفتار منفعلانه باشند، بهر روی شکلی از رفتار را بروز می دهند. هر فرد رفتار دیگری را درک می کند و به برخی از آن ها معنا می دهد. در تعامل، هر کاری که انجام می دهید یا انجام نمی دهید، نوعی از انتقال پیام است. اگر هنگام صحبت با کسی و به خصوص در سخنرانی به او نزدیک شوید، یک نوعی از ارتباط را برقرار می کنید. اگر در همان جایی که هستید بمانید در حال برقراری ارتباط از نوع دیگری هستید. بسته به نقشی که هر فرد در آن موقعیت دارد، اعمال و کلمات مختلف می تواند چیزهای متفاوتی را بیان کند.
چرا تعامل در سخنرانی مهم است؟
برقراری تعامل با مخاطبان در سخنرانی عمومی بسیار مهم است. تعامل موجب افزایش توجه مخاطبان به مطالب و همچنین تمرکز خود شما به عنوان سخنران می شود. تعامل سبب می شود مخاطبان به شکلی مستقیم تر با شما و مطالبی که می گویید ارتباط برقرار کنند. مخاطبی که به سخنرانی علاقه مند شده باشد، توجه بیشتری به سخنران دارد و با گفته های او ارتباط بیشتری برقرار می کند. دو نوع تعامل در سخنرانی داریم، که در ادامه به آنها اشاره شده است:
تعامل کلامی
درست است که در سخنرانی، گفت وگویی دوسویه میان شما و مخاطبان تان وجود ندارد؛ ولی راه های فراوانی برای ایجاد تعامل کلامی با آنها وجود دارد. برای نمونه، در تجمعی انتخاباتی و پرشور، می توانید به افرادی که از میان جمعیت فریاد می زنند، پاسخ دهید. اگر در محیطی کنترل شده تر باشید، می توانید به طور مستقیم از مخاطبان خود پرسش هایی بپرسید. البته این پرسش ها باید با موضوع سخنرانی شما مرتبط باشد. می توانید از پاسخ های ارائه شده در ادامه ی سخنرانی خود بهره بگیرید. می توانید با آنچه مخاطبان می گویند موافقت کنید یا از این فرصت برای ردکردن گفته های آنها یا ارائه ی پاسخ متقابل استفاده کنید. این کار موجب درگیری بیشتر مخاطبان با موضوع و پیام سخنرانی شما می شود. همچنین می توانید در صورت امکان، نام برخی از افراد را در میان مخاطبان صدا بزنید؛ مثلا هنگامی که با داستان سرایی حکایت کوتاهی را با مخاطبان خود درمیان می گذارید. روش مناسب دیگر برای تعامل با مخاطبان این است که در آغاز سخنرانی از آنها قدردانی کنید یا در پایان سخنرانی به دلیل وقت گذاشتن و توجه کردن به سخنان شما از آنها سپاسگزاری کنید.
تعامل غیرکلامی
تعامل غیرکلامی با مخاطبان، بیشتر شامل علایم و نشانه های زبان بدن است. این نشانه ها می تواند ارتباط چشمی با تک تک مخاطبان یا ایماواشاره ها یا حالات خاص چهره ی شما در زمان سخنرانی باشد. به طورکلی، وقتی روبه روی مخاطبان قرار می گیرید، همه ی کارهایی که انجام می دهید، به همان اندازه ی سخنان شما اهمیت دارد. نشانه های غیرکلامی راهی است برای درک بهتر پیام شما و مخاطبان، اغلب براساس همین نشانه ها با سخنان شما ارتباط برقرار می کنند یا از آن دور می شوند.
