علل و علائم چسیندگی رحم و راههای درمان آن 

چسبندگی رحم چیست؟

چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن، چسبندگی داخل رحمی در داخل رحم و / یا دهانه رحم است. در بسیاری از موارد دیواره های جلویی و پشتی رحم به یکدیگر می چسبند. در موارد دیگر، چسبندگی فقط در قسمت کوچکی از رحم ظاهر می شود. میزان چسبندگی خفیف، متوسط یا شدید است. چسبندگی می تواند نازک یا ضخیم باشد، لکه دار در محل یا درهم و برهم باشد. چسبندگی معمولا عروقی نیست، که یک ویژگی مهم در درمان می باشد.

علل و عوامل چسبندگی رحم

• چسبندگی رحم معمولا توسط آسیب به بافت رحم ایجاد می شود، مانند:
• کورتاژ تشخیصی یا کورتاژ برای سقط جنین
• کورتاژ مجدد برای خارج کردن باقی مانده جفت یا جنین
• جراحی رحم
• عفونت رحم یا لگن
• خونریزی شدید پس از تولد نوزاد
• مشکلات آندومتریوز
• سل ریوی - در کشورهای در حال توسعه رایج است

با این حال، گاهی اوقات علت دقیق بیماری مشخص نیست.

علائم چسبندگی رحم

برای چسبندگی داخل رحم هیچ علامت خاصی وجود ندارد. اما به طور کلی، علائمی که زنان مبتلا به چسبندگی داخل رحمی تجربه می کنند شامل چنین مواردی است:

• نازایی
• سقط جنین های مکرر
• بی نظمی در قاعدگی که شامل قاعدگی هایی با خونریزی های بسیار کم (هیپومنوره) یا نبود قاعدگی (آمنوره) است. این مسئله در صورتی که بافت اسکار جایگزین آندومتر طبیعی شود رخ می دهد و بنابراین ریزش آندومتر کمتری طی قاعدگی اتفاق می افتد. همچنین اگر بافت اسکار جلوی جریان خونریزی ماهیانه را بگیرد نیز ممکن است هیپومنوره یا آمنوره پیش بی آید.
• اگر بافت اسکار جلوی جریان خونریزی ماهیانه را بگیرد درد لگنی دوره ای نیز رخ می دهد و باعث انقباض و ناراحتی در رحم می شود.

تشخیص چسبندگی رحم

خوشبختانه آزمایش های پزشکی متعددی برای تشخیص ناهنجاری ها و انسداد و چسبندگی لوله های رحمی وجود دارد. در صورتی که شواهدی مبنی بر وجود هر نوع انسداد در لوله های رحمی وجود داشته باشد، با استفاده از لاپاراسکوپی که به پزشک توانایی مشاهده و بررسی لوله های رحم را می دهد، بررسی های دقیق تری بر روی لوله های رحمی انجام می شود.

عکس رنگی از رحم (HSG)

در این روش یک آزمایش اشعه ایکس است که در آن از یک رنگ مخالف جهت تشخیص هر گونه انسداد در لوله های رحمی استفاده می شود. مایع رنگی با استفاده از یک لوله بسیار نازک از طریق واژن به رحم وارد می شود. رحم با استفاده از این مایع رنگی پر شده و سپس این مایع به لوله های رحمی وارد می شود. سپس با استفاده از عکس برداری اشعه ایکس وجود هرگونه شکل غیرطبیعی یا آسیب در رحم و لوله های فالوپ (شامل انسداد لوله ها) بررسی می شود. این آزمایش، روش شماره یک جهت بررسی هر گونه انسداد در لوله های رحمی می باشد.

کروماتوگرافی

این روش درمانی نیز بسیار مشابه روش هیستروسالپنگوگرفی است زیرا در این روش نیز از وارد کردن یک مایع رنگی در رحم و لوله های رحمی استفاده می شود. این آزمایش در بین عمل لاپاراسکوپی انجام می شود بنابراین پزشک می تواند مایع رنگی وارد شده به لوله های رحمی را مشاهده نماید. مایع رنگی استفاده شده در این روش از طرق عکسبرداری اشعه ایکس قابل دیدن نیست. این مایع آبی رنگ است. این روش مطمئن ترین روش در تشخیص انسداد لوله های رحمی است اما برای انجام آن نیاز به انجام عمل جراحی است.

سونوهیستروگرافی

این روش یک روش غیر تهاجمی بوده و در آن با استفاده از تصویربرداری سونوگرافی وجود هرگونه ناهنجاری در اندام های تولید مثل بررسی می شود. این روش جهت تشخیص انسداد لوله های رحمی همیشه قابل اعتماد نیست زیرا لوله های رحمی بسیار کوچک هستند. این روش ممکن است جهت تشخیص هیدروسلپینکس یا سایر مشکلات مانندفیبروم رحم کمک کننده باشد.

