هنگامی که دادگاه ، به دعاوی حقوقی یا کیفری رسیدگی می کند ، طرفین دعوا باید از اقدامات انجام شده توسط دادگاه ، مطلع شوند و اگر احیانا نیاز است در جلسه دادگاه حاضر شوند و توضیحاتی بدهند و یا اگر لازم است اقدامات خاصی را برای پیگیری پرونده انجام بدهند، این موضوع، به آنها اطلاع داده شود. در همین راستا ، در قانون ، تشریفاتی تحت عنوان ابلاغ اوراق قضایی به طرفین دعوا ، پیش بینی شده است. به طور کلی، مفهوم ابلاغیه دادگاه در یک معنای عام ، شامل اطلاع رسانی در خصوص هر گونه موضوعی است که اطلاع از آن برای طرفین دعوا ، لازم و ضروری است؛ حتی صدور رای توسط دادگاه نیز به موجب یک ابلاغیه ، به طرفین اطلاع داده می شود تا بتوانند در اسرع وقت ، رای صادره را مشاهده کرده و در صورت لزوم ، نسبت به آن ، طرح اعتراض نمایند. اما معمولا ، ابلاغیه های دادگاه را به دو نوع اخطاریه و احضاریه تقسیم بندی می کنند که هر یک از آنها ، مفهوم خاص خود را دارد و به همین دلیل ، در قسمت بعدی ، تفاوت اخطاریه و احضاریه دادگاه را مورد بررسی قرار می دهیم . اما آنچه که در این قسمت قصد داریم توضیح دهیم ، این سوال است که مفهوم اخطاریه دادگاه چیست و در چه مواردی ، دادگاه اخطاریه صادر می کند؟ در خصوص تعریف و مفهوم اخطاریه دادگاه ، باید گفت که اخطاریه دادگاه، به این معناست که گاهی ، اطلاع یافتن خواهان یا خوانده دعوی ، در خصوص یک موضوع ، ضرورت دارد و به همین خاطر، دادگاه، در قالب صدور یک اخطاریه ، آن موضوع را به ایشان اطلاع می دهد تا بتوانند بر اساس قانون ، اقدامات لازم را در خصوص پرونده خود، انجام دهند؛ اما معمولا ابلاغ احضاریه برای متهم ، در پرونده های کیفری انجام می گیرد. البته، در قانون، در خصوص اخطاریه دادگاه و مفهوم آن ، تعریف خاصی ارائه نشده است؛ اما از برگه های اخطاریه ای که معمولا دادگاه ها صادر می کنند، می توان پی به مفهوم اخطاریه های دادگاه برد. به عنوان نمونه، از جمله مهم ترین موارد صدور اخطاریه دادگاه بر اساس قانون، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
اخطاریه جلسه رسیدگی دادگاه: زمانی که دادخواست به دادگاه وصول می شود ، وقت جلسه رسیدگی به پرونده ، معین می شود و سپس ، زمان و مکان جلسه رسیدگی دادگاه ، در قالب یک اخطاریه ، به طرفین دعوا اعم از خواهان و خوانده اطلاع داده می شود تا در صورت لزوم ، خود ایشان یا وکلای آنان ، در جلسه رسیدگی حاضر شده و از خود دفاع نمایند .
اخطاریه رفع نقص: زمانی که دادخواست ارائه شده به دادگاه ، از لحاظ شرایط مقرر برای دادخواست و یا به لحاظ ضمایم یا پیوست های دادخواست ، نواقصی داشته باشد ، دادگاه اخطاریه ای به نام « اخطاریه رفع نقص » صادر می کند و شخص ، می بایست ظرف مهلت ده روز ، نواقص را برطرف کند تا مجددا دادخواست وی به جریان افتد .
اخطاریه حضور در دادگاه و ادای توضیح: فارغ از توضیحاتی که خواهان در دادخواست ارائه نموده و یا خوانده ، به موجب لایحه دفاعیه مطرح می کند ، ممکن است قاضی دادگاه برای صدور حکم ، نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشد و از همین رو ، اخطاریه ای صادر می کند تا شخص ، ضمن حضور در دادگاه ، توضیحات لازم را در خصوص پرونده ارائه نماید .