البته نشانه های زبان بدن و ارتباط غیرکلامی، همگی نیازمند زمینه ای مناسب هستند. حتی یک حرکت ناخواسته (مانند دست به سینه بودن، حالتی خمیده و آویزان داشتن یا اخم کردن) نیز موجب می شود پیامی که به مخاطبان تان انتقال می دهید با آنچه در سخنان تان می گویید، بسیار متفاوت باشد. سخنرانی خود را روبه روی آینه تمرین کنید یا هنگام تمرین کردن، از خودتان فیلم برداری کنید تا بتوانید تمام نشانه های غیرکلامیِ ناخواسته ای را که ممکن است به مخاطبان خود انتقال دهید، زیر نظر گرفته و از بروز آنها پیشگیری کنید.
روش های افزایش تعامل در سخنرانی
حفظ توجه مخاطبان به مدت طولانی می تواند یکی از بزرگترین چالش ها در حین صحبت در جمع باشد. برای جلوگیری از اینکه به عنوان سخنران، شاهد دریایی از چهره های خموده و کسل نباشید بهتر است راه برقراری تعامل با مخاطب را بیاموزید. خسته بودن مخاطب بر سخنران هم تاثیر میگذارد. باعث بروز عصبانیت وی و تلاش برای بالا بردن ریتم حرف زدن با هدف اتمام هرچه زودتر سخنرانی می کند. که در نهایت به او در رساندن موثرتر پیام کمکی نمی کند. تعامل با مخاطبان نه تنها می تواند به آن ها در درک آنچه شما می گویید کمک کند، بلکه به احتمال زیاد آن ها مشتاقانه اطلاعات دریافت شده را حفظ می کنند.
1. تبدیل فضای رسمی و خشک به محیط گرم
یک نقطه شروع عالی برای ایجاد تعامل این است که یک سوال مستقیم بپرسید. بهترین راه برای انجام این کار پرسیدن سوالی است که همه می توانند به آن پاسخ دهند. یک سوال ناشناس در مورد خودشان، اینکه روزشان تا آن لحظه چطور بوده و چه احساس یا چه هدفی از شرکت در سخنرانی داشته اند مفید است. چنین کار ساده ای به مخاطبان کمک می کند تا بر ارائه، تمرکز کنند و خود را با آنچه که شما می گویید هماهنگ کنند. علاوه بر این، به شما نیز کمک می کند تا قبل از ورود به قسمت اصلی مبحث و ارائه مهمترین نکات خود، آرامش خود را بازیابید. شکستن قالب بی روح و سرد فضای سخنرانی گام مهمی است که به بهتر شدن ادامه جلسه کمک شایانی می کند.
2. ارائه سرراست و بدون ابهام
مطالب و مفاهیم خود را به روشی واضح، ساده و منظم، تنظیم و ارائه کنید. در غیر این صورت ممکن است برای مخاطب حواس پرتی، آشفتگی در درک مطلب و غافلگیری از حیث سختی بحث ایجاد کند. این مسائل باعث می شود او به شما گوش ندهد و از دقت و تمرکز بر مطالب شما چشم پوشی کند. بهترین راه برای جلب تمرکز و علاقه مندی مخاطبین، بیان مطالب به شیوا ترین شکل ممکن است.
3. پرسش از مخاطبان برای تعامل در سخنرانی
مابین صحبت ها، شنوندگان را مخاطب قرار داده و سوال کوتاهی درباره آنچه که گفته شد بپرسید. که آیا چیزی برای اضافه کردن به بحث دارند یا خیر. هنگام سوال کردن، مخاطبان خاصی را انتخاب نکنید. در اینصورت به همه آن ها این فرصت را می دهید که با شما و با یکدیگر تعامل داشته باشند. آنها این مشارکت فعال را به عنوان بخشی از ارائه اصلی و بخشی از روند ایجاد احساس ارزشمندی می کنند. چنین شیوه ای برای مجری نیز ارزشمند است. چرا که می توانید بینش ها و داده های مفیدی از نظرات مخاطبان، تجربه آن ها از ارائه و هرگونه برداشتی از آن مانند راه های بهبود سخنرانی، به دست آورید.