درمان چسبندگی رحم

پزشکان معمولا برای درمان چسبندگی رحم، عمل جراحی و برداشتن قسمت های چسبیده شده به دیواره رحم را توصیه می کنند که به «هیستروسکوپی» معروف است. جراح پس از عمل، نوعی وسیله همانند سوند پلاستیکی را به طور موقت داخل رحم قرار می دهد که دیواره های رحم را به منظور جلوگیری از چسبندگی مجدد، از هم جدا نگه می دارد.علاوه بر این، درمان های هورمونی که با تجویز استروژن و پروژسترون صورت می گیرد و نیز داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز از گزینه های پیشنهادی پزشکان در مواجهه با مبتلایان به چسبندگی های رحمی به شمار می رود که غالبا پس از عمل جراحی و جهت کاهش خطر عود بیماری مورد استفاده قرار می گیرد.

پزشکان معمولا از روش سونوگرافی ترنس واژینال به منظور شناسایی و مشاهده ضخامت لایه های چسبنده داخل رحم استفاده می کنند و از این طریق می توانند دید بهتری نسبت به منطقه ای که باید مورد عمل جراحی قرار گیرد، پیدا کنند. از سوی دیگر، پزشک ممکن است از بافت داخل آندومتر (لایه پوششی داخلی رحم) نمونه برداری کند تا طبیعی یا غیرطبیعی بودن بافت داخل رحم را مورد بررسی قرار دهد.استروژن خوراکی که معمولا پزشک بعد از عمل جراحی برای بیمار تجویز می کند، علاوه بر تقویت رشد

پوشش داخلی رحم، از رشد مجدد بافت زخم در داخل رحم جلوگیری می کند. گاهی پزشک ممکن است هفت تا 14 روز پس از انجام نخستین عمل جراحی، عمل دیگری را توصیه کند تا مانده های احتمالی چسبندگی رحمی را نیز خارج کنند.طی این جراحی، پزشک از ابزار کوچک و انعطاف پذیری به نام «هیستروسکوپ» برای شناسایی بافت های چسبنده ای استفاده می کند که مجدد تشکیل شده اند و در واقع به کمک این ابزار، این بافت ها را از بین می برد.این فرآیند جراحی در فواصل 7 تا 14 روزه از هم مجدد صورت می گیرد

تا زمانی که دیگر بافت چسبنده ای داخل رحم مشاهده نشود.ولی به طور کلی، این جراحی بیشتر از سه مرتبه برای بیماران انجام نمی گیرد. قرار دادن بالون داخل رحمی از دیگر گزینه هایی است که پزشکان ممکن است در دستور کار خود قرار دهند. آنها یک بالون باد شده یا وسیله ای را همانند «آی یوی دی» داخلی رحمی، پس از نخستین عمل جراحی در درون محفظه رحم قرار می دهند تا از رشد مجدد بافت های چسبنده جلوگیری کنند. متخصصان معتقدند که پوشیدن شلوارهای تنگ و فاق کوتاه از عمده دلایل بروز چسبندگی های رحمی در زنان و دختران جوان به شمار می رود.

پیشگیری از چسبندگی رحم

برای پیشگیری از ابتلا به چسبندگی رحم توصیه می شود قبل از ابتلا به نازایی و دچار شدن به جراحی های گزاف، پس از مشاهده هر گونه علامت عفونت به پزشک مراجعه کنید.بهتر است به طور مرتب حداقل یکی دو بار در سال به پزشک زنان مراجعه کنید و اگر عفونت لگنی داشته باشید، تحت درمان قرار بگیرید. به محض اینکه دچار ترشحات بد بو شده و احساس سوزش و خارش داشتید، باید سریع به پزشک مراجعه کنید.همچنین سالیانه برای تست پاپ اسمیر مراجعه کنید.در صورت ازدواج، جلوگیری از بارداری برای مدت طولانی توصیه نمی شود. برخی زنان، هم دیر ازدواج می کنند و هم 7 تا 10 سال بعد از ازدواج تمایل به بارداری ندارند. این امر خطر ابتلا به آندومتریوز و عوارض ناشی از آن که چسبندگی رحم است را افزایش می دهد.

سخن آخر

متخصصان معتقدند که پوشیدن شلوارهای تنگ و فاق کوتاه از عمده دلایل بروز چسبندگی های رحمی در زنان و دختران جوان به شمار می رود. در واقع، این شلوارها به دلیل تنگ بودن، مسیر گردش هوا را مسدود کرده و در ناحیه تناسلی رطوبت ایجاد می شود که علاوه بر بالا رفتن خطر بروز عفونت های قارچی در ناحیه تناسلی و نیز عفونت های میکروبی در ناحیه مقعد و گسترش آنها، احتمال چسبندگی رحم به دلیل فشار ایجاد شده روی این نقطه بسیار شایع است. همچنین حفظ بهداشت در زنان از دیگر مواردی است که می تواند به کاهش خطر چسبندگی های رحم کمک کند.