دلایل زیادی وجود دارند که می‌توانند منجر به فاسد شدن روغن شوند، برای مثال زمانی که در روغن موتور را باز کنید، اکسیژن و سایر گازها به درون آن نفوذ کرده و منجر به اکسیده شدن روغن پایه آن می‌شوند. به تدریج و با گذشت زمان، و به دلیل به وجود آمدن مواد حاصل از اکسیداسیون، گرانروی روغن موتور نیز کاهش پیدا کرده و در نتیجه کارایی آن کمتر میشود. در ادامه دیگر دلایل خراب شدن روغن موتور را بررسی می کنیم.
همانطور که می‌دانید روغن موتور با قطعات زیادی در ارتباط است و همین امر نیز احتمال آسیب دیدن به آن را افزایش میدهد. اما مشکل اینجاست که شناسایی علت خرابی روغن موتور کمی سخت است و به کمی دانش و تحقیق در این باره نیاز دارد. در ادامه می‌توانید با علت‌های خرابی روغن موتور آشنا شوید.
اکسیداسیون فرایندی است که با برخورد مولکول‌های روغن با مولکول‌های اکسیژن به وجود می‌آید. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش ویسکوزیته و تشکیل لای، لجن و رسوب شود. همچنین ممکن است که باعث کاهش غلظت روغن و خرابی روغن پایه نیز منجر شود. هنگامی که یک روغن شروع به اکسید شدن می‌کند، ممکن است که شاهد افزایش اسیدهای روغن باشید که علاوه بر خرابی روغن، دیگر قطعات خودرو را نیز در معرض آسیب دیدگی قرار میدهد. علاوه بر این، زنگ زدگی و خوردگی نیز بر روی تجهیزات به دلیل اکسیداسیون ایجاد میشود.
دما و شرایط محیطی نیز عاملی بسیار مهم در خرابی روغن موتور هستند. دمای بیش از حد گرم یا سرد می‌تواند باعث کاهش عمر مفید روغن شود. در دماهای بسیار بالا، روغن ممکن است تجزیه شود و خصوصیات آن تغییر کند. از طرفی، دمای بسیار پایین می‌تواند باعث ترکیدگی روغن و کاهش ویسکوزیته آن شود. بنابراین، حفظ شرایط محیطی بهینه برای موتور و استفاده از روغن‌های مناسب بسیار مهم است.
دمای موتور از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا روان کننده در آن جریان داشته و باید نگرانی اصلی شما باشد. روان کننده علاوه بر روان کردن قطعات متحرک در خودرو، کار خنک کننده‌ها را نیز انجام میدهد. بنابراین اگر با توجه به مشخصات خودرو، روغن نامناسب استفاده شود و یا حرارت خودرو تا حد زیادی افزایش داشته باشد، قطعا خرابی قطعات را در بر خواهد داشت. باید بدانید که روان کننده می‌تواند بالاتر از دمای پایدار توصیه شده خود، گرم شود، اما گرمایش بیش از حد هم برای روغن و هم برای موتور خطرناک است. داغ شدن موتور، واکنش شیمیایی دو برابر می‌کند که می‌تواند منجر به افزایش رسوب، ایجاد بخار و رطوبت و دیگر موارد شود. به عبارت دیگر، هر 18 فارنهایت افزایش دما در موتور، عمر روغن را نصف می‌کند.
یکی از دلایل اصلی خرابی روغن موتور، انتخاب نادرست روغن است. روغن موتورها با توجه به نوع و مدل موتور، شرایط کاری، و تراکم دیگر روغن‌های مخصوص خود دارند. انتخاب روغن نادرست می‌تواند به مشکلاتی نظیر زودتر خراب شدن روغن، افت فشار روغن، و افزایش سایر مشکلات منجر شود. بنابراین، مطالعه دقیق دفترچه راهنمایی موتور و مشاوره با تولیدکننده موتور بسیار مهم است.
آلودگی روغن موتور یکی دیگر از دلایل مهم خرابی آن است. در طول عمر موتور، روغن ممکن است ذرات معلق، گرد و غبار، آلودگی‌های شیمیایی و حتی آب را به خود بگیرد. این آلودگی‌ها می‌توانند به روغن نفوذ کرده و خصوصیات آن را تغییر دهند. این موضوع می‌تواند به ترسیب رسوبات در موتور، افت فشار روغن، و افزایش فرسایش منجر شود. برای پیشگیری از آلودگی روغن، استفاده از فیلترهای مناسب و نگهداری به موقع آنها بسیار اهمیت دارد.
تعویض روغن موتور به موقع و به صورت منظم نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روغن که برای مدت طولانی در موتور باقی‌مانده باشد، به ترسیب رسوبات و ذرات معلق در آن منجر میشود. این موضوع می‌تواند به کاهش فشار روغن، افت فشار روغن، و افزایش فرسایش موتور منجر شود. بنابراین، تعویض روغن موتور به تعویق نیفتد و به صورت منظم انجام شود.
اکثر مواد افزودنی موجود در روغن موتورها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در افزایش طول عمر روغن نقش دارند. از این رو باید روغن موتور را در فواصل زمانی کوتاه بررسی کنید. این کار باعث میشود که اگر عیب یا خرابی در روغن وجود داشت، آن را شناسایی کرده و برای رفع آن اقدام کنید. توجه داشته باشید که به هیچ وجه موادی را به طور خودسرانه به روغن موتور اضافه نکنید.
آلودگی‌هایی مانند خاک، آب، هوا و غیره می‌تواند بر میزان تخریب روان کننده تاثیر بسزایی داشته باشد. زمانی که خاک وارد روانکار میشود، ذرات فلزی ریز به آن جذب شده و واکنش‌های زیادی را به همراه دارد. این امر می‌تواند باعث تجزیه و تسریع روند تخریب روان کننده خودرو شود. آب و هوا می‌توانند منبع اکسیژن باشند که وارد روانکار میشود. ورود آب و هوا به محفظه یا سیستم روغن رسانی می‌تواند منجر به اکسیداسیون روان کننده شود.
در بعضی موارد، نقص‌های ساختاری در موتور ممکن است به خرابی روغن موتور منجر شوند. این نقص‌ها می‌توانند باعث نشت روغن یا ترکیدگی‌های دیگر در سیستم روغن‌ریزی شوند. برای پیشگیری از این نقص‌ها، نگهداری و بازرسی دوره‌ای موتور از اهمیت بالایی برخوردار است.
روغن موتور با کارکرد در پیشرانه و جمع‌کردن آلودگی‌ها، کم‌کم کیفیت خود را از دست میدهد که مشخص‌ترین نشانه آن، تغییر رنگ روغن به سیاه است. همچنین ورود ناخالصی‌هایی مثل آب و رطوبت در اثر سوختن واشر سرسیلندر یا ترسیدن آن، ورود گرد و غبار در اثر کثیفی فیلتر هوا، وجود لجن در کف کارتر پیشرانه، کیفیت پایین روغن، سررسیدن عمر روغن در اثر کارکرد زیاد و… منجر به خراب‌شدن روغن و لزوم تعویض آن میشود. روغن سوزی موتور خودرو نیز یکی از عوامل کاهش کیفیت روغن است.