4. طرح سوالات چند گزینه ای برای تعامل در سخنرانی
یک نوع پرسش همه کاره و یک راه عالی برای جلب همکاری مخاطبان طرح سوالات چند گزینه ای می باشد. پاسخ سوالات چند گزینه ای تنوع بیشتری دارد و زمان کمتری هم برای پاسخگویی نیاز دارد. می توانید از آن ها برای آزمایش مخاطب، تأمل یا حتی برای یک بازی سرگرم کننده استفاده کنید و احتمال مشارکت را بیشتر کنید.
5. مطرح کردن سوالات نظرسنجی برای تعامل در سخنرانی
این نوع سوالات یک راه موثر است برای اندیشیدن مخاطبان به محتوای بحث ارائه شده. مخاطبان به جای انتخاب گزینه ای که مستقیما و به شکل محدود کننده به آن ها داده اید. در مورد پاسخ ها فکر می کنند. به مخاطب فرصت می دهد که خود را بخشی از ایجاد بهتر شدن تجربه ارائه ببیند. همه احساس می کنند درگیر مساله هستند و هیچ فشاری به جهت ترس از قضاوت دیگران بابت پاسخ ها وجود ندارد. زیرا افراد می توانند ناشناس پاسخ دهند.
6. زبان موثر از راه های ایجاد تعامل در سخنرانی
استفاده از زبان الهام بخش و تنظیم لحن صدا می تواند بر درک بهتر و تاثیرگذارتر روی مخاطب موثر واقع شود. زبان مورد استفاده همچنین باید با لحن و شیوه ارائه مطابقت داشته باشد. بنابراین اعم ازاینکه جلسه بسیار رسمی یا غیر رسمی است. مشخصات جمعیتی مخاطب چیست. مهم است که توجه کنید از اصطلاحات خیلی فنی یا زیادی سطح پایین استفاده نکنید.
7. زبان بدن ابزاری مهم برای تعامل
نشانه های غیر کلامی بدن شما مانند حالت چهره، ژست، حالت بدن و تماس چشمی همه سطوح تعامل با مخاطبان شما را افزایش می دهد. هنگام صحبت کردن به نشانه های غیر کلامی خود توجه کنید تا مطمئن شوید که رفتار شما با پیام شما مطابقت دارد. از تعامل شفاهی و غیر کلامی مخاطبان برای حفظ و درگیر نگه داشتن آن ها با گفتار خود استفاده کنید. زبان بدن شکلی از توانایی ذهنی و جسمی ارتباط غیر کلامی در انسان است. شامل حرکات، حالات صورت و حرکات چشم می شود. انسان ها تقریباً به طور ناخودآگاه چنین سیگنال هایی را ارسال و تفسیر می کنند.
8. افزودن جلوه های بصری و صوتی
به زبان ساده، ابزارهای کمکی صوتی تصویری، کمک می کنند تا صحبت شما چندان خسته کننده نباشد. استفاده از موسیقی یا جلوه های صوتی به طور طبیعی مخاطب را جذب می کند. موسیقی راهی عالی برای برقراری ارتباط با مخاطب است زیرا احساسات را برمی انگیزد و می تواند به آن ها در یادآوری ایده های نو کمک کند.
9. استفاده از فیلم ها
ویدئوها ارائه یک تاکتیک عالی برای ایجاد مهارت تمرکز در مخاطب است. اگر می بینید که مخاطبان شروع به بی قراری یا کلافگی می کنند، یک ویدیو که می تواند شامل تصاویر ارامش بخش از طبیعت یا هرچیز دیگری باشد، پخش کنید. به دلیل وقفه ای که در فعالیت مغزی ایجاد کرده اید، استراحت کوتاه رخ داده و دوباره توجه مخاطب به سمت شما جلب می شود. ویدئوها حتی می تواند مرتبط با بحث باشد. در اینصورت یک راه عالی برای شروع یک بحث و تقویت کننده پیام شما می شوند. بیشتر اوقات افراد با دیدن یک فیلم بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند. گاهی اوقات یک ویدئو می تواند بسیار بیشتر از کلمات حرف برای گفتن داشته باشد.
