آشپزی با کودک زمانی است که کاملا به خانواده اختصاص دارد. تمام اعضای خانواده دور هم جمع شده و سعی می کنند با کمک کردن به هم یک غذای سالم و خوشمزه تهیه کنند. این کار لذت دوچندانی را برای کودک به همراه می آورد و در خاطرات او ثبت می شود.مزایای آشپزی با کودک تنها به لذت دور هم بودن ختم نمی شود. بلکه همدلی، همکاری و درک متقابل را در کودک پایه ریزی می کند.شمارش، جمع، ضرب، نسبت ها، کسر، اندازه گیری و زمان بندی، همگی در آشپزی استفاده می شوند. آشپزی برای کودک یک تجربه کاربردی است که علاوه بر این مهارت ها، مهارت هایی چون خواندن و قدم به قدم پیروی کردن از دستورالعمل ها را به او می آموزد.
آشپزی یک علم است. یعنی بچه ها به طور عملی با مباحث علمی آشنا می شوند. اینکه چه اتفاقی می افتد وقتی کره گرم می شود؟ یا چرا بعضی از مواد جامد بعضی دیگر روان و مایع هستند و بعضی دیگر مانند بخار آب به صورت گاز وجود دارند. یا چه اتفاقی می افتد وقتی مواد جامد را با مواد مایع مخلوط می کنیم؟ آشپزی ذهن کودکان نوپا را درگیر می کند و باعث می شود قوه تخیل او فعال شود.آشپزی با کودک مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی چشم و دست را در او پرورش می دهد و حس چشایی، بویایی و لامسه را تقویت می کند. بنابراین، حتما بچه ها را در مراحل پخت غذا شریک کنید.
بهترین زمان آموزش آشپزی برای کودکان
می دانیم که آموزش آشپزی برای کودکان کار ساده ای نیست. آشپزی یا طبخ کیک و شیرینی، حتی بدون وجود دست های کوچکی که پودرقند را این طرف و آن طرف بپاشد، ریخت وپاش زیادی دارد؛ پس چه در مرحله آماده کردن غذا و چه در مرحله تمیز کردن آشپزخانه بعد از آن، صبوربودن لازمه پیش رفتن کارها است. به همین خاطر، توصیه می کنم آموزش آشپزی برای کودکان و کمک گرفتن از آنها را به زمانی مثل آخر هفته یا تعطیلی ها موکول کنید؛ زمانی که در خانه هستید و می خواهید با فعالیتی سرگرم شوید.
آشپزی به منزله فرصتی برای آموزش مهارت های مختلف به کودکان
برخی خوب آشپزی کردن را نوعی هنر می دانند، اما می تواند خیلی گسترده تر از آن باشد: آموزش آشپزی برای کودکان راهکاری است برای آشناکردن آنها با مهارت های مهم و بنیادی زندگی در قرن بیست ویکم، مهارت هایی مثل تفکر انتقادی، خلاقیت و مشارکت؛ به علاوه، با پرسیدن سؤال هایی نظیر اینکه «غذای مصرفی ما از کجا می آید و در اختیارمان قرار می گیرد؟» و «دستورپخت مورداستفاده چه تاریخچه ای دارد؟»، می توانیم به کودکانمان کمک کنیم در سطح وسیع تری با جهان اطراف ارتباط برقرار کنند؛ سرآخر اینکه آشپزی به کودکان اجازه می دهد قالب تازه ای برای عمل به آموخته هایشان در مدرسه داشته باشند.
ارتباط آشپزی با مهارت های ریاضی
اندازه گیری مواد و ترکیب های اولیه، کم یا زیاد کردن آنها و ورزدادن خمیر برای رسیدن به پهنا و اندازه موردنظر، همگی از فعالیت هایی هستند که به طور مکرر در آشپزی یا طبخ کیک و شیرینی انجام می گیرند. با این فعالیت ها، مهارت های ریاضی آشپزهای کوچک آزمایش می شود.