بنابراین ، همانطور که ملاحظه می شود ، اخطاریه دادگاه ، نوعی ابلاغیه است که بر اساس آن ، ممکن است دادگاه رسیدگی کننده ، موضوعات مختلفی را به اطلاع طرفین دعوا رسانیده و به آنان اخطار یا یادآوری نماید که بر اساس قانون ، اقدامات لازم را انجام دهند . در ادامه ، برای تشریح بیشتر این موضوع ، تفاوت اخطاریه با احضاریه نیز بررسی خواهد شد.
در قسمت قبل ، به توضیح این مطلب پرداخته شد که اخطاریه دادگاه چیست و چه مفهومی دارد . همچنین ، برخی از موارد صدور اخطاریه بر اساس قانون را ذکر نمودیم ؛ اما گاهی این سوال نیز مطرح می شود که تفاوت اخطاریه دادگاه و احضاریه دادگاه چیست و در چه مواردی ، دادگاه اخطاریه صادر کرده و در چه مواردی ، احضاریه ارسال می نماید؟
بر اساس آنچه که در مقاله احضاریه دادگاه بیان نمودیم ، در پاسخ به این سوال ، باید گفت که هم احضاریه و هم اخطاریه ، نوعی ابلاغیه هستند و تفاوت های ماهوی زیادی میان آنان وجود ندارد ؛ چرا که هم در احضاریه و هم در اخطاریه ، قرار است که موضوعی به اطلاع طرفین پرونده برسد ، تا اقدامات خواسته شده توسط دادگاه ، انجام گیرد .
با این حال ، تفاوت اخطاریه و احضاریه دادگاه ، در آن است که معمولا ، دادگاه ، هنگامی که می خواهد در یک پرونده کیفری ، توضیحاتی را از شاکی و یا متشاکی ( متهم ) دریافت نماید ، اقدام به صدور احضاریه می نماید و برگه ابلاغیه دادگاه را تحت عنوان احضاریه نامگذاری می کنند ؛ لذا احضاریه دادگاه ، در پرونده های کیفری ( و نه پرونده های حقوقی ) ارسال می شود و منظور از آن ، حضور در مرجع مربوطه ، برای ادای توضیحات لازم ، در خصوص شکایت است .
به عنوان نمونه ، زمانی که دادسرا در حال رسیدگی مقدماتی به یک جرم است، ابلاغیه دادسرا برای احضار نمودن متهم ، جنبه احضاریه دارد ؛ نه اخطاریه . به این معنا که حضور شخص و ادای توضیح ، الزامی و ضروری است و به نوعی، این حاضر شدن ، جنبه امری دارد و تکلیف متهم است .
به همین دلیل است که در قانون آیین دادرسی کیفری ، مقرر شده است که احضار متهم، به وسیله احضاریه به عمل می آید و در برخی موارد ، ممکن است که نتیجه عدم حضور متهم ، جلب ( دستگیری ) باشد. البته احضاریه ، ممکن است برای حضور سایر افراد از جمله شهود و مطلعین پرونده نیز صادر گردد.
اما اخطاریه دادگاه ، چنین خصوصیتی ندارد و صرفا ، به منظور اطلاع داشتن و یا انجام دادن اموری است که از طرفین دعوا خواسته شده است ؛ لذا ضمانت اجرای جلب را به هیچ وجه در پی ندارد ؛ حتی اگر اخطاریه ، برای حضور در دادگاه و ادای توضیح توسط خواهان باشد . به عنوان نمونه ، احضاریه طلاق، معمولا به منظور حضور در دادگاه ، ادای توضیح ، معرفی شهود و مواردی از این قبیل است و ضمانت اجرای کیفری در پی نخواهد داشت .
در قسمت های قبل ، اخطاریه دادگاه و تفاوت های آن با احضاریه ، مورد بررسی قرار گرفت . ضرورت اطلاع از اخطاریه های دادگاه برای طرفین دعوا ، بر هیچ کس پوشیده نیست ؛ به همین منظور ، سامانه ای نیز مورد پیش بینی قرار گرفته است که هر یک از طرفین ، بتوانند در اسرع وقت و به آسانی ، از اخطاریه های دادگاه مطلع شوند . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به بررسی سامانه اخطاریه دادگاه پرداخته و سپس ، نحوه مشاهده و اطلاع از اخطاریه دادگاه از طریق این سامانه را بررسی نماییم .