10. شخصی سازی برای ایجاد تعامل در سخنرانی
روایت داستان شخصی و خودافشاگری، می تواند ارتباط شما را با مخاطب بیشتر و قوی تر کند. به اشتراک گذاشتن تجربیات شخصی شما. بهترین راه برای جلب توجه و حفظ علاقه و تمرکز مخاطبان در عین سرگرم نگه داشتن آن ها است. مردم می خواهند بشنوند که داستان شما به کجا انجامیده. این باعث می شود ارائه شما به یاد ماندنی تر شود.
11. شوخ طبعی راهی برای ایجاد تعامل در سخنرانی
نشان دادن شخصیت شوخ طبع شما می تواند روحیه جمع را بانشاط کرده و رابطه خوبی با جمعیت ایجاد کند. اگر مخاطب را بخندانید و به نوبه خود ایده ها و نکات کلیدی خود را خاطرنشان کنید. احتمالاً شما را تا همیشه به خاطر خواهند آورد. از راه های عالی برای برقراری ارتباط با مخاطبان برای ایجاد فضایی شوخ طبعانه این است که در ابتدای صحبت خود، آن ها را کمی بشناسید. درخواست کنید کمی از خودشان صحبت کنند. سپس از آن ها به خاطر وقت و توجهی که تا پایان سخنرانی به شما مبذول خواهند داشت تشکر کنید. اگر شما هم در این زمینه مسئله ای دارید می توانید موضوع را با روانشناسان ما در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در میان بگذارید.
برگزاری جلسه ی پرسش و پاسخ
به طور معمول، جلسه ی پرسش و پاسخ در پایان سخنرانی های حضوری برگزار می شود. در سخنرانی هایی که با شمار بسیار زیادی از مخاطبان سروکار داریم یا از راه دور با مخاطبان در ارتباط هستیم، برای برگزاری این جلسات از ابزارهای نو مانند پیامک یا ایمیل بهره می گیریم. جلسات پرسش و پاسخ به شکل هایی متفاوت برگزار می شوند. اگر با مخاطبان خود به صورت زنده و حضوری سخن می گویید، می توانید پس از سخنرانی به پرسش های آنها پاسخ دهید. در این حالت، مخاطبان در جای خود می ایستند و پرسش های خود را مطرح کنند یا به جایگاهی می روند که در آن میکروفون قرار دارد. درصورت وجود شمار زیادی از مخاطبان یا حضورنداشتن آنها در محل سخنرانی و ارتباط با آنها از راه دور، می توانید از روش های دیجیتالی متفاوتی برای گردآوری پرسش ها و پاسخ دادن به آنها در پایان سخنرانی بهره بگیرید.
در بسیاری از سخنرانی ها، جلسه ی پرسش و پاسخ (Q&A) وجود دارد. درطول این جلسات، مخاطبان می توانند پرسش های خود را بپرسند و سخنران نیز به این پرسش ها پاسخ می دهد. البته این پرسش ها را می توان درطول سخنرانی نیز پرسید؛ ولی به طور معمول، جلسات پرسش و پاسخ در پایان سخنرانی برگزار می شود. اگر به صورت مستقیم و زنده با مخاطبان خود صحبت می کنید، می توانید زمانی را در پایان سخنرانی به پاسخ گویی به پرسش ها اختصاص دهید. گاهی مخاطبان باید برای طرح پرسش خود بایستند یا به جایگاه میکروفون بروند. اگر شمار مخاطبان بسیار زیاد است یا از راه دور برای مخاطبان خود سخنرانی می کنید، می توانید از آنها بخواهید که پرسش های خود را پیش از سخنرانی، درطول یا پس از آن، در شبکه اجتماعی مطرح کنند. همچنین می توانید برای نمایش پرسش ها درطول سخنرانی یا پس از آن، کانال های ارتباطی دیگری ایجاد کنید.
ترفندهای روانشناسی برای اقناع دیگران