ارتباط آشپزی با مفاهیم علمی
آموزش آشپزی برای کودکان همچنین می تواند به منزله آشنایی آنها با برخی مفاهیم علمی باشد. مثلا در یکی از گردهمایی های اخیر با تعدادی از کودکان که مشغول تهیه سس مایونز بودند، بعد از اضافه کردن زرده تخم مرغ، آب لیمو، خردل، شکر و نمک به کاسه غذاساز، بچه ها روغن را آرام آرام به غذاسازی که در حال کارکردن بود اضافه کردند و سس مایونز در پایان کاملا نرم و خامه ای از آب درآمد. البته فقط تعدادی از بچه ها این نکته را رعایت کردند. تعدادی دیگر از آنها، توضیح های ذکرشده در طرز تهیه مایونز را نادیده گرفتند و تمامی روغن را یکجا به سایر ترکیب ها اضافه کردند که باعث وارفتن و چرب شدن سس مایونز شدند و از آن ترکیب یکدست قبلی دیگر خبری نبود. چنین تجربه ای فرصت ایدئالی بود برای آشناکردن کودکان با مفهوم علمی امولسیون ( اینکه روغن و آب در حالت معمول با یکدیگر ترکیب نمی شوند و با افزودن آرام آرام روغن به مرورزمان، می توانیم ترکیبی یکدست به دست آوریم.)
اهمیت تجربه های ناموفق در آشپزی
در آموزش آشپزی برای کودکان، همان قدر که خوب از آب درآمدن غذا یا خوراکی در پایان کار اهمیت دارد، خراب شدن آن هم مهم است. از این تجربه های ناموفق می توان به منزلهٔ فرصتی برای افزایش سرسختی و آستانه تحمل کودکان استفاده کرد: اینکه به سرعت خودشان را نبازند و تاب تحمل بدبیاری را هم داشته باشند.
آموزش آشپزی برای کودکان به منزله فرصتی برای شکل گیری شخصیت آنها
گذشته از مهارت های کاربردی، آنچه آموزش آشپزی برای کودکان را حائز اهمیت ویژه ای می کند، کمک آن به شکل گرفتن شخصیت کودکان است. آنها تشویق می شوند که با مشارکت و همکاری با دیگران در تهیه غذا و خوراکی ها نقشی به عهده بگیرند. وقتی خودشان به تنهایی ناهار روز بعد مدرسه شان را در ظرف می گذارند، برای دورهمی های روزهای تعطیل دسر یا شیرینی درست می کنند و یا برای آوردن غذا سر میز شام به دیگران کمک می کنند، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنند. به علاوه، آنها تشویق می شوند غذاهایی را که در غیر این صورت احتمالا از خوردنشان امتناع می کنند، امتحان کنند. مثلا اگر کودکتان به ذرت یا فلفل دلمه ای موجود در ماکارونی علاقه ای ندارد، می توانید دستورپخت تازه ای برای تهیه سس آن پیدا کنید که برایش هیجان انگیز باشد و مواد موجود در آن را دوست داشته باشد.
مهم ترین نکات در زمان آشپزی با کودک
برای آشپزی با کودکانی که در سنین پایین تر هستند، بهتر است زمانی را انتخاب کنید که کودک حوصله کافی برای حضور در آشپزخانه را داشته باشد. حتما لازم نیست غذایی را تهیه کنید که برای مدت زمان طولانی بچه ها را در آشپزخانه مشغول کند. همین که یک غذای ساده انتخاب کنید تا مهارت های مختلف را در کودک پرورش دهید کافی است.
از همه مهم تر، کودکتان در هر سنی که باشد، باید هنگام آشپزی مراقب او باشید. به کودکان پیش دبستانی گوشزد کنید که به قابلمه داغ، اجاق گاز، چاقو و وسایل برقی دست نزنند. یا حداقل با نظارت شما از این وسایل استفاده کنند.به آن ها یادآوری کنید که چه وسایلی مخصوص بزرگسالان است و آن ها نباید با آن کار کنند. قوانینی را در آشپزخانه وضع کنید که برای ایمنی و سلامتی کودک مفید است.
