پایاننامه چیست؟
پایاننامه ها از جمله تحقیقات رسمی دانشجویان می باشد که در دوره کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می گردد. این تحقیق رسمی توسط دانشجو ارائه می گردد و باید توسط اساتید راهنما و داوران حاضر در جلسه دفاع تایید شود و سپس در کتابخانه دانشگاه به عنوان آثار تحقیقی رسمی از پایاننامه ها محافظت خواهد شد. با توجه به اینکه پایاننامه اولین تحقیق اجباری است که دانشجو با آن مواجه می شود نگارش آن برای دانشجو کمی دشوار است و نیاز به یک منبع آموزشی جامع دارند از این رو این مطلب را گرد آوری نموده ایم تا بتوانید با مطالعه این مطلب با متدهای پایاننامه نویسی آشنا شوید. البته قابل ذکر می باشد که این مطلب در رابطه با نحوه نگارش اکثریت پایاننامه ها آماده شده است که قابل پذیرش اکثر دانشگاه ها می باشد. برخی از دانشگاههای خاص شیوه تدوین خاصی برای پایاننامه دارند که باید از سایت رسمی خود دانشگاه آنرا دریافت نمایید. این مطلب در رابطه با شیوه نگارش پایاننامه های رایج می باشد.
قبل از هر چیز بهتر است فصول پایاننامه را بشناسید و با بخش هایی که در هر فصل قرار می گیرند آشنا شوید و سپس به سراغ سایر مراحل بروید.
فصل های پایان نامه
فصل اول: مقدمه و طرح مسئله
فصل دوم: مروری بر منابع یا روش تحقیق
فصل سوم: مدل ها و ایده های تحقیق
فصل چهارم: نتایج تحقیق
فصل پنجم: نتیجه گیری جمعبندی و پیشنهادات
برای نگارش هر بخش از پایاننامه مراحل و متد زیر را دنبال کنید:
فصل اول هر پایان نامه ارشد و دکتری، حالت کامل شده «طرح تحقیق» یا همان پروپوزال است. معمولا در نگارش فصل اول هر پایان نامه ارشد، به اجزایی به طور کلی اشاره می شود که بیان و شرح اجزا به خواننده نشان می دهد که محتوای پایان نامه چیست.
فصل اول
ساختار كلي و محتواي مقدمه چيست؟
بطور كلي ساختار مقدمه از توالي زير پيروي مي كند:
- ارائه زمينه و ديدگاه درباره موضوع و اهميت
- مروري كوتاه بر متون علمي موجود
- بيان منطق منجر به انجام پژوهش
- بيان هدف مطالعه
هدف اصلي مقدمه، پاسخ به اين سوال است كه چرا مطالعه انجام شده و انگيزه پژوهشگر از انجام آن چه بوده است. ذكر دقيق اينكه چه مطلبي قرار است در پژوهش بيان شود و موضوع اصلي مطالعه چيست، مهمترين موضوعي مي باشد كه در مقدمه به آن پرداخته مي شود.
طرح مسئله چیست و چگونه نوشته می شود؟
بیان مسئله بایستی به نحوی باشد که چگونگی بررسی متغیر یا متغیرها، مکان و دامنه و وسعت پژوهش را روشن کند. در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه ای مستدل تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح دهید. در واقع نویسنده در این بخش سعی دارد یک بخش نامفهموم را که همان پرسش ابتدایی تحقیق می باشد را تعریف و توجیح کند بنابراین اهمیت زیادی دارد و باید با دقت بنویسید. در این قسمت حتما باید اشاره به هدف کلی تحقیق شود.
فصل دوم
مروری بر منابع یا روش تحقیق
همان طور که از نام این فصل پیدا است، کلیات تحقیقات انجام گرفته شده و همچنین خلاصه ای از تحقیقات پیشین انجام گرفته شده در زمینه تحقیقات حاضر در این بخش ذکر می شود.
در فصل دوم دانشجو باید پیشینه تحقیق را بررسی کند سپس موضوع را ارزشیابی نماید. نقد و تفسیر موضوعات نیز در این بخش انجام خواهد شد و بسیار حائز اهمیت است. نظریات و تحقیقاتی که مشابه عنوان پژوهش فعلی هستند بررسی شده و نظرات و تحقیقات با یکدیگر مقایسه شوند. علاوه بر این موارد باید مقالات مرتبط، انواع پایان نامه ها با موضوع مشابه و کتب و مجلات در زمینه موضوع مورد تحقیق نیز بررسی شوند. سعی کنید صرفا به منابع داخلی بسنده نکنید و منابع خارجی را نیز مورد بررسی قرار دهید.
فصل سوم
مدل ها و ایده های تحقیق
این فصل از پایان نامه نقش سرنوشت سازی را ایفا می کند. در این فصل متغیر معرفی می شود، متغیر در اصل خصوصیات و حالات مورد اندازه گیری است که می تواند تغییر کرده یا تغییر ایجاد کند بنابراین هنگام طرح و برنامه ریزی یک تحقیق مهم است که متغیرهایی که اندازه گیری خواهند شد انتخاب شده و تشریح شوند چرا که متغیرها با اهداف تحقیق ارتباط خواهند داشت.
فصل چهار
نتایج تحقیق
در فصل چهارم پایان نامه باید به تجزیه وتحلیل داده های پژوهش خود بپردازیم. در این فصل برعکس فصل های دیگر که نیاز به رفرنس می خواست اصلاً نباید رفرنس داشته باشید و دلیل آن این است که فصل چهارم پایان نامه به تجزیه وتحلیل داده های پایان نامه شماست و ربطی به پایان نامه های دیگر ندارد. در این قسمت می بایست به موارد زیر اشاره شود:
- آماده کردن داده ها
- خلاصه سازی داده ها
- نمایش داده ها
فصل پنجم
نتیجه گیری جمع بندی و پیشنهادات
این فصل متعلق به پژوهشگر است بنابراین او می تواند در فصل پنجم پایان نامه در مورد یافته های پژوهش و اطلاعات کسب شده بحث و اظهار نظر کند و همینطور فرضیات پژوهش را با دلایل منطقی و علمی، تایید یا رد کند. اهمیت بالای این فصل به این خاطر است که در آن روشن می شود مهمترین یافته ها و دستاوردهای پایان نامه شما چه بوده است.
پیشنهادات
دانشجو می تواند در آخرین قسمت از پایاننامه خود بخشی را به پیشنهادات اختصاص دهد که آیندگان بتوانند با مطالعه این موارد تحقیقات دیگری را آغاز کنند. این بخش باعث توسعه بیشتر تحقیق خواهد شد. پیشنهادات برای هر تحقیقی اختصاصی بوده و کلی گوئی نباید شود.
منابع
آخرین بخش از هر نوع تحقیقی که در قالب مقاله و کتاب یا پایاننامه باشد منابع می باشد و یقینا با این قسمت همه دانشجویان آشنایی دارند. در بخش پایانی تحقیق باید حتما اشاره به نام اثر و نام نویسنده شود و این نکته مد نظر باشد که فراموش کردن هر بخش موجب سرقت علمی خواهد شد.