در معرفی سامانه اخطاریه دادگاه ، باید سامانه عدل ایران adliran.ir را مورد بررسی قرار داد . قوه قضاییه ، از طریق این سامانه ، امکان مشاهده و اطلاع از ابلاغیه ها و اخطاریه های دادگاه را فراهم نموده است . به این منظور ، کافی است که هر یک از طرفین دعوا ، برای مشاهده اخطاریه های خود ، به سامانه عدل ایران به نشانی adliran.ir مراجعه و در سامانه ابلاغ ثنا عدل ایران ، ثبت نام و احراز هویت انجام دهند .
ذکر این نکته نیز ضروری است که معمولا ، اگر دادگاه احضاریه یا اخطاریه ای صادر کند ، یک پیامک نیز به تلفن همراه مخاطب ارسال می شود و به وی اطلاع داده می شود که برای مشاهده اخطاریه یا احضاریه دادگاه ، به این سامانه مراجعه نماید و متن کامل اخطاریه یا احضاریه را مشاهده نماید ؛ چرا که در پیامک احضاریه دادگاه ، جزییات اقدامات اخطاریه و یا علت حضور در دادگاه قید نمی شود و صرفا ، مخاطب به سامانه اخطاریه دادگاه ارجاع داده می شود .
در قسمت قبل ، سامانه اخطاریه دادگاه، به صورت مختصر مورد اشاره قرار گرفت و همانگونه که ذکر شد ، اطلاع از اخطاریه دادگاه ، معمولا با ارسال پیامکی است که برای طرفین دعوا ارسال می شود و در واقع ، با این پیامک، به مخاطبان اطلاع داده می شود که برای آنها اخطاریه ای صادر شده است تا برای مشاهده آن به سامانه اخطاریه مراجعه نمایند. اما ممکن است این سوال مطرح شود که نحوه مشاهده اخطاریه دادگاه به چه صورت است ؟ برای مشاهده و اطلاع از جزییات اخطاریه دادگاه ، در مرحله اول، مخاطبان باید به طور مستقیم ، به سامانه adliran.ir وارد شوند . همچنین ، می توانید عبارت « سامانه عدل ایران » را در مرورگر خود جستجو نموده و مطابق تصویر زیر ، وارد اولین سایت شوید . سپس ، از قسمت سمت راست صفحه ، گزینه « سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی » را انتخاب نمایید.
در این مرحله ، برای استفاده از خدمات ابلاغ الکترونیکی سامانه ثنا ، می بایست عضو این سامانه شوید . در صورتی که قبلا در سامانه عضو شده اید ، می توانید اطلاعات ورود به سامانه از جمله کد ملی و رمز شخصی تان را وارد کرده و بر روی مرحله بعد کلیک کنید . اما در صورتی که هنوز عضو این سامانه نشده اید ، باید بر روی گزینه « من در این سایت ثبت نام نکرده ام » کلیک کرده و مراحل ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا را به صورت کامل انجام دهید.
در هر حال، پس از اینکه به صورت موفقیت آمیز ، وارد حساب کاربری خود در سامانه ثنا sana.adliran.ir شدید ، از طریق گزینه « ابلاغیه های جدید» می توانید کلیه اخطاریه های دادگاه و همچنین کلیه احضاریه ها را مشاهده نموده و از جزییات مربوطه مطلع شوید؛ کافی است بر روی« آیکون نامه » کلیک کنید.
در این مرحله، می توانید هر یک از اخطاریه ها و ابلاغیه هایی که مد نظرتان است را انتخاب کرده و سپس، اطلاعات اخطاریه را مشاهده نمایید و متوجه شوید که صدور اخطاریه دادگاه ، به چه علت بوده است و چه اقدامی باید انجام دهید.
همچنین، اگر نیاز به حضور در دادگاه هست، مهلت و علت حضور، در اخطاریه دادگاه قید شده است . در صورت لزوم ، می توانید از متن اخطاریه دادگاه، پرینت گرفته یا آن را ذخیره کنید تا اطلاعات آن را فراموش نکنید.
بنابراین یکی از انواع ابلاغیه های صادره از دادگاه، اخطاریه است. تفاوت اخطاریه دادگاه با احضاریه در این است که معمولا در دعاوی حقوقی اخطاریه صادر می شود تا موضوعی به اطلاع طرفین برسد؛ اما در دعاوی کیفری که نیاز به حضور طرفین (معمولا متهم) در دادسرا باشد احضاریه صادر می شود. نحوه مشاهده و اطلاع از اخطاریه های دادگاه، با مراجعه به سامانه عدل ایران و به صورت الکترونیکی است. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