نگران کثیف شدن آشپزخانه نباشید. اجازه دهید کودک با آرامش کنار شما از آشپزی لذت ببرد. فقط می توانید به طور نامحسوس هنگام پیمانه کردن مواد بر کار او نظارت کنید. حتی اگر همه جا نامرتب و کثیف شد، ناراحت و عصبی نشوید. صبور باشید. به او فرصت بدهید تا کم کم یاد بگیرد که می تواند بدون کثیف کردن محیط و به هم ریختن وسایل آشپزخانه آشپزی کند.
فراموش نکنید که از دستیار کوچک خود در حین آشپزی و بعد از آن تشکر کنید. او را تحسین کنید. در پایان، باهم طعم غذا را بچشید و از کودک بپرسید که دفعه بعد دوست دارد باهم چه چیزی درست کنید.
آشپزی با کودک نوپا
آشپزخانه مکان شگفت انگیزی برای کودکان است. کار با کودکان نوپا در هر سطح و زمینه ای کاری زمان بر است. نیازمند صبر و حوصله است. بهتر است برای آشپزی با کودکان نوپا از درست کردن یک غذای ساده شروع کنید. غذایی را انتخاب کنید که با توانایی و میزان توجه و تمرکز کودک شما مطابقت داشته باشد.
حتما لازم نیست غذاهای پختنی را انتخاب کنید. همین که کودک به همراه شما در آشپزخانه فعالیت کند کافی است. مثلا تهیه سالاد میوه یا سالاد سبز نمونه های خوبی هستند. تهیه آن ها مدت زیادی طول نمی کشد. از مواد رنگارنگ نیز تهیه می شوند و همین نکته هیجان انگیزی برای کودک خواهد بود. کودک نوپا می تواند در این مراحل به شما کمک کند.
- شستن میوه ها و سبزیجات
- برداشتن مواد غذایی مورد نیاز از داخل یخچال
- دادن وسایل مورد نیاز هنگام آشپزی به شما
- همزدن مواد اولیه یا مخلوط کردن مواد آماده شده سالاد
آشپزی با کودک پیش دبستانی
کودکان پیش دبستانی از اینکه مراحل تهیه غذا را ببینند به وجد می آیند. هنگام کمک کردن در آشپزی یک تجربه عملی را به دست می آورند. تجربه ای که حس کمک کردن را در آن ها به جریان می اندازد. همچنین با اندازه گیری و شمارش در حد پایه آشنا می شوند و با کلمات جدید چون رنده کردن و له کردن آشنا می شوند.
این سن، زمان مناسبی برای معرفی دستور پخت غذاهایی است که نیازمند «ساخت و ساز» است. درست مثل دسرهای لایه لایه، درست کردن ساندویچ و با قاشق برداشتن ماست که نمونه هایی از ساخت وساز هستند. کودکان پیش دبستانی به حدی از درک مسائل رسیده اند که می توانید با آن ها در مورد مواد غذایی سالم و منبع تهیه آن صحبت کنید. می توانید با آن ها به خرید بروید و از آن ها بخواهید تا در انتخاب مواد غذایی سالم به شما کمک کنند. در ادامه به چند فعالیت که می توانید با کودک پیش دبستانی خود انجام دهید اشاره می کنیم:
- درست کردن سالاد میوه با ماست
- پخت کیک، کودک می تواند در مخلوط کردن مواد کمک کند.
- درست کردن سبزیجات پخته شده، اجازه دهید کودکتان با رعایت احتیاط سبزیجات را پوست کند یا آن ها را خرد کند.
- پوره سیب زمینی، اجازه دهید کودک سیب زمینی ها را بشوید و سیب زمینی را با سبزیجات و ماست مخلوط کند.
- میز را بچیند و بعد از سرو ناهار یا شام، میز را تمیز کند.
آشپزی با کودک در سنین مدرسه
بچه ها در این سن علاقه دارند ابراز وجود کنند. نظر خود را در مورد مسائل مختلف اعلام کنند. هنگام انتخاب وعده های غذایی تصمیم بگیرند که چه چیزی را دوست دارند برای آن روز میل کنند.آشپزی با کودک در سنین مدرسه باعث می شود کودک بتواند با قوانین اولیه آشپزی آشنا بشود. اندازه گیری را یاد بگیرد. نحوه ترکیب کردن مواد غذایی را بیاموزد. اینجا دقیقا همان زمانی است که می توانید برای آن ها در مورد میوه های موجود در هر فصل توضیح دهید. او را نسبت به دنیای اطرافش آگاه کنید. هنگامی که کودک را در تصمیم گیری برای انتخاب نوع غذا و مراحل پخت آن شریک می کنید، باعث می شوید با هیجان بیشتری غذا بخورد. می توانید برای او توضیح دهید که چرا از این مواد غذایی سالم استفاده می کنید تا در آینده او نیز مراقب سلامتی خودش باشد. در این سن می توانید دستورالعمل های پیچیده تری را مانند موارد زیر با کودک امتحان کنید.
- پختن برنج
- سرخ کردن مرغ و سبزیجات
- پختن سوپ
- پختن پاستا
- درست کردن پنکیک
هنگام باز کردن در فر، کار با مواد داغ و کار با چاقو مراقب او باشید و بر کارش نظارت داشته باشید.
آشپزی با نوجوانان
هرچه فرزندتان بزرگتر می شود، دامنه فعالیتش در آشپزخانه بیشتر می شود و بهتر می تواند هنگام آشپزی از خودش مراقبت کند. در این سن، بچه ها حتی می توانند دستور غذایی جدیدی را امتحان کنند. در این شرایط کودکان از اینکه مهارت آشپزی آن ها پیشرفت می کند و می توانند چیزهای بیشتری تجربه کنند، لذت می برند.حتی ممکن است تمایل داشته باشند غذاهای کشورهای دیگر را نیز درست کنند. در عین حال، یاد می گیرند که چگونه هزینه خرید مواد غذایی را مدیریت کنند. یاد می گیرند که نباید غذاهای باقی مانده را دور بریزند و حتی می توانند با آن ها غذای جدیدی درست کنند و غذاهایی مقرون به صرفه درست کنند. غذاهایی که فرزند نوجوانتان می تواند بپزد:
- مرغ سوخاری
- انواع گوشت و ماهی
- انواع سوپ
نکات اولیه آموزش آشپزی به کودک
- قبل از هر چیزی آشپزخانه را برای کودک خود امن کنید و همه ی مواد غذایی را بشویید.
- حواستان باشد که دسته ی قابلمه باید جوری قرار بگیرد که دست کودک با آن برخورد نکند.
- هنگام کار در آشپزخانه پیش بند ببندید و آستین های خود را بالا بزنید .
- سعی کنید قبل از هر کاری بریدن مواد غذایی را به کودک خود آموزش دهید.
- کودک را روی چهار پایه بگذارید که روی کار شما تسلط داشته باشد.
- دستمال هایی مانند دستکش را در اختیار کودک قرار دهید.
-
اگر کودک دستش را سوزاند همان لحظه دستش را زیر آب سرد ببرید.
نکات تشویق کودک به آشپزی
- همه چیز آسان باشد..
- به کودک اجازه ی دخالت دهید.
- تجهیزات آشپزخانه کودک پسند باشد.
- چیزهای جدید را امتحان کنید.
- با کودک خود خوش بگذارانید.
- کنجکاوی فرزندتان را تحریک کنید.
- بگذارید احساس خاص بودن داشته باشد.
سخن پایانی
بچه ها از آشپزی و حضور درکنار والدین در آشپزخانه لذت می برند و از تمام حواس خود استفاده کنند. همچنین احساس می کنند که هم اندازه والدین خود مسئولیت دارند. در آشپزخانه سختی کار را می بینند و در نتیجه قدردان والدین خود خواهند بود. علاوه بر این، همکاری و کار گروهی را نیز تجربه کنند. پس تا می توانید کودکان را در آشپزی با خود همراه سازید.
مهم ترین راهکارهای ایمن سازی آشپزخانه برای کودکان
